Kuvvet Kullanma Hukuku Açısından Fırat Kalkanı Operasyonu / The Operation Euphrates Shield from the Perspective of use of Force Law

Yıl 2017, Cilt: 4 Sayı: 7, 53 - 70, 27.05.2017

Fatma Taşdemir Adem Özer

Öz

11
Eylül 2001’deki trajik terör saldırılarından bu yana devlet uygulamalarında ve
doktrinde BM Andlaşması md.51’de yer alan meşru müdafaa hakkının daha esnek bir
yorumu kabul görmektedir. IŞİD gibi devlet-dışı bir aktör tarafından
gerçekleştirilen eylemlerin bir silahlı saldırı seviyesine ulaşabileceği kabul
edilmektedir. Hatta eylemleri bir başka devlete izafe edilmese bile,
“yönetilemeyen alan” ve “aciziyet” ya da “isteksizlik”  ölçütleri çerçevesinde devlet-dışı aktörlere
karşı meşru müdafaa hakkı kullanılabilmektedir. Nitekim 22 Eylül 2014
tarihinden bu yana ABD ve Rusya tarafından IŞİD’e karşı Suriye ve Irak
topraklarında gerçekleştirilen askeri müdahaleleri meşrulaştırmak için bu
dayanaklar sıkça kullanılmaktadır. Türkiye’nin de Fırat Kalkanı Operasyonunu
meşru müdafaa hakkının bu geniş yorumuna dayanarak izah etmesine hiçbir engel
yoktur. Kuvvet kullanma normlarının aşındığı bir dönemden geçerken Türkiye’nin
“sınırlarını, vatandaşlarını ve bekasını” korumak için gerçekleştirdiği Fırat
Kalkanının Uluslararası Hukuk açısından meşruiyetini araştırmak “zorlama” bir
çaba gibi gelebilir. Ancak gelecekte olası yaptırımlara maruz kalmamak için;
haklarımızı dünyaya duyurmak ve bunları garanti altına almak için bu gayreti
göstermek zorundayız.

Anahtar Kelimeler

Meşru müdafaa, yönetilemeyen alan, devam eden çatışma argümanı, olayların birikimi teorisi

The Operation Euphrates Shield from the Perspective of use of Force Law

Öz

                                                                                        

Since the tragic terrorist attacks on September
11, 2001, a more flexible interpretation of the right to self-defense under
Article 51 of the UN Charter has been accepted by the state practice and the
doctrine. It is assumed that actions
carried out by a non-state actor such as ISIS can reach the level of armed
attack. Even if its actions are not attributed to another state, the right to
self defence can be used against non-state actors by using the criteria of “ungoverned
space” and “unwilling” or “unable” test. As a matter of fact, since September
22, 2014, these justifications have been frequently used by the US and Russia
to legitimize military interventions against the ISIS in Syria and Iraq. Thus,
Turkey can also use the same argument in order to explain the Operation Euphrates
Shield by employing this broad interpretation of the right to self-defense.

Anahtar Kelimeler

ungoverned space, ongoing conflict argument, accumulation of events theory, Self defence

Kaynakça

• ARAL, B.(1999), Uluslararası Hukukta Meşru Müdafaa Hakkı, Ankara: Siyasal.
• AREND, Anthony C. ve BECK, Robert J.(1993), International Law and the Use of Force, London and New York: Routledge.
• Armed Activities on the Territory of the Congo(2005).
• “Astana Bildirgesinin Tam Metni”(2017, 24 Ocak), Aljazeera, http://www.aljazeera.com.tr/haber/astana-bildirgesinin-tam-metni Erişim 21.02.2017
• ÇAKAR, D.(2016, 9 September), Operation Euphrates Shields: What is happening on Turkish-Syrian border?, The Southern Times: The Newspaper for Southern Africa, https://southernafrican.news/2016/09/09/operation-euphrates-shield-what-is-happening-on-turkish-syrian-border/ Erişim Tarihi: 09.12.2016.
• ARAL, B.(1999), Uluslararası Hukukta Meşru Müdafaa Hakkı, Ankara: Siyasal.
• AREND, Anthony C. ve BECK, Robert J.(1993), International Law and the Use of Force, London and New York: Routledge.
• Armed Activities on the Territory of the Congo(2005).
• “Astana Bildirgesinin Tam Metni”(2017, 24 Ocak), Aljazeera, http://www.aljazeera.com.tr/haber/astana-bildirgesinin-tam-metni Erişim 21.02.2017
• ÇAKAR, D.(2016, 9 September), Operation Euphrates Shields: What is happening on Turkish-Syrian border?, The Southern Times: The Newspaper for Southern Africa, https://southernafrican.news/2016/09/09/operation-euphrates-shield-what-is-happening-on-turkish-syrian-border/ Erişim Tarihi: 09.12.2016.
• Case Concerning Military and Paramilitary Activities in and against Nicaragua (Nicaragua v. United States of America), Judgement of 27 June 1986, ICJ Rep. 94.
• CHAINOGLOU, K.(2007), “Reconceptualising Self-Defence in International Law”, King’s Law Journal, 18(1), ss. 61-94.
• CRAWFORD, J.(1979), The Creation of States in International Law, Oxford:Clarendon.
• DEEKS, A. S.(2012), “Unwilling or Unable”: Toward a Normative Framework for Extraterritorial Self-Defence, Virginia Journal of International Law, 5(3), ss. 483-550.
• DINSTEIN, Y.(2005), War, Aggression and Self-Defence(Fourth Edition), Cambridge: Cambridge University.
• “Dışişleri Bakanlığı: Müttefikimiz ABD'nin, Münbiç taahhüdünün bir an önce gerçekleşmesini bekliyoruz”(2016, 30 Ağustos), Hürriyet, http://www.hurriyet.com.tr/disisleri-bakanligi-muttefikimiz-abdnin-mun-40212095 Erişim Tarihi: 12.12.2016.
• “El-Bab Sonrası Münbiç Planı İçin Görüşmeler sürüyor”(2017, 07 Ocak), Habertürk, http://www.haberturk.com/gundem/haber/1345620-el-bab-sonrasi-munbic-plani-icin-gorusmeler-suruyor Erişim Tarihi: 22.02.2017.
• ERKMEN, S.(2016, 25 Nisan), IŞİD Türkiye’de neyi hedefliyor?, Al Jazeera Türk, http://www.aljazeera.com.tr/gorus/isid-turkiyede-neyi-hedefliyor Erişim Tarihi: 12.12.2016.
• Euphrates Shields Operation: An Extra İmpetus for Turkish Policy Opinions (2016), Jusoor For Studies.
• GOGIA, V.(2015), The Legal Position of the Islamic State in International Law, http://lup.lub.lu.se/luur/download?func=downloadFile&recordOId=5467422&fileOId=7854976, Erişim Tarihi: 17.12.2016.
• GONZALEZ, O.(2015), “The Pen and the Sword: Legal Justifications For The United States’ Engagement Against The Islamic State of Iraq and Syria (ISIS)”, Fordham International Law Journal, 39(1), ss. 133-177.
• GREENWOOD, C.(2015b), “Self-Defence”, Max Planck Encyclopedia of Public International Law(Rüdiger Wolfrum,Ed.), Heidelberg: Oxford University.
• GREENWOOD, C.(2002), “International Law and the War Against Terrorism”, International Affairs, 78(2), ss. 301-317.
• GÜNDÜZ, A.(2009), Milletlerarası Hukuk, Temel Belgeler, Örnek Kararlar, İstanbul: Beta
• HAKIMI, M.(2015), “Defensive Force Against Non-State Actors: The State of Play”, International Law Studies, 91, ss. 1-31.
• HAMSİCİ, M.(2016, 20 Mart), “PKK, TAK'ın saldırılarını neden durdurmuyor?”, BBC Türkçe, http://www.bbc.com/turkce/haberler/2016/03/160318_kck_rop Erişim Tarihi: 12.12.2016.
• HENDERSON, C.(2013),“The Provision of Arms and “non-Lethal” Asistance to Govrenmental and Opposition Forces”, UNSW Law Journal, 36(2), ss. 642-681.
• HENRY, E.(2009), “The Sukhoi Su-24 Incident between Russia and Turkey”, Russian Law Journal, 4(1), ss. 8-21.
• JACOBSON, Mark R.(1998), “War in The Information age: International Law, Self-Defence and The Problem of” Non-Armed” Attacs”, Journal of Strategic Studies, 21(3), ss. 1-23.
• JAGER, J.(2016, 17 October), “Turkey’s Operation Euphrates Shield: An Exemplar of Joint Combined Arms Maneuver”, Small Wars Journal, http://smallwarsjournal.com/jrnl/art/turkey%E2%80%99s-operation-euphrates-shield-an-exemplar-of-joint-combined-arms-maneuver Erişim Tarihi:07.12.2016.
• KAYA, İ.(2014a), “IŞİD ile Mücadele ve Uluslararası Hukuk”, Stratejik Düşünce Enstitüsü(SDE),http://www.sde.org.tr/tr/newsdetail/isid-ile-mucadele-ve-uluslararasi-hukuk/4037 Erişim Tarihi: 21.02.2017.
• KAYA, İ.(2016b, 19 October), “Turkey and the Coalition against ISIL: Some Legal Observations”, Center For Strategic Research, https://sam.gov.tr/turkey-and-the-coalition-against-isis-some-legal-observations/ Erişim Tarihi:12.12.2016.
• KRETZMER, D.(2013), “The Inherent Right to Self-Defence and Proportionality Jus Ad Bellum”, The European Journal of International Law, 24(1), ss. 235-282.
• Legality of the Threat or Use of Nuclear Weapons [Advisory Opinion] [1996] ICJ Rep. 226.
• LEIGH, K.(2014, 18 February), “How the Kurdish PYD Operates Its Own Autonomous Government”, News Deeply, https://www.newsdeeply.com/syria/articles/2014/02/18/how-the-kurdish-pyd-operates-its-own-autonomous-government, Erişim Tarihi: 02.12.2016.
• MANDIRACI, B.(2016, 20 July), “Turkey’s PKK Conflict: The Death Toll”, International Crisis Group, https://www.crisisgroup.org/who-we-are Erişim Tarihi: 09.12.2016.
• “Münbiç’te PYD eliyle Bayrak Savaşı”(2017, 05 Mart), Yeni Şafak, http://www.yenisafak.com/dunya/munbicte-pyd-eliyle-bayrak-savasi-2623417 Erişim Tarihi: 6 Mart 2016.
• ORHAN, O.(2016a), “Türkiye Suriye’de Kalıcı Olmak İstemiyor”, Orsam Bölgesel Gelişmeler Söyleşileri, No.34.
• ORHAN, O.(2016b), “Fırat Kalkanı: Hedefler, Fırsatlar ve Riskler”, Ortadoğu Analiz, 8(77), ss. 10-13.
• ORHAN, O.(2016c), “Fırat Kalkanında Kritik Eşik: El Bab ve Sonrası”, Anadolu Ajansı, http://aa.com.tr/tr/analiz-haber/firat-kalkaninda-kritik-esik-el-bab-ve-sonrasi/699388 Erişim Tarihi: 22.02.2017.
• ÖZER, A.(2016), “Kabuk Devlet ve IŞİD”, Suriye, Çatışma ve Uluslararası Hukuk(Fatma Taşdemir, Ed.), Ankara: Nobel Akademik.
• POTHECARY, J.(2016), “Syria’s Conflict: Managing Turkey’s Intervention”, Terrorism Monitor: In-Deepth Analysis of The War on Terror, 14(18), ss. 1-11.
• “PYD Münbiç’i Rejime teslim ettiğini duyurdu” (2017, 2 Mart), Quasion News, http://qasioun.net/tr/news/show/54138/PYD_M%C3%BCnbi%C3%A7'i_Suriye_rejimine_teslim_etti%C4%9Fini_duyurdu Erişim Tarihi: 6 Mart 2017.
• Rumiyah(2015), El Hayat Merkezi, S.3.
• RUYS, T.(2010), Armed Attack and Article of the UN Charter: Evolutions in Customary Law and Practice, New York: Cambridge University.
• “Safe Zone: Priority Goal of Turkey’s Euphrates Shields Operation in Syria”(2016, 09 Eylül), Sputnik International Search, https://sputniknews.com/middleeast/201609091045140757-turkey-syria-military-operation/ Erişim Tarihi: 02.12.2016.
• SCHACHTER, O.(1986a), "In Defense of International Rules on the Use of Force," University of Chicago Law Review, 53(1), ss. 113-146.
• SCHACHTER, O.(1989b), “Self Defence and the Rule of Law”, The American Journal of International Law, 83(2), ss. 259-277.
• SCHMITT, Michael N.(2013), “The Syrian Intervention: Assesing the Possible International Law Justifications”, International Law Studies, 89, ss. 744-756.
• Separate Opinion of Judge Simma(2005), http://www.icj-cij.org/docket/files/116/10455.pdf, Erişim Tarihi: 16.01.2016.
• SHAH, Niaz A.(2008), Self-defense in Islamic and International Law: Assessing Al-Qaeda and the Invasion of Iraq, New York: Palgrave Macmillan.
• SIMMA, B.(1999), “NATO, the UN and the Use of Force: Legal Aspects”, European Journal of International Law, 10, ss. 1-22.
• ŞEN, A.(2015), Suriye Askeri Muhalefeti, Ortadoğu Stratejik Araştırmalar Merkezi, Rapor No: 202.
• “Suriye Konulu Cenevre 4 Görüşmelerinin Sonuçları” (2017, 05 Mart), Dünya Bülteni, http://www.dunyabulteni.net/manset/395346/suriye-konulu-cenevre-4-gorusmelerinin-sonuclari-analiz Erişim Tarihi: 6 Mart 2017.
• “Suriye Türkiye’yi BM’ye şikâyet etti”(2016, 30 Ağustos), Sputniknews https://tr.sputniknews.com/ortadogu/201608301024614854-suriye-turkiye-bm/ Erişim Tarihi: 6 Mart 2017.
• TAYLOR, Andrew J.(2016), “Thoughts on the Nature and Consequences of Ungoverned Spaces”, SAIS Review of International Affairs, 36(1), ss. 5-15.
• TAMS, Christian J.(2009), “The Use of Force against Terrorists”, The European Journal of International Law, 20(2), ss. 359-397.
• TAŞDEMİR, F.(2016a) “Kuvvet Kullanma Hukuku(Jus Ad Bellum) Açısından IŞİD ile Mücadele”, Suriye, Çatışma ve Uluslararası Hukuk(F. Taşdemir Ed.), Ankara: Nobel Akademik.
• TAŞDEMİR, F.(2016b) “Suriye İç Savaşına Üçüncü Devletlerin Müdahalesi ve Uluslararası Hukuk”, Suriye, Çatışma ve Uluslararası Hukuk(F. Taşdemir Ed.), Ankara: Nobel Akademik Yayınları.
• TAŞDEMİR, Fatma(2006b), Uluslararası Terörizme Karşı Devletlerin Ülkeleri Dışında Münferiden Kuvvete Başvurma Yetkisi, Ankara: USAK.
• TC Başbakanlık, Başbakanlık Koordinasyon Merkezi Basın Açıklaması: “Fırat Kalkanı Operasyonu”(2016),https://www.basbakanlik.gov.tr/Forms/_Article/pg_Article.aspx?Id=2a0e4e31-1a6d-4d65-9074-cc8b7097d0f6 Erişim Tarihi: 01.12.2016.
• THAROOR, I.(2016, 24 August), Turkey’s Syria offensive is as much about the Kurds as ISIS, The Washington Post, https://www.washingtonpost.com/news/worldviews/wp/2016/08/24/turkeys-syria-offensive-is-as-much-about-the-kurds-as-isis/?utm_term=.c5c528b85b61 Erişim Tarihi: 02.12.2016.
• TIBORI-SZABO, K.(2016), The “Unwilling or Unable” Test and the Law of Self-defence, Fundamental Rights in International and European Law(Christophe Paulussen et al, Ed.), The Hague: Asser.
• “Turkey sets 3 red lines in Euphrates Shields(2016), Orient Net, http://orient-news.net/en/news_show/123983/0/Turkey-sets-red-lines-in-Euphrates-Shield---Spokesman Erişim Tarihi: 12.12.2016.
• UNGA/RES./No. 3314 (XXIX) (1974).
• UNSC/RES/1373 (2001).
• UNSC/RES/2170 (2014).
• UNSC/RES/2178 (2014).
• WILLIAMS, Gareth D.(2013), “Piercing the Shield of Sovereignty: An Assessment of the Legal Status of the 'Unwilling or Unable' Test", UNSW Law Journal, 36(2), ss. 619-641.
• WOOD, M.(2013), “International Law And The Use Of Force: What Happens In Practice?”, Indian Journal Of International Law, 53, ss. 345-367.
• “YPG 'terör örgütü' olarak tanımlandı”(2016, 24 Şubat), Habertürk, http://www.haberturk.com/gundem/haber/1200271-ypg-teror-orgutu-olarak-tanimland Erişim Tarihi: 01.01.2017.
• ZEMANEK, K.(2013), “Armed Attack”, Max Planck Encyclopedia of Public International Law( Rüdiger Wolfrum, Ed.), Heidelberg: Oxford University.