The Influence Of Sheikh Gâlib In Encümen-i Şuarâ

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 3, 2214 - 2245, 30.12.2023

Gülümser Bozkurt

https://doi.org/10.34083/akaded.1377305

Öz

Encümen-i Şuarâ have very important part in Turkish literature in 19th century. Encümen-i Şuarâ were a community who were trying to write Sebk-i Hindî poems and nazire poems. Encümen-i Şuarâ were influenced by some other poets who were lived in 19th century and before. The last great poet of Divan poetry, Sheikh Gâlib was one of these poets. There is a judgement about Sheikh Gâlib that he didn’t influence enough the other poets who lived in his era and after. The purpose in this study is showing the influence of Sheikh Gâlib in the poets who lived after him. This study is based on the nazire poems of Encümen-i Şuarâ to Sheikh Gâlib. The poets are Leskofçalı Mustafa Galib Bey, Mehmed Lebib Efendi, İbrahim Hâlet Bey, Mûsâ Kâzım Bey, Osman Nûreddin Şems Efendi, Üsküdarlı İbrahim Hakkı Bey, Sâlih Fâik Bey, Hersekli Arif Hikmet Bey and Memduh Fâik Bey. In these poets’ ghazals, the nazire poems of Sheikh Gâlib are analyzed. The nazire poems are examined comparatively with basic poems in terms of form and content. As a result, the influence of Sheikh Gâlib in Encümen-i Şuarâ’s poems will be evaluated.

Anahtar Kelimeler

Encümen-i Şuara, Sheikh Galib, nazire, ghazal

Encümen-i Şuarâ'da Şeyh Gâlib Etkisi

Öz

XIX. yüzyıl Türk edebiyatında önemli bir yeri olan Encümen-i Şuarâ, yenilik arayışındaki bir edebiyat zümresi olarak ara mertebeyi oluşturan bir şair topluluğudur. Sebk-i Hindî’yi şiirlerinde yansıtmaya çalışan, nazireciliği okula dönüştüren bu topluluk; hem kendi döneminde hem de kendinden önceki dönemde yetişmiş usta şairleri örnek almıştır. Divan şiirinin son büyük şairi Şeyh Gâlib de bu şairlerden biridir. Şeyh Gâlib’in kendi döneminde ve kendinden sonra yetişen şairler üzerinde, şairliğinin büyüklüğü kadar bir etkisi olmadığı görüşü mevcuttur. Bu çalışma, genel kanının aksine Şeyh Gâlib’in kendinden sonra yetişmiş şairlerde bir etkiye sahip olduğunu gösterme amacıyla ortaya çıkmıştır. Çalışmada Encümen-i Şuarâ’nın Şeyh Gâlib’e nazire şiirleri temel alınmıştır. Bu şairlerden; Leskofçalı Mustafa Galib Bey, Mehmed Lebib Efendi, İbrahim Hâlet Bey, Mûsâ Kâzım Bey, Osman Nûreddin Şems Efendi, Üsküdarlı İbrahim Hakkı Bey, Sâlih Fâik Bey, Hersekli Arif Hikmet Bey ve Memduh Fâik Bey’in gazellerinde Şeyh Gâlib’in gazellerine nazire olan şiirler fişlenmiştir. Fişleme sonucunda nazire şiirler, zemin şiirleri ile karşılaştırmalı olarak biçim ve içerik açısından değerlendirilmiştir. Çalışmanın sonucunda, Encümen-i Şuarâ’nın şiirlerinde Şeyh Gâlib etkisi ortaya konacaktır.

Anahtar Kelimeler

Encümen-i Şuara, Şeyh Galib, nazire, gazel

Kaynakça

• Babacan, İ. (2012). Klasik Türk şiirinin sonbaharı Sebk-i Hindî (Hint üslubu). Akçağ Yayınları.
• Bardakçı, R. (2007). Mûsâ Kâzım Paşa hayatı-sanatı ve külliyatı (Tez No.218313) [Doktora tezi, Ankara Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Çambel Kalço, Ş. (2019). Manastırlı Sâlih Fâik ve dîvânı (Tez No.546282) [Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Çeçen, M. K. (2005). Hâlet Bey divanı tenkitli metin (Tez No.160485) [Yüksek lisans tezi, Fırat Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Gürer, A. (1993). Şeyh Gâlib dîvânı inceleme-metin (Tez No.26007) [Doktora tezi, Ankara Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Gürer, Abdülkadir (2000). Şeyh Gâlib’in şiirlerinde bir anlatım özelliği. Türkoloji Dergisi, XII (1), 102-104. Kaçar, Mücahit (2018). Şeyh Gâlib’in “tûtî-i zenbûr”u bir çiçek olabilir mi. Artuklu İnsan ve Toplum Bilim Dergisi, 3 (2), 54-59.
• Karagöz, H. (2014). Mehmed Lebîb Efendi dîvân-ı eşâr-1 inceleme-metin-sözlük (Tez No.362963) [Yüksek lisans tezi, Celal Bayar Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Köksal, F. (2018). Sana benzer güzel olmaz (Divan şiirinde nazire). Büyüyenay Yayınları.
• Odunkıran, F. (2011). Mehmed Memdûh Paşa ve dîvân-ı eş’ârı inceleme-metin (Tez No.320937) [Yüksek lisans tezi, Trakya Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Özgül, M. K. (2012). XIX. asrın özel bir edebiyat mahfeli olarak Encümen-i Şuarâ. Kurgan Edebiyat Yayınları.
• Saraç, M. A. Y. (2019). Klasik edebiyat bilgisi belâgat ve biçim-ölçü-kafiye. Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Şahin, H. A. (1994). Hersekli Arif Hikmet Bey divanı inceleme-metin. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yıldırım, A. (2006). Üsküdarlı Hakkı Bey dîvânı inceleme-metin (Tez No.186773) [Yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Yıldırım, Y. (2013). Osman Şems Efendi, hayatı, eserleri ve dîvânı metin-inceleme-tahlil (Tez No.351679) [Doktora tezi, Marmara Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Yıldız, A. H. (2003). Leskofçalı Galip hayatı, dönemi, sanatı, divanı ve metnin bugünkü Türkçesi (Tez No.140582) [Yüksek lisans tezi, Boğaziçi Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp