A Thematic Poetry Collection from the 19th Century (The National Library 06 Mil Yz C 20)

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 4, 1841 - 1864, 30.12.2022

Arzu Atik

https://doi.org/10.34083/akaded.1203673

Öz

The poetry collection is recorded with the number of 06 Mil Yz C 20 in The National Library. It consists Persian, Turkish and Arabic poems according to the subject headings given in alphabetical order, organized by the Müderriszade Sadullah Izzet from Ankara, a descendant of Hacı Bayram-ı Veli, in the middle of the 19th century. Müderriszade Sadullah Izzet, who is also a poet, has included examples of both his own and his grandfather Mustafa Şeyhi’s poems in the poetry collection, which contains mostly the couplets of 17th and 18th century Turkish and Persian poets under approximately 660 subjects. After this section, it also includes Persian-Turkish couplets containing "difficult and hidden subtle" and a section in which only examples from Hezej metres are given.
In the introduction part of the article, the thematic poetry collections are briefly mentioned. Then compiler of the poetry collection, Sadullah Izzet, will be introduced. Presenting the physical description and content of the poetry collection, the poets of this collection will be mentioned. In addition, the poems of Sadullah Izzet and his grandfather Mustafa Şeyhi in this collection will be emphasized and the poetry collection evaluated.

Anahtar Kelimeler

thematic poetry collection, Sadullah Izzet, Mustafa Şeyhî

19. Yüzyıldan Tematik Bir Şiir Mecmuası (Milli Kütüphane 06 Mil Yz C 20)

Öz

Milli Kütüphane 06 Mil Yz C 20 numarada bulunan mecmua, 19. yüzyılın ortalarında Hacı Bayram-ı Veli soyundan Ankaralı Müderriszade Sadullah İzzet tarafından tertip edilen, huruf-ı hecaya göre sıralanan konu başlıkları altında Farsça, Türkçe ve Arapça şiirleri toplayan tematik bir şiir mecmuasıdır. Yaklaşık 660 konu altında daha çok 17 ve 18. yüzyıl Türk ve Fars şairlerinin beyitlerini içeren mecmuada, kendisi de divan sahibi bir şair olan Müderriszade Sadullah İzzet hem kendi hem de dedesi Mustafa Şeyhî’nin şiirlerinden örnekleri de mecmuasına almıştır. Mecmua, konu başlıklarından sonra “müşkül ve gizli nükteler” içeren Farsça-Türkçe beyitler ve sadece Hezec bahrinden örneklerin verildiği bir bölüm de içerir.
Makalenin giriş bölümünde tematik mecmualara kısaca değinildikten sonra mürettip Sadullah İzzet hakkında bilgi verilip, mecmuanın şekil ve içerik özellikleri üzerinde durulacaktır. Ardından en çok örnek alınan şairlerin yaklaşık beyit sayıları ve mecmuadaki şairlerin tümü alfabetik olarak verilecektir. Ayrıca Sadullah İzzet’in ve dedesi Mustafa Şeyhî’nin mecmuadaki şiirleri üzerinde durulacak ve mecmua değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler

tematik şiir mecmuası, Sadullah İzzet, Mustafa Şeyhî

Kaynakça

• Abaşin, S. (2020). Orta Asya’da çay: XVIII-XIX. yüzyıllarda bir içeceğin tarihi. (M. Önder Duran, Çev.). Türk Tarihi Araştırmaları Dergisi / Journal of Turkish History Researches, 5/2, 170-205.
• Aksoyak, İ. H. (2014). Sâib, Saatî-zâde Ali Çelebi. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/saib-saatizade-ali-celebi
• Ali Çelebi, Filibeli Alâaddîn (2017). Hümâyûn-nâme. (Tuncay Bülbül, Haz.). TUBA.
• Âşık Çelebi (2018). Meşâ’irü’ş-şu‘arâ. (Filiz Kılıç, Haz.). Kültür Bakanlığı.
• Atik, A. (Haz.) (2016). Müderriszade Sadullah İzzet divanı. Simurg.
• Ayan Nizam, E. (2013). Sâlim, Seyyid Mustafa Sâlim Efendi. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/salim-seyyid-mustafa-salim-efendi
• Aydın, Ş. (2015). Ziya Paşa’nın Harâbât’ında Fars şiiri ve Farsça söyleyen şairler. Nüsha (41), 159-170.
• Bayramoğlu, F. (1983). Hacı Bayram-ı Veli: yaşamı-soyu-vakfı. TTK.
• Beyani (2017). Tezkiretü’ş-şu’arâ. (Aysun Sungurhan, Haz.). Kültür Bakanlığı.
• Bostan, İ. (2001). Kahve. TDV İslâm Ansiklopedisi c. 24. TDV Yayınları, 202-204.
• Çeçen, M. K. (2010). Sabrî Mehmed Şerîf: Hayatı, sanatı, divanının tenkitli metni ve tahlili. (Tez No. 253985) [Doktora tezi, Fırat Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/ UlusalTezMerkezi/giriş.jsp
• Ekinci, R. (2014). Sâib, Hasan Fâzıl-zâde Yahyâ Efendi. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/saib-hasan-fazilzade-yahya-efendi
• Gökyay, O. Ş. (1994). Deli Birader. TDV İslâm Ansiklopedisi c. 9. TDV Yayınları, 134-135.
• Gürbüz, M. (2012). Şiir mecmûaları üzerine bir tasnif denemesi. Eski Türk Edebiyatı Çalışmaları VII, Mecmua: Osmanlı Edebiyatının Kırkambarı, (Hatice Aynur, Müjgan Çakır, Hanife Koncu, Selim S. Kuru, Ali Emre Özyıldırım, Haz.). Turkuaz Yayınları, 97-113.
• Kahraman, B. (1995). Vahîd Mahtûmî: Hayatı, eserleri, edebî kişiliği ve eserlerinin tenkitli metni, cilt 1-2. (Tez No. 42412) [Doktora tezi, Selçuk Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/ UlusalTezMerkezi/giriş.jsp
• Kaplan, M. & Akpınar, Ş. (2021). Millî kütüphane 06 Mil Yz Fb 402’de kayıtlı bir şiir mecmuası. Littera Turca Journal of Turkish Language and Literature, 7/4, 821-846. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1786313
• Kartal, A. (2002). Sâ’ib-i Tebrîzî ve Türkçe şiirleri. Türk Kültürü İncelemeleri (7), 209-238.
• Kesik, B. (2015). Sâ’ib, Sâ’ib-i Kâtib. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/saib-saibi-katib
• Köksal, M.F. (2022). Savaşta Yavuz şiirde Selim: Yavuz Sultan Selim ve şiirleri. Muhit Kitap.
• Öztürk, M. (1997). Hâtifî. TDV İslâm Ansiklopedisi c. 16. TDV Yayınları, 468.
• Sadullah İzzet. Mecmua-i ebyat. Milli Kütüphane 06 Mil Yz C 20.
• Sadullah İzzet. Mecmua. Millet Yazma Eser Kütüphanesi AESRY 111.
• Uzun, M. (2003). Mecmua. TDV İslâm Ansiklopedisi c. 28. TDV Yayınları, 265-268.
• Tosun, N. (2013). Veysel Karanî. TDV İslâm Ansiklopedisi c. 43. TDV Yayınları, 74-75.