Can Deli Dumrul Be an Anti-Hero?

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 3, 14 - 32, 30.11.2021

Gonca Kuzay Demir

https://doi.org/10.34083/akaded.1004035

Cited By: 1

Öz

To date, quite important studies have been conducted on narratives in The Book of Dede Korkut. The vast majority of these studies are about the structural analysis of narratives; the provision of social unity and integrity emphasized in the narratives is solved through the adventures of different heroes. Some of the studies are focused on the types of heroes, especially in the narratives of Dede Korkut. It has been established that the heroes of Dede Korkut are fearless, fair, brave, intelligent who adapted to the "alp" (traditional Turkish hero) typology that appears in Turkish epics with a number of positive adjectives. Among the thirteen narratives obtained so far, only Duha Koca Oğlu Deli Dumrul differs from the hero type in his narrative. they have focused on the content and structural features of the narrative, in which an individual event is discussed. In this article; Deli Dumrul's hero typology has been tried to be solved. Firstly, the characteristics of the alp type in the Dede Korkut narratives, were given then the different properties of the narrative of Duha Koca Deli Dumrul were focused and different aspects of the typology of Deli Dumrul from alp type were discussed and whether he can be considered as an anti-hero were evaluated. At the end of the study, in terms of analyzing the hero typology of Deli Dumrul, why he was in Dede Korkut's narratives was tried to be analyzed.

Anahtar Kelimeler

Hero, Anti-Hero, Dede Korkut, Deli Dumrul.

Deli Dumrul Anti-kahraman Olabilir mİ?

Öz

Dede Korkut Kitabı’ndaki anlatmalar üzerine günümüze kadar oldukça önemli çalışmalar yapılmıştır. Bu çalışmaların büyük bir çoğunluğu anlatmaların yapısal analizi üzerine kurgulanmış; anlatmalarda vurgulanan toplumsal birlik ve bütünlüğün sağlanışı farklı kahramanların maceraları ile çözümlenmiştir. Çalışmaların bir kısmı ise özellikle Dede Korkut anlatmalarındaki kahraman tiplerine yoğunlaşmıştır. Dede Korkut’un yiğitlerinin korkusuz, adaletli, cesur, akıllı ve zeki gibi bir dizi olumlu sıfatla anılan Türk destanlarında karşılaştığımız alp tipi kahraman tipolojisine uyum sağladığı tespit edilmiştir. Günümüze kadar elde edilen on üç anlatma içinde yalnızca Duha Koca Oğlu Deli Dumrul anlatmasında kahraman tipinin farklılık gösterdiği ortaya konulmuştur. Bireysel bir olayın ele alındığı anlatmanın, farklılık arz eden içerik ve yapı özellikleri üzerinde durulmuştur. Bu makalede; Deli Dumrul’un kahraman tipolojisi çözümlenmeye çalışılmıştır. Çalışmada öncelikle Dede Korkut anlatmalarındaki alp tipinin özellikleri verilmiş, daha sonra Duha Koca Oğlu Deli Dumrul anlatmasını farklı kılan özellikler belirlenmiş, Deli Dumrul’un geleneksel kahraman tipolojisinden ayrılan yönleri tartışılarak Deli Dumrul’un anti-kahraman olarak kabul edilip edilemeyeceği tartışılmıştır. Çalışmanın sonunda kahraman tipoloji çözümlemesi bakımından; Deli Dumrul’un Dede Korkut anlatmaları içerisindeki varlığı işlevsel olarak çözümlenmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kahraman, Anti-kahraman, Dede Korkut, Deli Dumrul

Kaynakça

• Abrams, M. H. (1999). A Glossary of Literary Terms/ Seventh Edition. Massachusetts: Heinle & Heinle.
• Bars, M. E. (2014). Alp Tipi Kavramı Çerçevesinde Manas. Tarih Okulu Dergisi (TOD), Yıl 7, Sayı XVII, 345-357.
• Bars, M. E. (2015). Battal Gazi Destanı’nda Düşman Kahraman Tipi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 3, Sayı: 12, Haziran 2015, 264-277.
• Bayrak Akyıldız, H. (2014). Eylemsizlik ve Anti Kahramanların Dönüştürücü Gücü Üzerine. Humanıtas Sayı - Number: 4, Güz / Autumn, Tekirdağ, 2014, 17-29.
• Beckson, K. & Ganz, A. (1995) Anti-hero. Literary Terms A Dictionary. Newyork: The Noonday Press.
• Boratav, P. N. (1951). Notes sur ‘Azrail’ dans le folklore turc. Oriens , Aug. 15, Vol. 4, No. 1 (Aug. 15, 1951), 58-79.
• Culea, M. & Suciu, A. I. (2017). Between Grand Dreams And Big Failure. The Anti-Hero in English Literature and Culture. Interstudia (Revista Centrului Interdisciplinar de Studiu al Formelor Discursive Contemporane Interstud), No: 21, 50-60.
• Çobanoğlu, Ö. (2003). Türk Dünyası Epik Destan Geleneği. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Eaton, A.W. (2010). Rough Heroes of the New Hollywood. Revue Internationale de Philosophie, Vol. 64, No. 254 (4), The Philosophy Of Motion Pictures, 511-524.
• Ekici, M. (1999). Dede Korkut Kitabı'nda Kadın Tipleri. Uluslararası Dede Korkut Bilgi Şöleni. vol.1, Ankara, Turkey, 123-138.
• Ekici, M. (2002). Destan Araştırma ve İncelemelerinde Kullanılan Bazı Terimler Hakkında-II. Milli Folklor Dergisi, S.54, 11-18.
• Fitch, J. III (2005). Archetypes on Screen: Odysseus, St. Paul, Christ and the American Cinematic Hero and Anti-Hero. Journal of Religion & Film: Vol. 9: Iss. 1, 1-15. https://digitalcommons.unomaha.edu/jrf/vol9/iss1/1
• Gökyay, O. Ş. (2007). Dedem Korkudun Kitabı Kitab-ı Dedem Korkut Âlȃ Lisan-ı Taife-i Oğuzan. İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• URL2- http://dictionary.reference.com/browse/antihero E.T. 20.09.2021
• URL3- http://web.cn.edu/kwheeler/lit_terms_A.html#antihero_anchor E.T. 20.09.2021
• URL1- http://www.merriam-webster.com/dictionary/antihero. E.T. 20.09.2021
• Campell, J. (2013). Kahramanın Sonsuz Yolculuğu. Çev. Hatice Mukaddes İlgün, İstanbul: Kabalcı Yayınları.
• Kadiroğlu, M. (2014). Savaş Sonrası (1950-1960) İngiliz Tiyatrosunda Anti-Kahraman. [Yayımlanmamış Doktora Tezi] Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Batı Dilleri Ve Edebiyatları (İngiliz Dili ve Edebiyatı) ABD.
• Kaplan, M. (2002). Türk Destanı’nda Alp Tipi. Türk Edebiyatı Üzerinde Araştırmalar 1. İstanbul: Dergâh Yayınları. ss. 11-20.
• Kaplan, M. (2004). Türk Edebiyatı Üzerinde Araştırmalar 3 Tip Tahlilleri. İstanbul: Dergah Yayınları.
• Kocakaplan, İ. (2004). Dede Korkut’un Delileri. Millî Folklor, 2004, Yıl 16, Sayı 64, 18-24.
• Meeker, M. E. (1992). The Dede Korkut Ethic. International Journal of Middle East Studies , Vol. 24, No. 3, 395-417.
• Ölçer Özünel, E. (2008), “Hoca Nasrettin, Kahraman mı Anti-Kahraman mı, Hilebaz mı, Bilge mi?”, Millî Folklor, 78, 22-27.
• Özdemir, A. N. (2018). Tersine Bir Bildungsroman: Tante Rosa. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 20, Sayı 2, 497-507.
• Pehlivan, G. (2015). Dede Korkut Kitabı’nda Yapı, İdeoloji ve Yaratım Dresden ve Vatikan Nüshalarının Mukayeseli Bir İncelemesi. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Quinn, E. (2006). A Dictionary of Literary and Thematic Terms, New York: Facts On File.
• Rossi, E. (1999). Dede Korkut Kitabı Üzerine Araştırma. Çev. Mahmut Şakiroğlu, Erdem, 12/34, 183-276.
• Smith, D. G. (2013). “ommon Traits of an Antihero, http://www.davidglensmith. com/wcjc/1302/slides/slides07-Antiheros.pdf. E.T. 20.09.2021
• Turan Tilbe, B. (2019). Antik Kahramandan Anti Kahramana: Kahraman Kavramının Kökeni Ve Gelişimi. Çeşm-i Cihan: Tarih Kültür ve Sanat Araştırmaları E – Dergisi, Cilt:6, Sayı:1, 142-158.
• Yaşar, E. (2020). İkinci Dünya Savaşı Sonrası Alman Dilinde Yazılan Tiyatro Oyunlarında Anti Kahraman. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi] İstanbul Aydın Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Drama ve Oyunculuk Anasanat Dalı.
• Zahidoğlu, V. (2000). Kitab-ı Dede Korkut'un Metni Üzerine. Atatürk Ü. Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 15, 87-9.