Time Perception in Edip Cansever's Poems

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 1, 12 - 24, 30.04.2022

Sinan Bakır

https://doi.org/10.34083/akaded.1002896

Öz

The psychological complexity of the individual, existence, the distress of existence, the psychology of death or the perception of the outside world, the fiction of reality affect the perception of time. Although these aspects of time are encountered in Edip Cansever's poetry, it can be said that the concept becomes functional both in the fictional structure and in understanding the actions, emotional and intellectual breaks of individuals. In Cansever's poetry, time is associated with existence and existential distress. Existence, death, mortality, eternity, transience, uncertainty, memories of the past, current crises, future expectations, suffocation, alienation, and isolation processes play a role in designing the concept more abstractly in these poems in which time is introduced into the field of perception through the phenomenological dimension. In these poems, in which the image functions as a psychiatric finding, there is an orientation to the psychological perception areas of time. In Cansever's poetry, while time is designed as an abstract image, like the abstracted human and life, the relationship between existential crises and subconscious complexity is emphasized. The efforts of the narrative figures, born out of anguish, pain, distress, and burial ceremony, to overcome the dimension of time that works for everyone, and to exist again, are conveyed through the sense of alienation. Like split personality structures, time also shows unconscious orientation. In Edip Cansever's poetry, negative images of the winter and autumn seasons, which are linear and traceable periods of time, are included, while the love-enhancing effect is encountered in the summer. In this article, the relationship of existential distress, psychological atmosphere and alienation level in Edip Cansever's poetry with time has been emphasized.

Anahtar Kelimeler

Edip Canever, poem, time, existential distress, alienation

Edip Cansever'in Şiirlerinde Zaman Algısı

Öz

Bireyin psikolojik karmaşası, varlık, varolma sıkıntısı, ölüm psikolojisi ya da insanın dış dünya algısı, gerçeklik kurgusu zamanın algılanma biçimini etkiler. Edip Cansever şiirinde zamanın bu yönlerine rastlanmakla birlikte kavramın hem kurgusal yapıda hem de bireylerin eylemlerini, duygusal ve düşünsel kırılmalarını anlamada işlevselleştiği söylenebilir. Cansever şiirinde zamanın problem alanları varlık, varoluş sıkıntısıyla ilişkilidir. Zamanın fenomenolojik boyut üzerinden algılama alanına sokulduğu bu şiirlerde varoluş, ölüm, ölümlülük, sonsuzluk, geçicilik, belirsizlik, geçmişe dönük hatıralar, şimdiki zamanda yaşanan krizler, geleceğe yönelen beklentiler, bunalma, yabancılaşma, yalnızlaşma süreçleri kavramın daha çok soyut olarak tasarlanmasında rol oynar. İmgenin psikiyatrik veri işlevi gördüğü bu şiirlerde zamanın psikolojik algılama alanlarına yönelme söz konusudur. Cansever şiirinde soyutlaşan insan ve hayat gibi zaman da soyut bir imge olarak tasarlanırken varoluşsal krizlerin bilinçaltı karmaşayla ilişkisi üzerinde durulur. Bir boğuntudan, acıdan, sıkıntıdan, ölü gömme töreninden doğan anlatı figürlerinin zamanın herkes için işleyen boyutunu aşma, yeniden var olma çabaları yabancılaşma duygusu üzerinden aktarılır. Bölünmüş kişilik yapıları gibi zaman da bilinçdışı yönelim gösterir. Edip Cansever şiirinde zamanın çizgisel, izlenebilir dilimlerinden olan kış ve sonbahar mevsimlerine yönelik olumsuz imgelere yer verilirken yazın ise aşkı çoğaltıcı etkisine rastlanır. Bu makalede Edip Cansever şiirindeki varoluşsal sıkıntının, psikolojik atmosferin ve yabancılaşma düzeyinin zamanla ilişkisi üzerinde durulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Edip Cansever, şiir, zaman, varoluşsal sıkıntı, yabancılaşma

Kaynakça

• Bergson, Henri (2020a). Madde ve Bellek. (Çev. Işık Ergüden). Ankara: Fol Yayınları.
• Cansever, Edip (2017a). Şiiri Şiirle Ölçmek. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Cansever, Edip (2017b). Sonrası Kalır II. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Cansever, Edip (2017c). Sonrası Kalır I. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Cebeci, Oğuz (2015). Psikanalitik Edebiyat Kuramı. İstanbul: İthaki Yayınları.
• Dumantepe, Seçil (2018). Roman ve Öyküde Zaman. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Freud, Sigmund (2016). Nevrozlar. (Çev. Kâmuran Şipal). İstanbul: Say Yayınları.
• Jung, Carl Gustav (2020). Dört Arketip. (Çev. Zehra Aksu Yılmazer). İstanbul: Metis Yayınları.