KÜRESELLEŞME BAĞLAMINDA YENİ BİR TOPLUMSAL HAREKET OLARAK İNSAN HAKLARI HAREKETİ

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 15, 1 - 20, 26.04.2021

İbrahim Mavi Sıtkı Yıldız

Öz

Bu çalışmanın amacı; küreselleşme sürecinde yaşanan insan hakları ihlalleri dolayısıyla, yeni toplumsal hareketlerin ortaya çıkışını ve bu hareketlerin sivil toplum alanıyla ilişkisini, örgütlenme şeklini, hareket biçimlerini ve aktörlerini incelemektir. Toplumsal alanda ekonomik, sosyal, kültürel, etnik ve siyasal gelişmeler, küreselleşme döneminde özellikle dil, din, kültür ve kimlikler gibi alanları dönüştürmüştür. Bu alanlardaki dönüşüm; küresel iklim, küresel savaş, kapitalizm, yoksulluk, savaş ve barış, terörizm, göç, kentleşme, mülteci sorunları ve insan hakları politikaları üzerinde de etkili olmuştur. Küreselleşme döneminde bu alanlarda meydana gelen dönüşümler, insan hakları ihlallerine dair vurguları da artmıştır. İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi başta olmak üzere, insan haklarına dair vurguların ve demokrasi sürecinin evrensel geçerlilikte işlemesi adına yeni hareket alanı ortaya çıkmıştır. Bu vurguların artmasında etkili olan yeni toplumsal hareketlerin bir örneği olarak kimlik temelli insan hakları hareketi ortaya çıkmıştır. Yeni toplumsal hareket türlerinden insan hakları hareketi, küreselleşme karşıtlığından ziyade, küreselleşmenin, toplum ve insan yaşamı üzerindeki olumsuz etkilerine bir tepki olarak görülebilir.  

Anahtar Kelimeler

Küreselleşme, Yeni toplumsal hareketler, İnsan hakları, İnsan hakları hareketi

Teşekkür

Kolay gelsin. Teşekkürler

HUMAN RIGHTS MOVEMENT AS A NEW SOCIAL MOVEMENT IN THE CONTEXT OF GLOBALIZATION

Öz

The purpose of this study is to examine the emergence of new social movements as a result of the human rights violations experienced in the globalization process and the relationship of these movements with the civil society organization, the way they are organized, their movement styles and actors. Economic, social, cultural, ethnic and political developments have transformed areas such as language, religion, culture and identities in the period of globalization. The transformation in these fields has also had impact on the global climate, global war, capitalism, poverty, war and peace, terrorism, migration, urbanization, refugee problems, and human rights policies. The transformations that took place in these areas during the globalization period, increased the emphasis on human rights violations. Beginning with the Universal Declaration of Human Rights, a new area of action emerged in the name of the emphasis on human rights and the process of democracy functioning in universal validity. The identity-based Human Rights Movement emerged as an example of new social movements that have been effective in increasing this emphasis. The human rights movement, a new example of social movements, can be seen as a reaction to the negative effects of globalization on society and human life, rather than as an opposition to globalization. 

Kaynakça

• Baran, A. G. (2003). “Küreselleşme Sürecinde Sosyolojinin Yeri”, Sorgulanan Sosyoloji. (Ed. M. Çağatay Özdemir), İstanbul: Eylül Yayınları.
• Beetham, D. (2014). Demokrasi ve İnsan Hakları. 2. Baskı, (Çev. Bilal Canatan), Ankara: Liberte Yayınları.
• Cohen, J. (2016). “Strateji ya da Kimlik: Yeni Teorik Paradigmalar ve Sosyal Hareketler”, Yeni Sosyal Hareketler. (Ed. Kenan Çayır), İstanbul: Kaknüs Yayınları, s.101.
• Çetinkaya, Y. D. (2019). “İsyan, Siyaset ve Başka Bir Dünya”, Toplumsal Hareketler-Bir Muhasebe. Birikim Dergisi, Sayı 368, ss. 29-42.
• Dalton, R. J., Kuechler, M., Burklin, W. (1990). "The Challange of New Movements," Challenging the Political Order: New Social and Political Movements in Western Democrades. (Der. Dalton, R.J. / Kuechler, M.), New York: Oxford University Press.
• Dede, A. (2018). Talepkar Bir Hareket Olarak Yeni Toplumsal Hareketler. İstanbul: Literatürk Academia.
• Derrida, J. (2005). Rogues. (Ed. Pascale-Anne Brault ve Michel Naas), Standford: Stanford University Press, s. 86.
• Douzinas, C. (2014). “Kimlik, Tanınma, Haklar: Hegel Bize İnsan Hakları ile İlgili Ne Öğretebilir?” Kimlik Politikaları: Tanınma, Özdeşlik ve Farklılık. (Ed. Fırat Mollaer), Ankara: Doğu Batı Yayınları, s. 206-240.
• Douzinas, C. (2017). İnsan Hakları ve İmparatorluk. (Çev. Kasım Akbaş Rabia Sağlam), İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Erdoğan, M. (1993). “İnsan Hakları Öğretisine Giriş” H.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. Cilt 11, Ankara, s. 35.
• Erol, A. (2018). “Eşcinsel Kurtuluş Hareketinin Türkiye Seyri”, Cogito Dergisi. 3. Baskı, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, Sayı: 65-66, s. 431-463.
• Evren, S. (2019). “Seattle 1990’dan Hong Kong 2019’a Yeni Toplumsal Hareketler ve Anarşizan Formlar”, Toplumsal Hareketler-Bir Muhasebe. Birikim Dergisi, Sayı, 368, İstanbul, Aralık, s. 43-50.
• Giesbert, F. O. (2005). “Yeni Bir Dünya”, Barışı Hayal Etmek. (Çev. Devrim Çetinkasap), İstanbul: Metis Yayınları, s. 249.
• Habertürk Gazetesi (2001, 11 Eylül), Tüm Kuralların Değiştiği Gün. https://www.haberturk.com/dunya/haber/668283-tum-kurallarin-degistigi-gun.
• Hammarberg, T. (2012). Avrupa’da İnsan Hakları. (Çev. Ayşe Ekmekci), İstanbul: İletişim Yayınları.
• Heywood, A. (2007). Siyaset. (Çev. Bekir Berat Özipek, Bican Şahin, Mete Yıldız, Zeynep Kopuzlu, Sabahattin Seçilmişoğlu, Atilla Yayla), Ankara: Adres Yayınları.
• Hira, İ. (2016). “Yeni Toplumsal Hareketler: Politik Öncelikten Kimlik Vurgusuna”, Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi. Cilt: XI Sayı: I, İstanbul, s. 143-156.
• Johnstrone, H., Larana, E., Gusfield, J. R. (2016). “Kimlikler, Şikayetler ve Yeni Sosyal Hareketler”, Yeni Sosyal Hareketler, Ed. Kenan Çayır, Kaknüs Yayınları, İstanbul, s. 121-151.
• Hobsbawm, E. (2008). Küreselleşme Demokrasi ve Teörizm. (Çev. Osman Akınbay), İstanbul: Agora Kitaplığı.
• Kennedy, L. H. (2005). “Mümkün En Mükemmel Dünyada Anlaşmazlıkların Çözülmesi ve İnsan Hakları”, Barışı Hayal Etmek. (Çev. Devrim Çetinkasap), İstanbul: Metis Yayınları, s. 233-239.
• Keyman, E. F. (2002). “Liberalizm Devlet ve Modernite”, Liberalizm Devlet Hegemonya. (Der. E. Fuat Keyman), İstanbul: Everest Yayınları.
• Marshal, G. (1999). Sosyoloji Sözlüğü. (Çev. Osman Akınbay, Derya Kömürcü), Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Mcluhan, M. (2001). Global Köy. (Çev. Bahar Öcal Düzgören), İstanbul: Scala Yayıncılık.
• Melucci, A. (2016). “Çağdaş Hareketlerin Sembolik Meydan Okuması”, Yeni Sosyal Hareketler. (Ed. Kenan Çayır), İstanbul: Kaknüs Yayınları, s. 75-100.
• Falk, R. (2004). “The Declining World Order”, Routledge. New York, s. 11.
• Tarrow, S. (2011). Power in Movement: Social Movements and Contentious Politics. Updated and Revised 3rd Edition, Cambridge University Press.
• Tilly, C. (2014). “Toplumsal Hareketler Yirmi Birinci Yüzyıla Giriyor”, Toplumsal Hareketler Tarih Teori ve Deneyim. (Der. Y. Doğan Çetinkaya), İstanbul: İletişim Yayınları, s. 153-198.
• Touraine, A. (2004). Demokrasi Nedir? 4. Baskı, (Çev. Olcay Kunal), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Touraine, A. (1985). “An Introduction to the Study of Social Movements” Social Research. John Hopkıns Universty, Vol.52, N.4.
• Wallerstein, I. (2009). Tarihsel Kapitalizm. (Çev. Necmiye Alpay), İstanbul: Metis Yayınları.
• Yılmaz, A. (2003). Çağdaş Siyasal Akımlar. 2. Baskı, Ankara: Vadi Yayınları.