THE STATUS OF OLD TURKIC AGRICULTURAL TERMS IN ANATOLIAN DIALECTS

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 4, 1460 - 1486, 30.12.2022

Muhammet Kaya

https://doi.org/10.34083/akaded.1193999

Öz

Turks have lived in vast geography throughout their history. As a result, they have communicated with many languages and cultures. But despite this, they have preserved their language and language treasures. The most excellent proof of this is the dialects. While change and development in written language are faster, this situation is slower in dialects. As a result of this situation, although many years have passed, a word used in the Old Turkic period appears to be used in Anatolia dialects today.
In this study, the agricultural terms used by the Turks in this period were examined, based on the most comprehensive study of the agricultural terms of the Old Turkic period "(Gül, B. (2004). Old Turkic Agricultural Terms. Hacettepe University Institute of Social Sciences, Ankara.). Then, the status of these agricultural terms in Anatolian dialects was examined and as a result of these analyses, it has been revealed whether these terms are used in Anatolian dialects today.

Anahtar Kelimeler

old Turkic, anatolian dialects, agriculture, term

Eski Türkçe Tarım Terimlerinin Anadolu Ağızlarındaki Durumu

Öz

Türkler tarihleri boyunca çok geniş bir coğrafyada yaşamıştır. Bunun sonucu olarak pek çok dil ve kültürle iletişim kurmuşlardır. Fakat buna rağmen dillerini, dil hazinelerini korumuşlardır. Bunun en büyük kanıtı ağızlardır. Yazılı dilde değişim ve gelişim daha hızlı olurken ağızlarda bu durum daha yavaştır. Bunun sonucunda çok uzun yıllar geçmesine rağmen Eski Türkçe döneminde kullanılan bir kelimenin bugün Anadolu’da ağızlarında kullanıldığı görünmektedir.
Bu çalışmada, Eski Türkçe dönemine ait tarım terimleriyle ilgili yapılmış en kapsamlı çalışmadan (Gül, B. (2004). Eski Türk Tarım Terimleri. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.) hareketle Türklerin Eski Türkçe döneminde kullandığı tarım terimleri incelenmiş, ardından bu tarım terimlerinin Anadolu ağızlarındaki durumu araştırılmış ve yapılan incelemeler sonucunda bu terimlerin bugün Anadolu ağızlarında hâlâ kullanılıp kullanılmadığı ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler

eski Türkçe, anadolu ağızları, tarım, terim

Kaynakça

• 1. Atalay, B. (1940-1943). Divanu Lugat-it-Turk tercümesi. I-II-III-IV. Ankara: TDK Yay.
• 2. Baykara, T. (1997). Eski Türk ziraat hayatı üzerine bazı bilgiler, Türk Kültürü Araştırmaları, İzmir.
• 3. Clauson, Sir G. (1972). An etymological dictionary of pre-thirteenth-century. Turkish. Oxford.
• 4. Daher, U. (1970). Agricultura Anatolica. I. Helsinki.
• 5. Derleme Sözlüğü, (2009). I-VI, Türk Dil Kurumu Yayınları: Ankara.
• 6. Devellioğlu, F. (1990). Osmanlıca-Türkçe ansiklopedik lugat. 9. Baskı, Ankara: Aydın Kitabevi.
• 7. Eberhard, W. (1996). Çin’in şimal komşuları, Türk Tarih Kurumu Yayınları: Ankara.
• 8. Erdal, M. (1991). Old Turkic word formation. A functional approach to the lexicon. Bd. 1-2. (Turcologica 7). Wiesbaden.
• 9. Eren, H. (1979). Türklerde Ekinciliğin Gelişmesine Katkılar. Türkoloji Dergisi. Cilt VIII, 1-29.
• 10. Gül, B. (2004). Eski Türk tarım terimleri. (Tez No. 144347) [Doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• 11. Gül, B. (2008). Eski Türk tarım terimlerinin metaforlu kullanımları üzerine. Uluslararası 2. Türkiyat araştırmaları bilgi şöleni bildirileri, Kaşgarlı Mahmud ve dönemi. (s. 291-308). Ankara: TDK Yay.
• 12. Gül, B. (2009). äk- “ekmek” ve türevleri üzerine”. International Journal of Central Asian Studies 13, 291-316.
• 13. Stachowski, K. (2008). Names of cereals in the Turkic languages. Studia Turcologica.
• 14. Türk Dil Kurumu. (t.y.). Yayım. Güncel Türkçe Sözlük. Erişim tarihi: Ekim 24, 2022, https://sozluk.gov.tr
• 15. Türk Dil Kurumu. (t.y.). Yayım. Derleme Sözlüğü. Erişim tarihi: Ekim 24, 2022, https://sozluk.gov.tr
• 16. Türk Dil Kurumu. (t.y.). Yayım. Tarama Sözlüğü. Erişim tarihi: Ekim 24, 2022, https://sozluk.gov.tr