A SECTION FROM AUGUST BEBEL'S WORLD OF THOUGHT: REVİEW ON RELIGION, ISLAM AND CHRISTIANITY

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 26, 347 - 371, 30.12.2024

Fatma Nesibe Çolak , Cansu Kaya

https://doi.org/10.58884/akademik-hassasiyetler.1461563

Öz

The aim of this study is to show from which points August Bebel discussed religion, Christianity and Islam. To address these points, Bebel's life is also important for the study. The method of the study was conducted with descriptive analysis among qualitative research. As a result of the analysis, it was determined that Bebel, who followed Marx and Engels on religion, focused his historical materialist perspective on his own thinking. It was not difficult for Bebel, who had a distant relationship with religion from the early periods of his life, to accept this philosophical moment. Even though he is distant and cold towards religion and Christianity, he is also aware that religion will not be erased from society by pressure and force. For this reason, he defends freedom of conscience in the programs of the Social Democratic Party (SPD), of which he is a member. He says that all religions are human creations. He bases the emergence of religions on historical conditions. Despite this, the meanings that Bebel attributes to the functions of religions in society in terms of functionality have also changed. The different perspectives on Islam and Christianity stem from the functionality of these religions in society. In comparisons between Islam and Christianity, while he affirmed Islam in terms of the developing effect of European science, he criticized Christianity for its sterilizing effect on the development of science.

Anahtar Kelimeler

August Bebel, Historical materialism, Religion, Christianity, Islam

AUGUST BEBEL’İN DÜŞÜNCE DÜNYASINDAN BİR KESİT: DİN, İSLAM ve HIRİSTİYANLIK ÜZERİNE DEĞERLENDİRME

Öz

Bu çalışmanın amacı, August Bebel’in din, Hıristiyanlık ve İslam’ı hangi noktalardan ele aldığını göstermektir. Bu noktaları ele almak için Bebel’in hayatı da çalışma için önem teşkil etmektedir. Çalışmanın yöntemi, nitel araştırmalar arasından betimsel analiz ile yapılmıştır. Analiz sonucunda, Marx’ı ve Engels’i din konusunda takip eden Bebel’in, tarihsel materyalist bakış açısını kendi düşünüşüne odak haline getirdiği saptanmıştır. Yaşamının ilk dönemlerinden itibaren din ile mesafeli bir ilişki takınan Bebel’in bu felsefi uğrağı kabul etmesi zor olmamıştır. Yine de dine ve Hıristiyanlığa mesafeli ve soğuk olmasına karşın, dinin baskıyla ve zorla toplumdan silinmeyeceğinin de bilincindedir. Mensubu olduğu Sosyal Demokrat Parti (SPD)’nin programlarında vicdan özgürlüğünü bu sebeple savunur. Bütün dinlerin insan yaratımı olduğunu söyler. Dinlerin ortaya çıkışını tarihsel koşullara dayandırır. Buna rağmen Bebel’in dinlerin toplum içindeki fonksiyonlarına işlevsellik açısından atfettiği anlamlar da değişmiştir. İslam ve Hıristiyanlık özelinde farklı bakış açıları edinmesi, bu dinlerin toplumdaki işlevselliklerinden kaynaklanmaktadır. İslam ve Hıristiyanlık arasındaki kıyaslamalarda İslam’ı Avrupa biliminin geliştirici etkisi açısından olumlarken, Hıristiyanlığı bilimin gelişmesinde kısırlaştırıcı etkisinden dolayı eleştirmiştir.

Anahtar Kelimeler

August Bebel, Tarihsel Materyalizm, Din, Hıristiyanlık, İslam

Kaynakça

• Akdemir F. (2005). Ateizm tarihi üzerine kısa bir deneme. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 18(18-19), 347-363. https://doi.org/10.17120/omuifd.15212.
• Bebel, A. (1899). The darwinian theory and socialism. 03 Şubat 2024 tarihinde https://www.marxists.org/archive/bebel/1899/04/darwin.htm adresinden edinilmiştir.
• Bebel, A. (1903). Clericalism and the socialist attitude thereto. 01 Şubat 2024 tarihinde https://www.marxists.org/archive/bebel/1903/11/clericalism.htm adresinden edinilmiştir.
• Bebel, A. (1910). Woman and socialism (Çev. M. L. Stern). Socialist Literature Company.
• Bebel, A. (1912). My life (Çev. T. F. Unwin). Adelphı Terrace.
• Bebel, A. (1969). Teoride ve pratikte politika (Çev. A. Gelen). Anadolu Yayınları.
• Bebel, A. (2019). Kadın ve sosyalizm (Çev. S. Sertel ve S. Altınçekiç). Yordam Kitap.
• Bebel, A. (2021). Hz. Muhammed ve arap-İslam kültürü dönemi (Çev. V. Atayman). Kapra Yayıncılık.
• Çubukçu, S. U. (2018). Sosyal demokrasi: Melez bir politik gelenek. Birsen Hekimoğlu Örs (Ed.), 19. yüzyıldan 20. yüzyıla modern siyasal ideolojiler içinde (s. 253-306). İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Engels, F. (2010). Anti-Dühring (Çev. K. Somer). Sol Yayınları.
• Engels, F. (2018). Alman köylü savaşı (Çev. O. Gönensin). Yordam Kitap.
• Friesen, A. (1965). Thomas Müntzer in marxist thought. Church History, 34(3), 306-327. https://doi.org/10.2307/3162805
• Habermas, R. (2011). Piety, power, and powerlessness: Religion and religious groups in Germany, 1870–1945. Helmut Walser Smith (Ed.), The oxford handbook of modern German history içinde (s. 453-480). Oxford University Press.
• Halifeoğlu, M. (2018). Bitmeyen senfoni'nin orkestra serüveninde August Bebel. Göztepe Özay (Der.), Marx'ın Orkestrası içinde (s. 85-105). Notabene.
• İbn Haldun (1991). Mukaddime, C. 1, 2 (Çev. Z. K. Ugan). Milli Eğitim Bakanlığı Yayını.
• İletişim Yayınları (1988). Alman sosyal demokrasinin doğuşu (1848-1875). Sosyalizm ve toplumsal mücadeleler ansiklopedisi Cilt 1 içinde (s. 294-313). İletişim Yayınları.
• Karabıyık, H. (2018). Marx’ın doktora tezi: Diyalektik materyalizmin işaret fişeği. Madde, Diyalektik ve Toplum, 1(2), 87-95.
• Lange, F. A. (2016). Materyalizmin tarihi ve günümüzdeki anlamının eleştirisi I-II (Çev. A. Arslan). Sentez Yayıncılık.
• Lidtke, V. L. (1966a). August Bebel and german social democracy's relation to the christian churches. Journal of the History of Ideas, 27(2), 245-264. https://doi.org/10.2307/2708641
• Lidtke, V. L. (1966b). The outlawrd party: Social democracy in Germany 1878-1890. Princeton Univeriıty Press.
• Löwy, M. (1996). Marksizm ve din (Çev. İ. Cüre). Belge Yayınları.
• Luxemburg, R. (2003). Socialism and The Churches. 15 Mayıs 2024 tarihinde https://www.marxists.org/archive/luxemburg/1905/misc/socialism-churches.htm / adresinden edinilmiştir.
• Luxemburg, R. (2004). An anti-clerical policy of. 15 Mayıs 2024 tarihinde https://www.marxists.org/archive/luxemburg/1903/01/01.htm adresinden edinilmiştir.
• McLellan, D. (1987). Marxism and religion. The Macmillan Press.
• Marx, K. ve Engels, F. (1969). Gotha ve Erfurt programlarının eleştirisi (Çev. M. Kabagil). Sol Yayınları.
• Marx, K. (2016). Hegel’in hukuk felsefesinin eleştirisi (Çev. K. Somer). Sol Yayınları.
• Marx, K. ve Engels, F. (2019). Din üzerine (Çev. K. Güvenç). Sol Yayınları.
• Özçınar, Ş. (2018). K. Marx’ın Feuerbahçı Hegel eleştirisi. ETHOS: Felsefe ve Toplumsal Bilimlerde Diyaloglar, 11(1), 164-188.
• Özet, İ. (2022). İzmir duvarı. İletişim Yayınları.
• Peffer, R. G. (2001). Marksizm, ahlak ve toplumsal adalet (Çev. Y. Alogan). Ayrıntı.
• Sertel, S. (2019). Sabiha Sertel’in önsözü. Kadın ve sosyalizm içinde (s.11-12). Yordam Kitap.
• Siegel, P. (2005). The meek and the militant: Religion and power across the world. Haymarket Books.
• Stalin, J. (2009). Diyalektik materyalizm ve tarihsel materyalizm (Çev. Z. Seyhan). Bilim ve Sosyalizm Yayınları.
• Şenel, A. (2019). Siyasal düşünceler tarihi. Bilim ve Sanat Yayınları.
• Tartı, N. (2013). İbn Haldun’da yerleşik hayat eleştirisi. Uluslararası İbn Haldun sempozyumu içinde (s.93-102). Çorum 1-3 Kasım.
• Topaloğlu, A. (2020). Teizm&Ateizm. İz Yayıncılık.
• Türk, B. (2007). İdeoloji. Mümtaz’er Türköne (Ed.), Siyaset içinde (s.105-119). Lotus Yayınevi.
• Türk, D. (2016). Epikuroçuluk: Dostların arasında, güvenle. Mehmet Ali Ağaoğulları (Ed.), Sokratestes’ten jakobenlere Batı’da siyasal düşünceler içinde (s. 154-160). İletişim Yayınları.