Plastik malzemeler, günümüzde birçok endüstriyel ve tüketici ürününün üretiminde önemli bir rol oynamaktadır. Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerde, endüstriyel büyüme ve nüfus artışı gibi faktörler plastik talebini artırmaktadır. Bu talebin karşılanması için de Türkiye gibi ülkeler, çoğunlukla ithalat yoluyla plastik malzemeleri temin etmektedirler. Dolayısıyla, Türkiye adına ekonomik açıdan oldukça önemli bir potansiyele sahip olan plastik sektörünün ithalat değerinin tahmin edilmesi önem arz etmektedir.
Bu çalışma, yapay sinir ağları (YSA) kullanarak, Türkiye’nin plastik sektöründeki gelecek ithalat değerini tahmin etmeyi amaçlamaktadır. Çalışmada kullanılan veriler, Türkiye İstatistik Kurumundan (TÜİK) ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasından (TCMB) edinilmiştir. Veri seti 2000 ile 2023 yılları arasındaki aylık verileri (267 ay) kapsamaktadır. Modelin bağımlı değişkeni, Türkiye aylık plastik ithalat değeridir. Bununla birlikte, modelin 6 adet bağımsız değişkeni vardır. Bunlar; aylık ortalama Amerikan Doları Kuru, aylık Türkiye ihracatı, aylık Türkiye ithalatı, plastik üretici fiyat endeksi (ÜFE), aylık Avrupa petrol varil fiyatı ve aylık plastik ihracat değeridir. Çalışmanın sonuçları, 2023 yılı Nisan-Aralık ayları arasında, Türkiye’nin aylık plastik ithalatının 1,25 ile 1,45 milyar USD arasında gerçekleşeceğini göstermektedir. Ayrıca bu çalışma, Türkiye plastik ithalatının tahmin edilmesinde YSA modellerinin potansiyelini vurgulamaktadır. Gelecekteki çalışmalar, daha kapsamlı veri setleri, daha karmaşık sinir ağı mimarileri ve farklı ekonomik değişkenlerin etkilerini dahil ederek tahmin performansını daha da iyileştirmeyi hedefleyebilir.
Yapay Sinir Ağları MultiLayer Perceptron Arima İthalat Plastik Sektörü
Plastic materials play an important role in the production of many industrial and consumer products today. In developing countries such as Turkey, factors such as industrial growth and population growth increase the demand for plastics. In order to meet this demand, countries such as Turkey mostly supply plastic materials through imports. Therefore, it is important to estimate the import value of the plastics industry, which has a very important economic potential for Turkey.
This study aims to predict the future import value of Turkey's plastics industry by using artificial neural networks (ANN). The data used in the study were obtained from the Turkish Statistical Institute (TURKSTAT) and the Central Bank of the Republic of Turkey (CBRT). The data set includes monthly data (267 months) between 2000 and 2023. The dependent variable of the model is Turkey's monthly plastic import value. The model has 6 independent variables. These; monthly average US Dollar Rate, monthly Turkey export, monthly Turkey import, plastic producer price index (PPI), monthly European oil barrel price and monthly plastic export value. The results of the study show that Turkey's monthly plastic import will be between 1.25 and 1.45 billion USD between April and December 2023. In addition, this study highlights the potential of ANN models in estimating plastic imports in Turkey. Future work may aim to further improve forecasting performance by incorporating more comprehensive datasets, more complex neural network architectures, and the effects of different economic variables.
Artificial Neural Networks MultiLayer Perceptron Arima Import Plastic Sector
Birincil Dil | Türkçe |
---|---|
Bölüm | Research Article |
Yazarlar | |
Erken Görünüm Tarihi | 29 Aralık 2023 |
Yayımlanma Tarihi | 31 Aralık 2023 |
Gönderilme Tarihi | 31 Mayıs 2023 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2023 Cilt: 10 Sayı: 23 |
MAKALE DEĞERLENDİRME SÜRECİ
Yazar tarafından gönderilen bir makale, gönderim tarihinden itibaren 10 gün içinde dergi sekreteri tarafından makalenin, telif sözleşmesinin ve benzerlik raporunun (Turnitin programı) eksiksiz ve düzgün bir şekilde gönderilip gönderilmediği yönünden incelenir. İstenilen bu dosyalar eksiksiz ve düzgün bir şekilde gönderilmiş ise makale; ikinci aşamada derginin yayın çizgisine uygun olup olmadığı yönünden değerlendirilir. Bu süreçte makale yayın çizgisine uygun değilse yazara iade edilir. Makale yayın çizgisine uygun ise şablona uygun bir şekilde gönderilip gönderilmediği yönünden değerlendirilir. Şayet makale şablona uyarlanıp gönderilmemiş ise değerlendirme sürecine alınmaz. Bu süreçte yazarın derginin belirlediği şartlara uygun bir şekilde sisteme makale yüklemesi beklenir. Makale şablona uygun bir şekilde hazırlanıp gönderilmiş ise son aşamada makale derginin yayın ilkeleri, yazım kuralları, öz, abstract, extented abstract, kaynakça gösterimi vb. yönlerden incelenir. Bu ayrıntılarda makalede bir sorun varsa yazarın bu hususları tamamlaması istenir ve verilen süre içerisinde eksiksiz bir şekilde yeniden makaleyi göndermesi istenir.
Tüm bu aşamaları geçen makale, editör tarafından bilimsel yeterliliğinin denetlenmesi amacıyla ikinci 7 günlük süre içerisinde çalışmaya uygun iki hakeme değerlendirmeleri için gönderilir. Hakemlerin değerlendirme süreleri 15 gündür. Bu süre zarfında hakemlik görevini tamamlamayan bir hakem olursa ilgili hakeme değerlendirmeyi tamamlaması için 7 günlük ek süre verilebilir. Bu süre zarfında hakem görevini yerine getirmezse yerine yeni bir hakem ataması yapılır. En az iki hakemden gelen raporlar olumlu ise makale yayın aşamasına alınır. Hakem raporlarından birisi olumlu diğeri olumsuz ise makale üçüncü bir hakeme gönderilir. Üçüncü hakem raporu da olumsuz ise makale ret edilir. Üçüncü hakemin değerlendirmesi olumlu ise makaleyle ilgili hakem raporları dergi alan editörlerinden oluşan Editörler Kurulu tarafından incelenir. Makalenin yayınlanmasıyla ilgili nihai karar alan editörlerinden oluşan Editörler Kurulu tarafından verilir. Hakem raporlarının yetersiz ve tatmin etmekten uzak olması veya İngilizce editör tarafından abstract ve extented abstract’ın yetersiz görülmesi hallerinde de yine makaleyle ilgili son karar Editörler Kurulu tarafından verilir. Tüm bu aşamalardan geçen bir makale en yakın sayıya yayınlanmak üzere eklenir. İlgili sayıda yer kalmaması halinde makalenin yayımı bir sonraki sayıya kaydırılır. Bu durumda ve tüm değerlendirme sürecinde yazar isterse makalesini geri çekme hakkına sahiptir. Ancak bu durumu dergiye bildirmesi gerekir. Makale gönderim tarihinden makalenin yayına kabul tarihine kadar tüm bu işlemler için ortalama 3 aylık bir süre öngörülmektedir.