INTERVENTION AND SOVEREIGNITY IN THE MIDDLE EAST

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 13, 1 - 19, 31.05.2020

Çağatay Sarp Murat Cihan

Öz

The Middle East, is one of the most problematic regions of the world due to its religious, economic and geo-strategic importance. The region hosts a sacred place such as Jerusalem, which is considered as extremely important by Muslims, Christians and Jews. Since the ancient times, members of all three religions have been in bloody struggles for Jerusalem. Furthermore, the desires of the Jews about the promised land make the religious crisis felt in larger areas. While the Zionist foci did not avoid making any effort to reach their own goals on the region, especially after the Industrial Revolution, the Western states struggled to establish domination. Muslims, on the other hand, seem to be far from claiming sufficient rights over their lands and natural resources as the Ottoman Empire lost power and collapsed. In this context, this study focuses on the importance of the Middle East, the problem of sovereignty seen in most of the regional countries, the interventionist actions of the imperialist states in the region and the consequences of these activities. The study was carried out in the form of an interpretation and historical analysis based on the data obtained through a literature review. The main findings of the study are that the problem of sovereignty, which is seen in most of the Middle Eastern states, paves the way for Western-Zionist interventionism, and the interventions that occur lead to much greater problems in the region. It is obvious that the Muslim communities of the Middle East are the ones who suffered the most from the result. The fact that some of these problems affect the West adversely, especially the forced migration from the region, stands out as a contradiction in itself.

ORTADOĞU’DA MÜDAHALECİLİK VE EGEMENLİK

Öz

.Bu çalışmada üzerinde durulan Ortadoğu; dinî, ekonomik ve jeo-stratejik önemi sebebiyle yeryüzünün en sorunlu bölgelerindendir. Bölge; Müslümanlar, Hıristiyanlar ve Yahudiler için son derece önem arz eden Kudüs gibi kutsal bir mekâna ev sahipliği yapmaktadır. Tarihin eski dönemlerinden beri Kudüs için her üç dinin mensupları da kanlı mücadeleler vermişlerdir. Öte yandan Yahudilerin “Vaat Edilmiş Topraklar” konusundaki arzuları dinî krizi daha geniş alanlarda hissettirmektedir. Siyonist odaklar bölge üzerinde kendi emellerine ulaşmak için hiçbir çabadan kaçınmazken, bilhassa Sanayi Devrimi’nden sonra Batılı devletler bölgede hâkimiyet kurma konusunda ciddi mücadele vermişlerdir. Müslümanlar ise Osmanlı Devleti’nin güç kaybedip yıkılmasından itibaren, sahip oldukları topraklar ve doğal kaynaklar üzerinde yeterince hak iddia etmekten uzak görünmektedirler. Ortadoğu’nun önemi, bölge ülkelerinin çoğunda görülen egemenlik sorunu, sömürgeci devletlerin bölgedeki müdahaleci eylemleri ve bunların sonuçları çalışmanın konusunu teşkil etmektedir. Çalışma, literatür taraması ile edinilen veriler üzerinden bir yorumlama ve tarihsel analiz şeklinde gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın temel bulguları Ortadoğu devletlerinin çoğunda görülen egemenlik sorununun Batılı-Siyonist müdahaleciliğe zemin hazırladığı, gerçekleşen müdahalelerin ise bölgede çok daha büyük sorunlara yol açtığı yönündedir. Ortaya çıkan sonuçtan en fazla zarar görenlerin Ortadoğu’nun Müslüman toplumları olduğu aşikârdır. Başta, bölgeden gerçekleşen zorunlu göçler olmak üzere, bu sorunların bir kısmının Batı’yı da olumsuz etkiliyor olması ise başlı başına bir çelişki olarak göze çarpmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Batılı – Siyonist Müdahalecilik, Ortadoğu, zorunlu göç, egemenlik, ulus devlet

Kaynakça

• Kitap Arçın, Ş.A. (2016). İsrail ve Yahuda Krallıkları Tarihi. İstanbul: Ayışığı Kitapları.
• Babür, P. Ulutaş, R. (2012). Ortadoğu’ta Yalanı Bahar. Ankara: Nitelik Kitap.
• Çandar, C. (1988). Ortadoğu Çıkmazı. İstanbul: Seçkin Yayıncılık.
• Emiroğlu, A. (2006). Toplumbilimsel Siyasa-Siyasal Sosyolojiye Giriş. Bursa: Ekin Kitabevi.
• Sarıbay A. Y.(1992). Siyasal Sosyoloji, Ankara: Gündoğan Yayınları.
• Sarıkçıoğlu, E. (2004). Dinler Tarihi. Isparta: Fakülte Kitabevi.
• Sezer, B. (2018). Batı Dünya egemenliği ve Endüstri Devrimi: Endüstri Sosyolojisi Ders Notları. İstanbul: Doğu Kitabevi.
• Toffler, A. (1981). Üçüncü Dalga. (Çev. A. Seden). İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi.
• Turhan, T. (2012). Küresel İhanetin İçi Yüzü ve Arap Baharı. İstanbul: Destek Yayınevi.
• Vergin, N. (2006). Siyasetin Sosyolojisi. İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Dursun, D. (1995). Ortadoğu Neresi. İstanbul: İnsan Yayınları.
• Makale Güvenilirçelik, E. (2016). “Mısır’da Arap Baharı: Müslüman Kardeşler’in İktidara Yükselişi ve Askeri Darbe Sonrası Tasfiyesi”. VIII. Uluslararası Uludağ Uluslararası ilişkiler Kongresi, Küresel ve Bölgesel Sistemde, Devlet ve Devlet Dışı Aktörler Bildiri Kitapçığı. ss. 174-200.
• Küçükkalay, A.M. (1997). Endüstri Devrimi ve Ekonomik Sonuçların Analizi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. Sayı:2, ss. 51-68.
• Uzer, U. (2017). “Kudüs Şehrinin Filistin, İsrail ve Birleşmiş Milletler Açısından Siyasi Önemi”. Filistin Araştırmaları Dergisi, Kudüs Özel Sayısı. Sayı: 2. ss.134-157.
• Yılmaz, H.İ. (2016). “Ortadoğu’nun Jeo-Ekonomik Önemi ve ABD’nin Ortadoğu Politikasının Ekonomik Nedenleri”. Tesam Akademi Dergisi. Sayı:3(1), ss. 99-128.
• Kurumsal Yayınlar
• Canan, F. (2017). “ABD’nin Kudüs Kararı ve Yansımaları”. Ortadoğu ve Afrika Araştırmacıları Derneği, Durum Değerlendirmesi. Yıl: 2017. 2-12.
• Çeviri ya da Editörlü Yayınlar
• Beck, U. (2011). Risk Toplumu. (Çev. K. Özdoğan ve B. Doğan). İstanbul: İthaki Yayınları.
• Dauenhauer, B.P. (2001). Kırılgan bir Dünyada Yurttaşlık. (Çev. A. Özdil, F. Kaynak). Adana: Çukurova Üniversitesi Basımevi.
• İbn Haldun. (2016). Mukaddime. (Çev. S. Uludağ). İstanbul: Dergah Yayınları.
• Lewis, B. (2006). Ortadoğu.(Çev. S. Y. Kölay). Ankara: Arkadaş Yayınları.
• Morrisson, C. (2005). Haçlılar. (Çev. N. Acar), Ankara: Dost Kitabevi.
• Petersen, W. (1958). A General Typology of Migration, Amerikan Sociological Review. Vol: 23. pp. 256-266.
• Yinon, O. (1982) “The Zionist plan for the Middle East”. A Strategy for Israel in the Nineteen Eighties. Special Document No. 1. (Trans. & ed. Israel Shahak) Belmont, Massachusetts: Association of Arab-American University Graduates, Inc.
• Wallerstein, I. (2011). Dünya Sistemleri Analizi. (çev. N. Ersoy). İstanbul: BGST Yayınları.
• İnternet Yayınları
• “Displacement” Key Migration Terms. IOM UN Migration. Erişim: 19 Mart 2020. https://www.iom.int/key-migration-terms#Displacement.
• “Global Trends Forced Displacement in 2018”. UNCHR Refugee Agency. Erişim: 09 Eylül 2019. https://www.unhcr.org/5d08d7ee7.pdf.
• UNCHR (2016) “8. Are Refugees Forced Migrants”. Refugees and Migrants FAQs, 16 March 2016. Erişim: 25.03.2020 https://www.unhcr.org/en-us/news/latest/2016/3/56e95c676/refugees-migrants-frequentlyasked-uestionsfaqs.html,