THE ROLE OF STATE IDENTITY IN SOCIAL MOVEMENTS IN IRAN

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 25, 449 - 482, 24.08.2024

Filiz Kaval , Ramazan İzol

https://doi.org/10.58884/akademik-hassasiyetler.1425605

Öz

This study examines the impact of state identity on social movements and protests in Iran, which is considered as an important motive in both social movements and protests, triggering social movements and protests and leading to the emergence of such formations. In the case of Iran, there are certain periods in recent history when the state has created its own narrative. It is possible to divide these periods as Pahlavi Iran (1925-1979) and the Islamic Republic (1979 and present-day). These periods of profound transformation and change in Iranian society are also the periods of the construction of Iranian state identity. The state identity constructed during these periods not only fails to embrace all segments of Iranian society, but is also cited as a source of social unrest. The fact that Iran, once ruled by the Pahlavi Dynasty, was constructed on an authoritarian, secular, militarist-royalist and pro-Western state identity did not coincide with the ideas of revolutionary-radical Islamist, communist, nationalist and socialist groups in the society. On the other hand, the fact that the Islamic Republic of Iran, which emerged with the 1979 Islamic Revolution in Iran, has constructed an identity based on revolutionary and nationalist Islam is incompatible with the ideas of groups in Iranian society that support secular, democratic and pro-Western policies. In this context, this article deals with the fact that the state identity constructed by different administrations in different periods in Iran has shaped the social movements and protests in Iran and also influenced Iran's foreign policy.

Anahtar Kelimeler

Iran, Social Movement, State, Identity, Constructivism

İRAN’DAKİ TOPLUMSAL HAREKETLERDE DEVLET KİMLİĞİNİN ROLÜ

Öz

Bu makale, toplumsal hareketleri ve protestoları tetikleyen ve bu tür oluşumların ortaya çıkmasına sebep olan ve hem toplumsal hareketlerde hem de protestolarda önemli bir saik olarak kabul edilen devlet kimliğinin, İran’daki toplumsal hareketler ve protestolar üzerindeki etkisine odaklanmaktadır. Yakın tarihte İran örneğinde devletin kendi hikayesini oluşturduğu belirli dönemler mevcuttur. Bu dönemleri Pehlevi İran’ı (1925-1979) ve İslam Cumhuriyeti (1979 ve günümüz) olarak ayırmak mümkündür. İran toplumunun derin dönüşümünü ve değişimini barındıran bu dönemler aynı zamanda İran devlet kimliğinin inşa edildiği dönemlerdir. Bu dönemler içinde inşa edilen devlet kimliği, İran toplumundaki her kesimi kucaklamakta yetersiz kalmakla birlikte toplumsal huzursuzlukların kaynağı olarak da gösterilmektedir. Bir dönem Pehlevi Hanedanlığı tarafından yönetilen İran’ın; otoriter, seküler, militarist-kralcı ve batı yanlısı bir devlet kimliği üzerine inşa edilmiş olması toplumdaki devrimci-radikal İslamcı, komünist, milliyetçi ve sosyalist grupların fikirleriyle örtüşmemiştir. Diğer yandan 1979 İran İslam Devrimi ile birlikte ortaya çıkan İran İslam Cumhuriyeti’nin devrimci ve milliyetçi İslam eksenli bir kimlik inşa etmiş olması da İran toplumundaki seküler, demokrasiyi ve batı yanlısı politikaları destekleyen grupların fikirleriyle bağdaşmamaktadır. Bu bağlamda bu makale, İran’da farklı dönemlerde farklı yönetimler tarafından inşa edilen devlet kimliğinin İran’daki toplumsal hareketlere ve protestolara yön verdiğini ve ayrıca İran’ın dış politikasını etkilediğini konu edinmektedir.

Anahtar Kelimeler

İran, Toplumsal Hareket, Devlet, Kimlik, Konstrüktivizm

Kaynakça

• Abrahamian, E. (1979). Iran in revolution: the opposition forces. MERIP Reports, (75-76), 3-8. https://doi.org/10.2307/3012310
• Abrahamian, E. (1980). Structural causes of the Iranian revolution. MERIP Reports, (87), 21-26. https://doi.org/10.2307/3011417
• Afary, J. (2023, 17 Kasım). Iranian revolution 1978-1979. 8 Aralık 2023 tarihinde https://www.britannica.com/event/Iranian-Revolution adresinden edinilmiştir.
• Akbarzadeh, S. & Barry, J. (2016). State identity in Iranian foreign policy. British Journal of Middle Eastern Studies, 43(4), 613-629.
• Arjomand, S. A. (1985). The causes and significance of the Iranian revolution. State, Culture, and Society, 1(3), 41-66.
• Bahramitash, R. (2003). Revolution, Islamization, and women’s employment in Iran. Brown Journal of World Affairs, 9(2), 229-241.
• Balaam, D. N. & Dillman, B. (2015). Uluslararası ekonomi politiğe giriş. Liberte Yayınları.
• BBC Türkçe (2022, 27 Eylül). İran’da Mehsa Emini protestoları: halk, İran İslam Cumhuriyeti’nin varlık nedenini sorguluyor. 29 Eylül 2023 tarihinde https://www.bbc.com/turkce/articles/c3gm46z52n2o adresinden edinilmiştir.
• Berber, S. (2013). İran’ın ekonomi politikası, yaptırımların etkisi ve ikilemleri. Bilgi Strateji, 5(9), 61-84.
• Calhoun, C. (1993). ‘New social movements’ of the early nineteenth century. Social Science History, 17(3), 385-427. https://doi.org/10.2307/1171431
• Çelik, H. A. & Yılmaz, M. M. (2017). İran dış politikasında kurumsal ve kuramsal bir aktör: velayet-i fakih. Türk Dünyası Araştırmaları, 116(229),145-158.
• Davies, J. (1962). Toward a theory of revolution. American Sociological Review, 27(1), 5-19. https://doi.org/10.2307/2089714
• Demiroğlu, E. (2014). Yeni toplumsal hareketler: bir literatür taraması. Marmara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Dergisi, 2(1), 133-144. doi: 10.14782/SBD.201416304
• Efegil, E. (2020). İran dış politikası: ilkeleri, belirleyicileri ve işleyişi. H. Sayın (Ed.), İran bölge analizi içinde (s. 199-226). Vadi Yayıncılık.
• Green, J. D. (1980). Pseudo participation and countermobilization: roots of the Iranian revolution. Iranian Studies, 13(1-4), 31-53.
• Gürakar, T. (2012). Bir toplumsal hareketin anatomisi: İran yeşil hareket. Academia.edu., 17-19.
• Heberle, R. (1951). Social movements: An introduction to political sociology. Irvington Pub.
• Higgins, P. J. (1985). Women in the Islamic republic of Iran: Legal, social, and ideological changes. The University of Chicago Press, 10(3), 477-494.
• Homan, R. (1980). The origins of the Iranian revolution. International Affairs, 56(4), 673-677. https://doi.org/10.2307/2618173
• Hürriyet.com (2018, 30 Ocak). İran’da beyaz çarşamba hareketi: kadınlar başörtülerini çıkarıp sallandırıyor. 29 Eylül 2023 tarihinde https://www.hurriyet.com.tr/dunya/iranda-beyaz-carsamba-hareketi-kadinlar-basortulerini-cikarip-sallandiriyor 40725828#:~:text=%C4%B0ran'da%20h%C4%B1zla%20yay%C4%B1lan%20bu,bir%20sopan%C4%B1n%20ucunda%20ba%C5%9F%C3%B6rt%C3%BClerini%20salland%C4%B1r%C4%B1yorlar. adresinden edinilmiştir.
• Kayaalp, M. E. & Köse, D. (2022). ABD-İran ilişkileri: İran’ın rolü ve ekonomik yaptırımlar üzerine bir değerlendirme. International Trade Academic Journal, 5(1), 47-67. https://doi.org/10.55065/intraders.1085117
• Keddie, N. (2000). Women in Iran since 1979. The Johns Hopkins University Press, 67(2), 405-438.
• Keskin, A. (2022, 23 Eylül). İran kadınlarının saçları nereye gidiyor? . 28 Ekim 2022 tarihinde https://fikirturu.com/jeo-politik/iran-kadinlarin-saclarindan-nereye-gidiyor/ adresinden edinilmiştir.
• Kessler, O. & Steele, B. (2016). Constructing IR: the third generation. European Review of International Studies, 3(3), 7-13.
• Kuduoğlu, A. (2019). İran’da Musaddık dönemi: 1951-1953. İran Çalışmaları Dergisi, 2(2), 37-62. https://doi.org/10.33201/iranian.501095
• Küçük, M. (2017). Uluslararası ilişkilerde sosyal inşacılık. R. Gözen (Ed.), Uluslararası ilişkiler teorileri içinde (s. 325-376). İletişim Yayınları.
• Rojhelati, Z. (2022, 19 Eylül). Zhina’s protests in Iran. 8 Ocak 2024 tarihinde https://www.jstor.org/stable/resrep51788 adresinden edinilmiştir.
• Sayın, H. & Çırakoğlu, A. (2020). İran’da siyasal sistem ve etki eden güçler. H. Sayın (Ed.), İran bölge analizi içinde (s. 175-197). Vadi Yayıncılık.
• Silva, G.E. (2015). Social movements, protest, and policy. European Review of Latin American and Caribbean Studies, 27-39.
• Sinkaya, B. & Şen, G. & Uygur, H. (2018, 14 Şubat). İran’da toplumsal hareketler ve etkileri. 1 Ekim 2023 tarihinde https://aybu.edu.tr/GetFile?id=e1fb50be-a87f-4663-8b3a-98756a6151cb.pdf adresinden edinilmiştir.
• Spindler, M. (2013). Social constructivist theory. 195-224. https://doi.org/10.2307/j.ctvdf09vd.12
• Sundquist, V. H. (2013). Iranian democratization part 2: the green movement-revolution or civil rights movement?. University of South Florida Board of Trustees, 6(1), 35-46.
• Tabari, A. (1986). The women’s movement in Iran: a hopeful prognosis. Feminist Studies, 12(2), 342-360. https://doi.org/10.2307/3177972
• Tandoğan, Ş. M. (2021). Yeni paradigma bağlamında Ortadoğu’daki toplumsal hareketlerin İncelenmesi: Mısır ve İran örnekleri. Mülkiye Dergisi, 45(3), 587-616.
• Tilly, C. (2022). Toplumsal hareketler 1768-2018. Alfa Yayınları.
• Zimmt, R. (2018). The protest in Iran: a significant challenge to the regime. Institute for National Security Studies, 1-5.
• Wendt, A. (1994). Collective identity formation and international state. American Political Science Association, 88(2), 384-396. https://doi.org/10.2307/2944711
• Wendt, A. (1995). Constructing international politics. International Security, 20(1), 71-81. https://doi.org/10.2307/2539217
• Wendt, A. (2000). Social theory of international politics. Cambridge University Press, 26(1), 123-124.