Âşık Veysel’in Şiirlerinde Yer Alan Benzetmelerin Bağlamsal Anlamları

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 3, 2091 - 2125, 30.12.2023

Ceren Selvi

https://doi.org/10.34083/akaded.1383337

Öz

Şiir dilinde kullanılan göstergelerin çözümlenmesi, şairin söylemek istediklerinin derin yapıdan yüzey yapıya çıkarılması anlamını taşımaktadır. Şiir, göstergeleri bir araya doğru ve sanatsal bir şekilde getirme sanatıdır. Burada kastedilen; şiirde verilmek istenen duygu, seçilen dil ögelerinin ahenkli bir şekilde bir araya getirilmesi ile aktarılır. Bir araya gelen bu dil ögeleri aralarında kurdukları anlam bağları ile şiir dilinin çerçevesini oluştururlar.
Şiiri oluşturan tüm sözcüklerin ne şekilde bir araya geleceğini “bağlam” kavramı belirler. Şiirde kullanılan dil şair için bir araç konumundadır. Şair dili araç olarak kullanırken okuyucuya bağlam aracılığı ile düşünce ve duygularını iletmek ister. Ancak bunu yaparken bağlam dışına çıkması mümkün değildir. Dilde gösterge karşılığını veren sözcük kavramı, bağlamdan ayrı düşünülemez. Sözcüklerin anlamlı bir metin dizisi oluşturabilmesi için art arda sıralanması gereklidir. Çünkü dil göstergesi çizgiseldir. Dili kullanırken sesler ve sözcükler art arda sıralanır. Sözcüklerin birbirine bağlanırken aralarında anlamlı bir ilişkinin doğması beklenir. Bu anlamlı ilişki sonucunda bağlamsal anlamlar ortaya çıkar. Bu çalışmada da Âşık Veysel’in şiirlerinde tespit edilen benzetmelerin bağlamsal anlamları tablolar aracılığı ile açıklanmıştır. İnceleme bölümüne geçmeden önce gösterge/gönderge/bağlam kavramları hakkında kısaca bilgi ve örnekler verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Âşık veysel, Şiir, Bağlam, Anlam

Teşekkür

Teşekkür eder, iyi çalışmalar dilerim.

Contextual Meanings of Similarities in Âşık Veysel’s Poems

Öz

Analysis of the signs used in the language of poetry means bringing what the poet wants to say from the deep structure to the surface structure. Poetry is the art of bringing signs together accurately and artistically. What this means is that the desired emotion of the poem is conveyed by bringing the chosen language elements together harmoniously. These language elements which come together form the framework of the poetic language with the semantic bonds they create with each other.
The concept of "context" determines how all the words that make up the poem will come together. The language used in poetry is a tool for the poet. While using language as a tool, the poet will want to convey their thoughts and feelings to the reader through context. However, it’s not possible for them to go out of context while doing this. The concept of word, which corresponds to a sign in language, cannot be separated from the context. Words must be in a consecutive order to form a meaningful text sequence because the signs in language are linear. When using language, sounds and words are placed one after the other. When the words connect to each other, a meaningful relationship will arise between them. As a result of this meaningful relationship, contextual meanings emerge. In this study, the contextual meanings of the metaphors identified in Âşık Veysel's poems are explained through tables. Before moving on to the review section, brief information and examples are given about the concepts of sign/referent/context.

Anahtar Kelimeler

Âşık Veysel, Poetry, Context, Meaining

Kaynakça

• Akerson, F. E. (2016). Göstergebilime Giriş. Bilge Kültür Sanat Yayın.
• Aksan, D. (2016). Anlambilim. Bilgi Yayınevi.
• Aksan, D. (2013). Şiir Dili ve Türk Şiir Dili. Bilgi Yayınevi.
• Alptekin, A. B. (2007). Âşık Veysel Türküz Türkü Çağırırız. Akçağ Yayınları.
• Çakır, C. (2004). Anlamın Bağlam Açısından İncelenmesi: Kökanlambilim ve Artanlambilim. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24 (3), 245-255.
• Çetin, M., Yiğit, M., & Karlı, E. (2011). Dilde anlam ve bağlam. 1st International Conference on Foreign Language Teaching and Applied Linguistics, 1368-1372, Sarajevo, Bosnia and Herzegovina.
• Somuncu, M. (2019). Kutadgu Bilig’de ‘Çok’ Anlamlı Kelimelerin Semantik Düzlemde İncelenmesi “Aşru, Çok, Köp, Tük. I. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12 (65), 150-155.
• Vardar, B. (1999). Anlambilim. Multilingual.