Sadık Vicdani’s Ghazals And Other Poems In The Perişan

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 1, 333 - 353, 30.04.2024

Lokman Taşkesenlioğlu

https://doi.org/10.34083/akaded.1442262

Öz

Divan literature, one of the longest-running periods of Turkish literature, continues to influence and nurture the literature that has developed from the 19th century to the present. This tradition has continued to shape even the innovation movements that emerged especially at the end of the century, and although it has completed its life, it has maintained its influence for a long time. One of the most important poets of the decadent generation, which is a continuation of the classical poetry tradition and is considered a literary period that is open to innovations, is Sadık Vicdani.
Sadık Vicdani, who is mostly known for his work Tomar-ı Turuk-ı Aliye, one of the most important works in the history of Sufism, also has poetry and prose literary works. The Perişan, in which he compiled some of the articles, translations and classical-style poems that he published in newspapers, is known as his first work.
In this study, Sadık Vicdani's place in the recent literary tradition has been briefly emphasized and the determinations about his work Perişan have been compiled. Later, the poet's poems, which make up the first part of this work, and poems in the classical style were focused on. These texts have been examined in terms of content, shape and style; they have been transferred to Latin letters and presented to the reader.

Anahtar Kelimeler

Classical Turkish literature, Sadık Vicdani, Perişan, ghazal, 19th century

Sadık Vicdânî’nin Perîşân’daki Gazelleri ve Diğer Şiirleri

Öz

Türk edebiyatının en uzun soluklu dönemlerinden olan divan edebiyatı 19. yüzyıldan bugüne kadar gelişen edebiyatı etkilemeye ve beslemeye devam etmektedir. Özellikle yüzyılın sonlarında ortaya çıkan yenilik hareketlerini dahi şekillendirmeye devam etmiş, kendisi ömrünü tamamlamasına rağmen etkisini uzun müddet sürdürmüştür. Klasik şiir geleneğinin devamı niteliğinde olan, bununla birlikte yeniliklere de açık bir edebiyat dönemi olarak kabul edilen ara neslin en önemli şairlerinden biri de Sadık Vicdânî’dir.
Daha çok tasavvuf tarihinin en önemli eserlerinden olan Tomar-ı Turuk-ı Aliye adlı çalışmasıyla bilinen Sadık Vicdânî’nin manzum ve mensur edebî eserleri de bulunmaktadır. Gazetelerde yayımladığı bazı yazıları, tercümeleri ve klasik tarzdaki şiirlerini derlediği Perîşân ise onun ilk eseri olarak bilinmektedir.
Bu çalışmada Sadık Vicdânî’nin son dönem edebiyat geleneği içerisinde yeri üzerinde kısaca durulmuş, Perîşân adlı eseri hakkındaki tespitler derlenmiştir. Daha sonra şairin bu eserin ilk bölümünü oluşturan manzumeleri ve klasik tarzdaki şiirleri üzerinde durulmuştur. Bu metinler muhteva, şekil ve üslup açısından incelenmiş; Latin harflerine aktarılarak okuyucuya sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Klasik Türk edebiyatı, Sadık Vicdânî, Perîşân, gazel, 19. yüzyıl

Kaynakça

• Birinci, A. (2001). Tarihin Gölgesinde Meşâhir-i Meçhûleden Birkaç Zat. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Durbilmez, B. (2018). Âşık Edebiyatı ve Taşpınarlı Halk Şairleri. 5. baskı, Ankara: Akçağ Yayınları.
• İnal, İ. M. K. (2003). Son Asır Türk Şairleri (Haz. İbrahim Baştuğ). C. 4., Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları.
• Kızıler, H. (2019). Safranbolulu Bir Sûfî Olan Sadık Vicdanî'nin Şeriat- Tarikat Anlayışı, Uluslararası Geçmişten Günümüze Karabük ve Çevresinde Dini, İlmi ve Kültürel Hayat Sempozyumu, (11-12 Ekim 2019 Karabük), 396-403.
• Kolcu, A. İ. (2018a). Ara Nesil Edebiyatı Tarihi. Erzurum: Salkımsöğüt Yayınları.
• Kolcu, A. İ. (2018b). Osmanlı’nın Son Şiir Okulu Ukâz-ı Osmânî. Erzurum: Salkımsöğüt Yayınları.
• Sâdık Vicdânî (1308). Perîşân. İstanbul: Kaspar Matbaası.
• Sâdık Vicdânî (1312). Nagamât-ı Vicdâniye. Kastamonu: Vilayet Matbaası.
• Taşkesenlioğlu, L. (2018b). Bir Mutasavvıfın Hicviyesi: Sâdık Vicdânî ve Parasız isalesi, Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 7 (1), 162-175.
• Taşkesenlioğlu, L. (2018b). Sâdık Vicdânî Hayatı Edebî Şahsiyeti Eserleri ve Nağamât-ı Vicdâniye. İstanbul: Kriter Yayınları.