THE CONTRIBUTION OF THE NEW OTTOMANS AND YOUNG TURKS TO THE EMERGENCE OF TURKISH NATIONALISM

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 26, 548 - 572, 30.12.2024

Ali Çiçek

https://doi.org/10.58884/akademik-hassasiyetler.1554080

Öz

This study explores the critical contributions of the New Ottomans and Young Turks to the development of Turkish nationalism in the Ottoman Empire and their legacy to the modern Turkish Republic. It first identifies the ideological evolution and practical practices that characterised the New Ottomans and Young Turk movements. Both movements, this study argues, were the roots or sources of Turkish nationalism. The New Ottomans, in their attempt to synthesise Ottomanism with emerging nationalist sentiments, laid the foundations of a distinct Turkish identity. The Young Turks, on the other hand, built on this foundation with a more ambitious nationalist agenda that shaped the trajectory of the modern Turkish state. This study, which also addresses the similarities and differences between the New Ottomans and the Young Turks, emphasizes the importance of these two movements from the mid-19th century to the early 20th century to look at the historical origins of Turkish nationalism. It also claims to contribute to a better understanding of the complex dynamics of nationalism in a multi-ethnic empire by filling gaps in the existing literature and offering new perspectives.

Anahtar Kelimeler

Nationalism, New Ottomans, Young Turks, Ottoman Empire

YENİ OSMANLILAR VE JÖN TÜRKLERİN TÜRK MİLLİYETÇİLİĞİNİN DOĞUŞUNA KATKILARI

Öz

Bu çalışma, Yeni Osmanlılar ve Jön Türkler'in Osmanlı İmparatorluğu'nda Türk milliyetçiliğinin gelişimine yaptıkları önemli katkıları ve modern Türkiye Cumhuriyeti'ne bu minvaldeki mirasını incelemektedir. Çalışmada öncelikle Yeni Osmanlılar ve Jön Türkler hareketlerini karakterize eden ideolojik evrim ve pratik uygulamalar tanımlamaktadır. Zira her iki hareket de bu çalışmanın argümanına göre Türk milliyetçiliği için birer kök ya da kaynak niteliği taşımaktadır. Yeni Osmanlılar, Osmanlıcılık ile gelişmekte olan milliyetçi duyguları sentezleme girişimleriyle, farklı bir Türk kimliğinin temellerini atmışlardır. Jön Türkler ise bu temel üzerine inşa ettikleri daha iddialı bir milliyetçi gündemle modern Türk devletinin yörüngesini şekillendirdiler. Yeni Osmanlılar ve Jön Türklerin benzerlikleri ve farklılarını da ele alan bu çalışma, Türk milliyetçiliğinin tarihsel kökenlerine bakabilmek için 19. yüzyılın ortalarından 20. yüzyılın başlarına kadar geçen sürede bu iki hareketin önemine değinmektedir. Çalışma ayrıca mevcut literatürdeki boşlukları doldurarak ve yeni perspektifler sunarak, çok etnikli bir imparatorlukta milliyetçiliğin karmaşık dinamiklerinin daha iyi anlaşılmasına katkıda bulunma iddiası taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler

Milliyetçilik, Yeni Osmanlılar, Jön Türkler, Osmanlı İmparatorluğu.

Kaynakça

• Ahmad, F. (2016). İttihatçılıktan Kemalizme (F. Berktay, Trans.). Kaynak Yayınları.
• Ahmad, F. (2017). Jön Türkler ve Osmanlı’da milletler: Ermeniler, Rumlar, Arnavutlar, Yahudiler ve Araplar. İstanbul Bilgi Üniversitesi.
• Ahmad, F. (2020). Jön Türkler: Osmanlı İmparatorluğu’nu kurtarma mücadelesi 1914-1918 (T. Demirel, Trans.). Türkiye İşbankası Kültür Yayınları.
• Ahmad, F. (2022). Bir kimlik peşinde Türkiye. İstanbul Bilgi Üniversitesi.
• Akşin, S. (2017). Jön Türkler ve İttihat ve Terrakki (8th edition). İmge Kitabevi Yayınları.
• Arai, M. (2016). Jön Türk dönemi Türk milliyetçiliği (T. Demirel, Trans.). İletişim Yayınları.
• Aslan, T. (2009). Osmanlı aydınlarının gözüyle batılılaşma. Erdem, 55, 235–260.
• Aydoğdu, N. (2021). Osmanlı kimliğinden Türk ulusuna: Modernleşen Türkiye’de milli kimlik politikaları. Belgi Dergisi, 21, 59-72. https://doi.org/10.33431/belgi.815625
• Aykaç, S. A. (2023). Jön Türkler ve II. meşrutiyet dönemine genel bir bakış. Kocatepe Beşeri Bilimler Dergisi, 2(2), 237–246.
• Azizata, F. S. (2023). Birinci Jön Türk hareketinde (Genç/Yeni Osmanlılarda) milli egemenlik izleri. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(1), 13–26.
• Berkes, N. (2023). Türkiye’de çağdaşlaşma. Yapı Kredi Yayınları.
• Biçer, Z. (2011). Yeni Osmanlıların eğitim öğretim görüşleri [master’s thesis]. Ankara Üniversitesi.
• Çalen, M. K. (2017). Osmanlıcılık ve İslamcılık karşısında Türkçülük. Ötüken Neşriyat.
• Çalen, M. K. (2018). Yusuf Akçura ve Ziya Gökalp. Ötüken Neşriyat.
• Çavdar, T. (2001). Bir örgüt ustasının yaşamöyküsü Talat Paşa (4. Baskı). İmge Kitabevi Yayınları.
• Çelik, H. (1994). Ali Suavi ve dönemi. İletişim Yayınları.
• Çiçek, A., & Savaş, A. R. (2021). Mecmua ve ceride: bir gündelik haber akışı olarak modernlik. F. Ertugay (Ed.), In Türk modernleşmesi: nesneler ve semboller (p. 235-360). Çizgi Yayınevi.
• Çılgın, A. S. (2005). Vatan yahut Silistre’de vatan kavramı. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(9), 135-145.
• Çolak, M. (2020). Komitenin ruhu Talat Paşa (2nd edition). Yeditepe Yayınları.
• Demir, Ş. (2011). Tanzimat döneminde bir devlet politikası olarak Osmanlıcılık. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 29, 331–348.
• Demirel, D. (2007). Osmanlı Devlet’inde Sultaniler ve İdadiler [master’s thesis]. On Dokuz Mayıs Üniversitesi.
• Doğan, İ. (1991). Tanzimat’ın iki ucu: Münif Paşa ve Ali Suavi. İz Yayıncılık.
• Durgun, Ş. (2018). Modernleşme ve siyaset. A Kitap.
• Durgun, Ş. (2020). Türk ulusal kimliğinin dönüşümü ve Yeni Osmanlıcık. Stratejik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(4), 299–316. https://doi.org/10.30692/sisad.735977
• Engelhardt, E.-P. (2017). Türkiye ve tanzimat. Ötüken Neşriyat.
• Erkan, Ü. (2019). Pozitivist ve liberal sosyoloji görüşleri: Ahmet Rıza ve Sabahattin Bey’in görüşlerinin karşılaştırmalı analizi. Uluslararası Yönetim ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(11), 75–84.
• Findley, C. V. (2019). Modern Türkiye tarihi (1789-2007) (G. Ayas, Trans.). Timaş Yayınları.
• Gökalp, Z. (2024). Türkçülüğün esasları. Ötüken Neşriyat.
• Gündüz, U. (2018). Osmanlı’dan günümüze basın ve modernleşme. İmge Kitabevi Yayınları.
• Hanioğlu, M. Ş. (1981). Bir siyasal düşünür olarak Doktor Abdullah Cevdet ve dönemi. Üçdal Neşriyat.
• Hayta, N. (2018). Tasvir-i Efkar gazetesi ve yenileşme hareketlerindeki rolü. M. Uğur (Ed.), in Türk Basın Tarihi Uluslararası Sempozyumu I. Cilt (623–636). Atatürk Araştırmaları Merkezi Yayınları.
• İleri, İ. (2005). Batı gözüyle meşrutiyet döneminde Osmanlı hükümetlerinin dil ve eğitim politikalarına karşı tepkiler. OTAM Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, 18(18), 213-220. https://doi.org/10.1501/OTAM_0000000399
• Kabakçı, E. (2015). Bir yeniden yorumlama örneği: Ahmed Rıza’nın “pozitivizm”i. İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi, 3(28), 27–58. https://doi.org/10.16917/sd.64286
• Kansu, A. (2017). 1908 devrimi (8. Baskı). İletişim Yayınları.
• Kaplan, M. (1980, April 14). Vatan yahut silistre. Hareket Dergisi, 14.
• Karal, E. Z. (1976). Osmanlı tarihi: VII. cilt ıslahat fermanı devri (1861-1876). Türk Tarih Kurumu.
• Koray, E. (1983). Yeni Osmanlılar. Belleten, 47(186), 563–582.
• Kuran, A. B. (2000). İnkılap tarihimiz ve Jön Türkler. Kaynak Yayınları.
• Mardin, Ş. (1983). Jön Türklerin siyasi fikirleri 1895-1908 (2nd edition). İletişim Yayınları.
• Mardin, Ş. (1985). Yeni Osmanlılar ve siyasi fikirleri. Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi, 6, 1698–1701.
• Mardin, Ş. (2015). Yeni Osmanlı düşüncesinin doğuşu. İletişim Yayınları.
• Mardin, Ş. (2021). Türk modernleşmesi (28th edition). İletişim Yayınları.
• Petrosyan, Y. A. (2015). Sosyalist açıdan Jöntürk hareketi (M. Beyhan & A. Hacıhasanoğlu, Trans.). Yordam Kitap.
• Rahme, J. G. (1999). Namik Kemal’s constitutional ottomanism and non‐muslims. Islam and Christian–Muslim Relations, 10(1), 23–39. https://doi.org/10.1080/09596419908721168
• Semiz, Y. (2016). İttihat ve terakki cemiyeti ve Türkçülük politikası. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 35, 217-244. https://doi.org/10.21563/sutad.187092
• Shaw, S. J. (1994). Osmanlı imparatorluğu ve modern Türkiye (2.Cilt) (M. Harmancı, Trans.). E Yayınları.
• Taglia, S. (2023). İttihat ve Terakki’nin fikri doğuşu (S. Ak, Trans.). Fol Kitap.
• Taştan, Y. K. (2017). Balkan savaşları ve Türk milliyetçiliğinin doğuşu. Ötüken Neşriyat.
• Tosun, N. (2018). Siyasi tanzimat’tan edebi tanzimat’a: Namık Kemal. H. Su (Ed.), in Bir Roman Kahramanı Namık Kemal (pp. 31–52). Ketebe Yayınları.
• Turfan, M. N. (2013). Jön Türklerinin yükselişi siyaset, askerler ve Osmanlı’nın çöküşü. Alfa Yayınları.
• Uyanık, E. (2009). II. Meşrutiyet döneminde toplumsal mühendislik aracı olarak eğitim: İttihat ve Terakki cemiyetinin eğitim politikaları (1908-1918). Amme Idaresi Dergisi, 2(42), 67–88.
• Yesevi, Ç. G. (2018). Türk milliyetçiliği doğuşu, yükselişi ve siyasal yansımaları. Kripto Basın Yayın.
• Yilmaz, A., & Telli̇, R. (2021). Osmanlı’nın son döneminde muhalif hareketler: Yeni Osmanlılar ve Jön Türklerin karşılaştırması. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 20(3), 1401–1417. https://doi.org/10.21547/jss.800199
• Yücel, G. (2020). İttihat ve Terakki cemiyeti’nin ideolojik terkibinde üç tarz-ı siyaset: Osmanlıcılık, İslamcılık ve Türkçülük. Akademik Hassasiyetler, 7(14), 493-518.
• Yücel, G., & Bölükbaşı, Y. Z. (2019). Türk milliyetçiliğinde yol ayrımı: 3 Mayıs 1944 ırkçılık- turancılık davası. Milliyetçilik Araştırmaları Dergisi, 1(2), 5-34.
• Zürcher, E. J. (2010). Modernleşen Türkiye’nin tarihi (Y. Gönen, Trans.). İletişim Yayınları.