Antepli Aynî and İzzet Mollâ’s Revieews in the “poety Examination”

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 4, 1640 - 1665, 30.12.2022

İ. Hakkı Aksoyak

https://doi.org/10.34083/akaded.1202275

Öz

A part of Antepli Aynî's voluminous Dîvân was composed of "muşaâreler", the reciprocal poems she wrote with İzzet Mollâ, informed by a title. While there are 20 ghazals written by Aynî in Dîvân, there are no poems by İzzet Mollâ. İzzet Mollâ also stated that he intends to write such poems in Bahâr-ı Efkâr. The poems that İzzet Mollâ wrote to Aynî were found in a journal in the Egyptian National Library (Mecmua, Mecâmî Türkî, Talat 83). In accordance with Aynî's ghazals, the first couplets of İzzet Mollâ's ghazals are always rhymed with the punned use of the expression "kaparuz". The rhymes in the other couplets of these ghazals, each of which has 5 couplets, are always in the form of "taparuz, saparuz, çaparuz, yaparuz". In this study, the equivalents of the poems written by Aynî, written by İzzet Mollâ, were revealed. Such a test of poetry increases the value of this treatise in terms of literary history. The poems that document the existence of a small but important tradition with the article have entered the pages of the history of literature.

Anahtar Kelimeler

Müşaâre, Antebli Aynî, İzzet Mollâ

Antepli Aynî İle İzzet Mollâ’nın “Şairlik İmtihanı”nda Müşâareleri

Öz

Antepli Aynî’nin hacimli Dîvânı’nın bir bölümünü, bir başlıkla bilgi verilen, İzzet Mollâ ile yazdığı karşılıklı şiirler “müşaâreler” oluşturmuştur. Dîvân’da Aynî’nin kaleme aldığı 20 gazel yer alırken İzzet Mollâ’nın şiirleri bulunmamaktadır. İzzet Mollâ Bahâr-ı Efkâr’da bu tür şiirler yazmaya niyetlendiğini de haber vermiştir. İzzet Mollâ’nın Aynî ile karşılıklı yazdığı şiirler Mısır Millî Kütüphanesi’nde yer alan bir mecmuanın içinde (Mecmua, Mecâmî Türkî, Talat 83) bulunmuştur. İzzet Mollâ’nın gazelleri Aynî’nin gazellerine uygun olarak ilk beyitler hep “kaparuz” ifadesinin cinaslı kullanımı ile kafiyelendirilmiştir. Her biri 5 beyitli bu gazellerin diğer beyitlerindeki kafiyeler de hep “taparuz, saparuz, çaparuz, yaparuz” biçimindedir. Bu çalışmada Aynî’nin kaleme aldığı şiirlerin İzzet Mollâ tarafından kaleme alınan karşılıkları ortaya çıkmış oldu. Böylesi bir şairlik imtihanı edebiyat tarihi bakımından bu risalenin değerini arttırmaktadır. Makaleyle küçük ama önemli ve de bir geleneğin varlığını belgeleyen şiirler edebiyat tarihinin sayfaları arasına girmiştir.

Anahtar Kelimeler

Müşaâre, Antebli Aynî, İzzet Mollâ

Kaynakça

• “İmtihân-ı İzzet Mollâ ve Aynî Efendi”. Mecmua, Mecâmî Türkî Talat 83.
• Aksoy, F. Y.(1997). Ayıntablı Aynî Efendi Divanı [Hayâtı-Eserleri-Türkçe Dîvân-Farsça Divânçe ve Sâkî-nāme Tenkidli Metni]. [Doktora tezi]. Kayseri Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Aksoyak, İ. H. (1990). Antepli Aynî Divanı. [Lisans tezi]. Ankara Üniversitesi DTCF TDE Bölümü.
• Aksoyak, İ. H. (2007). Müşterek şiirler divanı. Grafiker Yayınları.
• Aksoyak, İ. H. (2016) “Antepli Aynî'nin Farsça Divanı.” Hikmet: Akademik Edebiyat Dergisi: Prof. Dr. Mine Mengi Özel Sayısı 2, S. 5 343-444.
• Arslan, M. (2004). Antepli Aynî Divanı. Kitabevi Yay.
• Aynî Külliyâtı (1258). İstanbul. YYY.
• Ceylan, Ö., Yılmaz, O. (hzl.) (2005). Hazana sürgün bahar. Sahaflar Kitap Sarayı.
• Ceylan, Ö., Yılmaz, O. (hzl.) (2007). Bir sürgün şaheseri: Mihnet-keşân. Sahaflar Kitap Sarayı.
• Devellioğlu, F.(2001) Osmanlıca-Türkçe ansiklopedik sözlük. Aydın Kitapevi.
• Ergun, S. N. (yty.). "Aynî". Türk şairleri. C. II. 602-607.
• Kanar, M.(2012). Arap harfli alfabetik Osmanlı Türkçesi sözlüğü. Say Yay.   Özön, M.N.(1989). Osmanlıca-Türkçe sözlük. İnkilâp Kitapevi.
• Şahin, E. S. (2004). Keçeci-zâde İzzet Molla’nın Divanları: Bahâr-ı Efkâr ve Hazân-ı Âsâr. Ankara Üniversitesi. [Doktora Tezi]. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ünver, İ.(1991). “Aynî, Ayıntablı”. TDV İslâm Ansiklopedisi. C. 4. 270-271.