“BİR KUŞAK, BİR YOL” PROJESİ’NİN JEOPOLİTİĞİ, TÜRK KUŞAĞI VE UYGURLAR

Yıl 2017, Cilt: 4 Sayı: 8, 45 - 55, 28.12.2017

Mehmet Akif Okur

Öz

Çin’in “Bir Kuşak, Bir Yol” projesi, ilan edilen ekonomik büyüklükler
ve kapsayacağı coğrafi genişlikle dikkatleri üzerinde topluyor. Bu girişimin
potansiyelini doğru ölçmek ve başarı şansını layıkıyla değerlendirebilmek için
arkasındaki jeopolitik mantığın anlaşılmasına ihtiyaç var. Bu makalede, realist
teorinin değişik varyantlarının benimsediği güç geçişi ve güç dengesi
kuramlarına ilişkin literatürün temel varsayımlarından hareketle, “Bir Kuşak,
Bir Yol”u motive eden genel güvenlik denklemi ve bu projenin Batı’ya yöneleceği
ana güzergahlar incelenmektedir. Çin’in büyük ve küçük komşularıyla
ilişkilerinin doğası ve bunların evrilebileceği muhtemel doğrultu üzerinde
durulmaktadır. Buna göre, ABD ile rekabetinin tırmanarak çatışmaya
evrilebileceğini düşünen Çin, kendisine ekonomik ve askeri açılardan büyük
zararlar verebilecek muhtemel deniz ablukası girişimlerine karşı kara
güzergâhlarına yönelmektedir. Ancak, güç dengesi mantığının tesirlerini bu
rotalarda da göstereceği anlaşılmaktadır. 
Rusya’nın orta vadede nasıl davranacağı belirsizdir. Benzer bir şekilde,
İran üzerinden geçen yollarla ilgili jeopolitik risk de hayli yüksektir. Bu
sebeple makalede, Çin’i Avrupa ve Ortadoğu’ya bağlayan farklı rotalar arasında
Pekin açısından en güvenlisinin “orta koridor” olduğu ileri sürülmektedir.
Ağırlıklı olarak Türk ve Müslüman nüfusla meskun bu “Türk Kuşağı”nda kamuoyunun
“Bir Kuşak, Bir Yol”a desteğini etkileyecek faktörler arasında Uygur
Türkleri’nin durumu da yer almaktadır. Makalede son olarak, Çin’in Türk kuşağı
ve Ortadoğu’da daha iyi bir imaj inşa etmek için işe Uygurlara yaklaşımını
güvenliksizleştirip yeniden tahayyül ederek başlaması gerektiği
vurgulanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Bir Kuşak Bir Yol, Çin, Türk Kuşağı, Uygur Türkleri, Güç Geçişi Teorisi, Güç Dengesi

THE GEOPOLITICS OF “ONE BELT, ONE ROAD” PROJECT, THE TURKISH BELT AND THE UIGHURS

Öz

China’s “One Belt, One Road” project attracts attention with its
declared economic magnitude and geographical reach. To correctly evaluate the
chances of success and the true potential of this attempt, the logic of
geopolitics behind it should be understood. Relying on both the theories of
power transitions and balance of power which have been constructed by different
versions of the realist school of thought, the aim of this article is to
analyze the global security equation which motivates this project and the main
western routes of it. The nature of China’s relations with its small and big
neighbors and the possible evolving 
direction of those relations are also discussed. Beijing thinks that its
rivalry with Washington can turn into a kind of open conflict and looks to
continental routes against the possibility of hostile actions limiting the
China’s access to the seas. Nevertheless, it is highly probable that the logic
of the balance of power would also show its effect over these routes. How would
Russia position itself in the fast changing international security environment
is still not clear. Similarly, geopolitical risks related to transportation
routes passing through Iran are so high. Thus, in this article, it is claimed
that “the middle corridor” is the safest one for Beijing among the routes which
connect China to Europe and the Middle East. The position of the Uighur Turks
is among the factors which would affect the support of the public opinion in
this “Turkish Belt” that is heavily inhabited by Turkish and Muslim
populations. Lastly, it is underlined that China should begin taking steps by
desecuritising and reimagining its approach toward the Uighur Turks to build a
better image both in the Turkish Belt and the Middle East.

Anahtar Kelimeler

One Belt, One Road, China, Turkish Belt, Middle Corridor, Uighur Turks, Power Transition Theory

Kaynakça

• Allison, G. (2017). Destined for War: Can America and China Escape Thucydides's Trap?, Boston-New York: Houghton Mifflin Harcourt.
• Biddle, S. - Oelrich, I., (2016). Future Warfare in the Western Pacific: Chinese Antiaccess/Area Denial, U.S. Air Sea Battle, and Command of the Commons in East Asia, International Security, 41(1).
• Blackwill, R. D. - Harris, J. M. (2016). War by Other Means: Geoeconomics and Statecraft, Harvard University Press.
• Brzezinski , Z., (2017). How To Address Strategic Insecurity In A Turbulent Age, The Huffington Post, http://www.huffingtonpost.com/entry/us-china-russia-relations_us_586955dbe4b0de3a08f8e3e0
• Chan, S. (2007). China, the US and the Power-Transition Theory: A Critique, Routledge.
• Elleman, B., Kotkin, S. ve Schofield, C. (ed.) (2014). Beijing's Power and China's Borders: Twenty Neighbors in Asia, Routledge.
• Fidler, S. vd., (2017). China’s Xi Jinping Seizes Role as Leader on Globalization, The Wall Street Journal, http://www.wsj.com/articles/chinas-xi-jinping-defends-globalization-1484654899
• Garver, J. W., (1988). Chinese-Soviet Relations, 1937-1945: The Diplomacy of Chinese Nationalism, Oxford University Press.
• Gaspers, J., (2016). Germany Wants Europe to Help Shape China's Belt and Road Initiative, The Diplomat, http://thediplomat.com/2016/12/germany-wants-europe-to-help-shape-chinas-belt-and-road-initiative/
• Hansen, R., (2017). “Trump, Merkel and the future of the transatlantic relationship”, The Globe and Mail, https://www.theglobeandmail.com/news/world/trump-merkel-and-the-future-of-the-transatlantic-relationship/article35188239/
• Higgins, A., (2017, July 25). China and Russia Hold First Joint Naval Drill in the Baltic Sea, The New York Times.
• Javed, F. - Ahmed, A., (2016). Gwadar Port: Regional Strategic and Economic Interests, Defence Journal, 19(7). Kong , Z., (2016). The Making of a Maritime Power: China’s Challenges and Policy Responses, Springer.
• Lai, D. (2011). The United States and China in Power Transition, Strategic Studies Institute, U.S. Army War College.
• Mirski, S., (2013). Stranglehold: The Context, Conduct and Consequences of an American Naval Blockade of China, Journal of Strategic Studies, 36(3).
• Okur, M. A., Yeni Çağın Eşiğinden Avrasya’nın Kalbine Bakmak: Tarihten Geleceğe Orta Asya’nın Jeopolitiği Üzerine Değerlendirmeler, Ankara:2011.
• Organski, A.F.K. (1968). World Politics, Alfred A. Knopf.
• Paul, T. V. (ed.) (2016). Accommodating Rising Powers: Past, Present and Future, Cambridge University Press, UK.
• Twining, D., (2015). Asia’s New Triple Alliance, Foreign Policy, http://foreignpolicy.com/2015/02/24/asias-emerging-triple-alliance-india-china-japan-modi-obama/
• Xiaoming, Z. ve Buzan, B., (2010). Correspondence, Debating China’s Peaceful Rise, The Chinese Journal of International Politics, 3(4).