CUMHURİYET’İN YENİ YÜZYILINDA TÜRKİYE-AFRİKA İLİŞKİLERİNİN DİNAMİĞİ

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: Cumhuriyet Özel Sayısı, 100 - 117, 29.10.2023

Pınar Buket Kılınç Pala

https://doi.org/10.58884/akademik-hassasiyetler.1353933

Öz

21. yüzyılda Afrika’nın gelişmekte olan ekonomik dinamikleri ve stratejik kaynakları küresel aktörlerin kıtaya olan ilgisini artırmaktadır. Bu durumun yarattığı rekabette Türkiye, özellikle 2000’li yıllarda geliştirdiği kamu diplomasisi ve aktif diplomatik faaliyetler ile yatırım fırsatlarından yararlanmaya çalışmaktadır. Türkiye'nin yakın coğrafyasında istenilen ittifakları kurma konusunda zorluklarla karşılaştığı göz önüne alındığında, temel bir soru ortaya çıkıyor: "Türkiye'nin Afrika diplomatik girişimi, Türkiye Cumhuriyeti'nin ikinci yüzyılında hem Afrika kıtasının ilerlemesine hem de kendi ilerlemesine yol açabilir mi?" Bu çalışmada, Afrika-Türkiye ilişkilerinin halihazırda karşı karşıya olduğu eğilimler, belirli ülkeler özelinde incelenmiştir. Bu çalışmanın diğer önemli amacı ise Türkiye’nin Afrika açılımının kıtanın küresel arenada ön plana çıkmasına faydası olup olmadığının incelenmesi ve diğer küresel aktörlerin Afrika ile geliştirdiği dış politikaya yön verme kabiliyetini tartışmaktır. Türkiye'nin Afrika'daki nüfuzu son 20 yılda önemli ölçüde arttığı görülmektedir. 2023 genel seçimleri sonrasında Recep Tayyip Erdoğan’ın yeniden cumhurbaşkanı seçilmesiyle Afrika ile ilişkilerin artarak devam etmesi değerlendirilmektedir. Türkiye Cumhuriyeti’nin ikinci yüzyılında Sahra Altı Afrika’nın Doğu, Batı ve Güney’inden üç ayrı ülke, odaklanılan inceleme için seçilmiştir. Bu üç ülkenin Türkiye’nin ikinci yüzyılında kıta ile ilişkilerinde önemli bir etkiye sahip olacağı önermesi üçgenleme yöntemiyle incelenmiştir. Sonuçlar daha sonra yapılandırılmış bir zihin haritalama yaklaşımı aracılığıyla tartışıldı.

Anahtar Kelimeler

Afrika, Türkiye, Türk dış politikası, Türkiye Cumhuriyeti’nin ikinci yüzyılı, Sahra Altı Afrika

DYNAMICS OF TÜRKİYE AFRICAN RELATIONS IN THE NEW CENTURY OF THE REPUBLIC

Öz

In the 21st century, Africa's developing economic dynamics and strategic resources have intensified the interest of global actors in the continent. In the competition created by this situation, Turkey is trying to benefit from investment opportunities, primarily with the public diplomacy and active diplomatic activities it developed in the 2000s. Given that Turkey encounters challenges in establishing desired alliances within its immediate geographic vicinity, an essential question arises: "Can Turkey's African diplomatic initiative pave the way for both the advancement of the African continent and its own progress during the second century of the Turkish Republic?" This study delves into the trends currently influencing Africa-Turkey relations, with a particular focus on selected countries. Another significant objective of this study is to investigate whether Turkey's African expansion contributes to the continent's prominence on the global stage and to analyze the capacity of other global actors in shaping the foreign policies forged with Africa. A discernible escalation in Turkey's influence across Africa has been witnessed over the past two decades. With Recep Tayyip Erdoğan's reelection as president following the 2023 general elections, it is anticipated that the ties with Africa will continue to strengthen. In the Turkish Republic's second century, three distinct countries from the Eastern, Western, and Southern regions of Sub-Saharan Africa have been selected for focused examination. The proposition that these three countries will wield substantial influence in Turkey's relationships with the continent in its second century was examined through the triangulation method. The outcomes were subsequently deliberated upon through a structured mind-mapping approach.

Anahtar Kelimeler

Africa, Turkey, Turkish foreign policy, The second century of the Turkish Republic, Sub-Saharan Africa

Kaynakça

• Ağır, H. ve Yıldırım, S. (2015). Türkiye ile BRICS ekonomilerinin makroekonomik performans karşılaştırması: Betimsel bir analiz. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(2), 39-66.
• Aydin, A. K. (2003). Turkey and South Africa: Towards the Second Decade. Perceptions. Journal of International Affairs, 8(1), 1-5.
• Bakonyi, J., Chonka, P. ve Stuvøy, K. (2019). War and city-making in Somalia: Property, power and disposable lives. Political Geography, 73, 82-91. https://doi.org/10.1016/j.polgeo.2019.05.009
• Bare, U. A. A. (2021). Emerging trends in the trade relations between Turkey and Somalia. M. Köse (Ed.) A Decade Transformed Revival of Turkey and Somalia’s Multilayer Relations içinde (s.124-148). Afrika Vakfı Yayınları.
• Bishku, M. B. (2019). Turkey and South Africa: A relationship of regional powers. Contemporary Review of the Middle East, 6(2), 154-171. https://doi.org/10.1177/234779891983269
• Chegraoui, K., Lyammouri, R. ve Skah, M. (2020). Emerging powers in Africa: Key drivers, differing interests, and future perspectives. Policy Center for the New South.
• Daras, M. (2023, 25 Mayıs). Why Turkey's election is being closely followed in Africa. BBC. https://www.bbc.com/news/world-africa-65671723
• Euronews (2023, 23 Ağustos). BRICS ülkeleri kapılarını yeni üyelere açma konusunda anlaştı. Euronews. https://tr.euronews.com/2023/08/23/brics-ulkeleri-kapilarini-yeni-uyelere-acma-konusunda-anlasti
• Eyrice-Tepeciklioğlu, E. (2021, Aralık 17). Experts Respond: Turkey-Africa Relations: An Increasing Partnership. 8 Ağustos 2023. https://www.setav.org/en/experts-respond-turkey-africa-relations-an-increasing-partnership/ adresinden edinilmiştir.
• Günel, G. (2022). A diplomatic trip. Environment and Planning D: Society and Space, 40(6), 1009-1027. https://doi.org/10.1177/02637758221133399
• Kalmov A. D. (2021, Ekim 8). Turkey-Somalia Relations: A Decade of Substantial Strategic Cooperation. Politics Today. 3 Temuuz 2023 https://politicstoday.org/turkey-somalia-strategic-cooperation/ adresinden edinilmiştir.
• Karagül, S., Arslan, İ. Türkiye’nin Afrika açılım politikası: Tarihsel arka plan, stratejik ortaklık ve geleceği. Uluslararası Hukuk ve Politika. 9(35). 21-55.
• Kökçam S. (2023, 25 Ocak). Türkiye'nin desteği Somali'de dengeleri değiştirdi mi?. TRT. https://www.trthaber.com/haber/dunya/turkiyenin-destegi-somalide-dengeleri-degistirdi-mi-740859.html
• Kurtaran, G. (2023, 11 Mayıs). Ünlü İngiliz ekonomist O’Neill: Türkiye, genişleyen BRICS’in parçası olacak bir ülke. Anadolu Ajansı. https://www.aa.com.tr/tr/ekonomi/-unlu-ingiliz-ekonomist-o-neill-turkiye-genisleyen-brics-in-parcasi-olacak-bir-ulke/2894650
• Mukhtar, I. (2021, Ağustos 11). Turkey’s growing smart power in Somalia. Anadolu Ajansı. https://www.aa.com.tr/en/asia-pacific/opinion-turkey-s-growing-smart-power-in-somalia/2340384
• Njuafac, T. A. ve Katman, F. (2016). Main Dynamics of Turkish-African Relations in the 21 st Century. European researcher. Series A, (11), 556-566. https://doi.org/10.13187/er.2016.112.556
• Nuruzzaman M. (2023, 28 Ağustos). An overhyped BRICS summit. The National Interest. https://nationalinterest.org/feature/overhyped-brics-summit-206745.
• Oğurlu, E. (2018). 1998-2018 arası dönemde Türkiye’nin Afrika deneyimi: fikirden eyleme bir dönüşüm. 54(2). 65 – 94.
• Orakci, S. (2022, Ocak 9). The rise of Turkey in Africa. Aljazeera https://studies.aljazeera.net/en/analyses/rise-turkey-africa
• Ozkan, M. (2011). Turkey's rising role in Africa, Turkish Policy Quarterly. 9 (4). 93-105.
• Parlar Dal, E. ve Dipama, S. (2023, Nisan 27). Assessing Turkey-Africa Engagements. APRI, https://afripoli.org/assessing-turkey-africa-engagements. adresinden edinilmiştir.
• Parlar Dal, E. (2013). Assessing Turkey's “Normative” Power in the Middle East and North Africa Region: New Dynamics and their Limitations. Turkish Studies, 14(4), 709-734. https://doi.org/10.1080/14683849.2013.861113
• Sıradağ, A. (2018). Turkey-Africa alliance: Evolving patterns in security relations. African Security Review. 27(3-4), 308–325. https://doi.org/10.1080/10246029.2018.1550429
• Türkiye-Senegal İlişkileri. T. C. Dışişleri Bakanlığı. 10 Ağustos 2023. https://www.mfa.gov.tr/turkiye-senegal-siyasi-iliskileri.tr.mfa adresinden edinilmiştir.
• T.C. Cumhurbaşkanlığı (2022, 21 Şubat). Konumu ve bölgedeki gücü itibarıyla Senegal, Batı Afrika ülkelerine açılan bir ihracat kapısıdır. T.C. Cumhurbaşkanlığı. https://www.tccb.gov.tr/haberler/410/135735/-konumu-ve-bolgedeki-gucu-itibariyla-senegal-bati-afrika-ulkelerine-acilan-bir-ihracat-kapisidir-.
• Tavşan, S. (2022, Şubat 26). Turkey in Africa pitches non-Chinese, non-Western model. 12 Ağustos 2023. https://asia.nikkei.com/Politics/International-relations/Turkey-in-Africa-pitches-non-Chinese-non-Western-model adresinden edinilmiştir.
• Thulstrup, A. W., Habimana, D., Joshi, I. ve Oduori, S. M. (2020). Uncovering the challenges of domestic energy access in the context of weather and climate extremes in Somalia. Weather and Climate Extremes, 27(100185), https://doi.org/10.1016/j.wace.2018.09.002
• TRT Haber (2022, 21 Şubat). Türkiye-Senegal ilişkileri gelişiyor. TRT https://www.trthaber.com/haber/dunya/turkiye-senegal-iliskileri-gelisiyor-656722.html
• TRT (2023, 31 Mart). TRT Afrika yayın hayatına başladı. TRT. https://www.trthaber.com/haber/gundem/trt-afrika-yayin-hayatina-basladi-757509.html
• Uchehara, K. E. (2008). Continuity and change in Turkish foreign policy toward Africa Gazi Akademik Bakış. 2(3). 43-64.