DEMOCRACY IN TURKEY IN THE CONTEXT OF AREND LIPJART CRITERIA

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 11, 1 - 29, 28.05.2019

Hilal Turan Tuğrul Korkmaz

Öz

The importance attached to democracy and democratic
values by either the governments and international organizations or the
non-governmental organizations is indisputable in this century. The citizens
make their voices heard, and they may participate in the governmental and
political life more actively. The way to reach a contemporary democratic order
is related to the domination of law on political life and the reflection of the
will of the voters to the state government. The extent of democratization is a
matter of prestige for countries, and the international system of promoting the
quality of their democracies to the world highlights these countries. In the
measurement and evaluation of this quality, political scientists use certain
criteria for the scoring and evaluations, by which countries can be evaluated
comparatively. One of the most noteworthy of these comparative analyses is
Lijphart's analysis. In this study, an evaluation on Turkey is carried out by
the Lijphart's criteria he used while writing his world famous “Patterns of
Democracy Government Forms &Performance in ThirtySix Countries,” one of the
most important works on democracy.

Anahtar Kelimeler

Arend Lijphart, Democracy, Types of Party Systems, Electoral Systems

AREND LIJPHART’IN KRİTERLERİ BAĞLAMINDA TÜRKİYE’DE DEMOKRASİ

Öz

İçinde
bulunduğumuz yüzyılda, gerek devletlerin ve uluslararası örgütlerin gerekse
sivil toplum örgütlerinin demokrasiye ve demokratik değerlere verdikleri önem
tartışılmazdır. Artık vatandaşlar, kendi seslerini daha çok duyurabilmekte,
yönetsel ve siyasal hayata daha aktif bir şekilde katılabilmektedir. Çağdaş bir
demokratik düzene ulaşmanın yolu şüphesiz ki, siyasi hayata hukukun
üstünlüğünün egemen olmasından ve düzenli aralıklarla yapılan seçimlerle,
seçmenlerin iradesinin devlet yönetimine yansımasından geçmektedir. Ülkelerin
demokratiklik seviyeleri onlar için bir prestij meselesi olmakta,
demokrasilerinin kalitelerini dünyaya duyurma uluslararası sistemde o ülkeleri
öne çıkarmaktadır. Bu kalitenin ölçümü ve değerlendirilmesinde ise siyaset
bilimciler tarafından çeşitli kriterlere göre yapılan puanlamalar ve
değerlendirmeler kullanılmaktadır. Bunun sayesinde ülkeler karşılaştırmalı
olarak değerlendirilebilir. Yapılan bu karşılaştırmalı analizler arasında
dikkat çekenlerden biri de Lijphart’ın yapmış olduğu analizdir. Çalışmada
demokrasi konusunda önemli eserlere imza atan siyaset bilimcilerden Arend
Lijphart’ın, dünyaca ünlü “Demokrasi Modelleri Otuz Altı Ülkede Yönetim
Biçimleri ve Performansları” adlı kitabını yazarken kullandığı kriterler
üzerinden hareket edilerek, Türkiye özelinde bir değerlendirme yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Arend Lijphart, Demokrasi, Parti Sistemleri, Seçim Sistemleri

Kaynakça

• Akgün, B. (2001). Türkiye’de Siyasal Güven: Nedenleri ve Sonuçları. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi 56 (4): 1-23.
• Arslan, Z. (2005). Anayasa Teorisi. Ankara: Seçkin Yay.
• Aslan, S. ve Cengiz G. (2004). Geçmişten Günümüze Türkiye’de Baskı Grupları. Cumhuriyet Üniversitesi İİBF Dergisi 5 (1): 85-100.
• Bekcan, U. (2005). Demokrasi Kuramları Açısından Türk Demokrasisine İlişkin Bir İnceleme. Yüksek Lisans Tezi. Denizli: Pamukkale Üniversitesi.
• Caniklioğlu, D. M. (1999). Seçim Sistemlerinin Siyasi İstikrarın Sağlanmasındaki Rolü. Anayasa Yargısı Dergisi 16: 17-44.
• Dağ, M. ve Orhan I. (2012). Türkiye’de ve İngiltere’de Siyasal Partilerin Ortaya Çıkışı. Hukuk ve İktisat Araştırmaları Dergisi 4 (2): 41- 49.
• Demir, F. (2014). Yarı Başkanlık Hükümeti Sistemi ve Türkiye. Yeni Türkiye, Başkanlık Sistemi Özel Sayısı 51: 831-876.
• Dilik, S. (2005). Merkez Bankasının Bağımsızlığı. Kamu-İş Dergisi 8 (3).
• Dursun, D. (2006). Siyaset Bilimi. Ankara: Beta Yay.
• Erdem, F. D. (2007). Korporatizm ve Türkiye’de Tek Parti Yönetimi. Doktora Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi.
• Eryılmaz, B. (2010). Kamu Yönetimi. Ankara: Okutman Yay.
• Eser, B. ve Hasan Y. (2012). Korporatizm, Faşizm ve Solidarizm Kavramları Ekseninde Erken Dönem Cumhuriyet Siyasası Üzerine Bir İnceleme. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi 8 (16): 181-200.
• Göker, E. (2001). Durkheim’in Sol Eli: Pierre Bourdieu’nun Muhalefeti. Praksis 3: 228-251.
• Gözler, K. (2006). Anayasa Hukukuna Giriş. Bursa: Ekin Kitabevi.
• Gözler, K. (2012). Anayasa Hukukunun Genel Esasları. Bursa: Ekin Kitabevi.
• Gözler, K. (2014). Kısa Anayasa Hukuku. Bursa: Ekin Kitabevi.
• Gülener, S. ve Nebi M. (2017). Cumhurbaşkanlığı Sistemi. Sayı 190. SETA Araştırmaları.
• Güveyi, Ümit (2012). Anayasa Yargısı ve Demokrasi İlişkisi. Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 14 (3): 137-162.
• Hakyemez, Y. Ş. (2011). Yeni Anayasada Türkiye’nin Hükümet Sistemi. Ed. Murat Yılmaz ve Yusuf Tekin, Ankara: Stratejik Düşünce Enstitüsü Analiz Yay.
• İnsel, A. (2007). Pretoryen Devlet ve Sahipleri. Birikim Haziran: 17-21.
• Kahraman, M. (2012). Hükümet Sistemi Tartışmaları Bağlamında Başkanlık ya da Yarı Başkanlık Sistemlerinin Türkiye’de Uygulanabilirliği. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 9 (18): 431-457.
• Kalabalık, H. ve Murat E. (2013). Temel Hukuk Bilgisi. Ankara: Seçkin Yay.
• Kapani, M. (1989). Politika Bilimine Giriş. Ankara: Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları
• Karatepe, Ş. (2013). Hükümet Sistemleri ve Türkiye. Yeni Türkiye 51: 223-225.
• Kirman, E. (2006). Çok Partili Döneme Geçiş Süreci ve Türk Siyasal Kültüründe Muhalefet Olgusunun Gelişimi (1946-1950). Yüksek Lisans Tezi. Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi.
• Kitapçıoğlu, T. (2013). Baskı Grupları ve Demokrasi. Türkiye Barolar Birliği Dergisi 106: 357-392.
• Köker, L. (2006). Seçim Sistemleri ve Siyasi Çoğulculuk Demokratik Meşruluk Açısından Bir Değerlendirme. Anayasa Yargısı 23: 199-210.
• Lijphart, A. (2014). Demokrasi Modelleri Otuz Altı Ülkede Yönetim Biçimleri ve Performansları. İstanbul: İthaki Yayınları.
• Nalbant, A. (2012). Üniter Devlet Bölgeselleşmeden Küreselleşmeye. İstanbul: 12 Levha Yay.
• Onar, E. (1993). 1982 Anayasasında Anayasayı Değiştirme Sorunu. Ankara: AÜHF Yay.
• Özbudun, E. (2002). Türk Anayasa Hukuku. Ankara: Yetkin Yayınları.
• Özbudun, E. (2005). Anayasa Yargısı ve Demokratik Meşruluk Sorunu. Der. Ozan Ergül. Demokrasi ve Yargı Sempozyumu. Ankara: Türkiye Barolar Birliği Yay. 336-351.
• Özgişi, T. (2012). Türk Parlamento Tarihinde Cumhuriyet Senatosu. Ankara: TBMM Kültür, Sanat ve Yayın Kurulu Yay. No:153
• Sabuncu, M. Y. (2006). Seçim Barajları ve Siyasal Sonuçları. Anayasa Yargısı 23: 191-197.
• Schmidt, G. M.(2001). Demokrasi Kuramlarına Giriş. Çev. M. Emin Köktaş. Ankara: Vadi Yay.
• Şahin, K. (2006). Küreselleşme Demokrasiyi Güçlendiriyor mu?. Akademik İncelemeler Dergisi 1 (2):1-17.
• Şahin, E. (2010). Arend Lijphart’ın Demokrasi Tipolojisi ve Türkiye Örneği. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 1 (1): 47-66.
• Tanör, B. (1991). İki Anayasa. İstanbul: Beta Kitabevi
• Tanör, B. ve Necmi Y. (2005). 1982 Anayasasına Göre Türk Anayasa Hukuku. İstanbul: Beta Kitabevi.
• Teziç, E. (2006). Anayasa Hukuku. İstanbul: Beta Kitabevi.
• Tokgöz, E (1995). Merkez Bankalarının Bağımsızlığı. Hacettepe Üniversitesi İİBF Dergisi 13.
• Turhan, M. (2007). Anayasanın Hak Temelli Yorumu ve Anayasa Yargısı. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi 62 (3): 379-404.
• Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (2012). TC Merkez Bankası ve Bağımsızlık. Ankara: TC Merkez Bankası Yay.
• Ulusoy, A. (2017). Aralık 2016 Anayasa Teklifi Neler Getiriyor, Neler Götürüyor?, www.anayasa.gen.tr/ulusoy-anayasa-degisikligi.pdf, Konuluş Tarihi: 17.01.2017. Www.ysk.gov.tr, 29.06.2017
• Yalçın, Güler Gülşah (2007). Anayasa Değişiklikleri, Kurucu İktidarlar ve Meşrutiyet. Sayıştay Dergisi 66-67: 35-46.
• Yanık, M. (2003). Parti Sistemleri ve Türkiye Uygulamaları. Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 1-2: 271-282.
• Yavuz, B. (2009). Çoğulcu Demokrasi Anlayışı ve İnsan Hakları. Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 13 (1-2): 283-302.
• Yet, O. (2008). Erkler Ayrımı Türkiye Uygulaması ve Yargının Konumu. Danıştay ve İdari Yargı Günü 140. Yıl Sempozyumu. Danıştay Tasnif ve Yayın Bürosu Yay. 77: 9-20.
• Yılmaz, H. (2016). Yerinden Yönetim İlkesinin Kuvvetler Ayrılığına Dayanan Hükümet Sistemleri Bağlamında Değerlendirilmesi. Türkiye Adalet Akademisi Dergisi 7 (26): 511-545.