TOPLUM VE DEVLET 5.0 BAĞLAMINDA DİJİTAL LİDERLİK: KAMU ÇALIŞANLARININ ALGILARI ÜZERİNDEN POLİTİKA YAPICILARA ÖNERİLER

Yıl 2025, Cilt: 12 Sayı: 27, 52 - 80, 30.04.2025

Abdullah Turan , Onur Doğan

https://doi.org/10.58884/akademik-hassasiyetler.1544708

Öz

Vatandaş için mutluluk ve konfor sağlayan özellikleri ile önemli hale gelen Toplum 5.0’ın, siyasilerin alacağı kararlara göre şekilleneceği açıktır. Toplumun en üst siyasi otoritesi olan devletin bugün yeni bir formatla dönüştürülmesi (Devlet 5.0/Dijital Devlet) söz konusudur. Bu bağlamda kamu yöneticilerinin dijital dönüşüme yön verecek liderlik yetkinliklerini tespit etmek için Aksaray ili Ortaköy ilçesinde bulunan kamu kurumlarında görev yapan çalışanlar ve yöneticilere yönelik nicel bir araştırma gerçekleştirilmiştir. Bu çalışma, nicel araştırma yöntemlerinden biri olan genel tarama modeli kullanılarak tasarlanmıştır. Araştırma sonucunda yöneticiler ve çalışanların kamuda gerçekleşen dijital liderlik konusunda -demografik değişkenler bazında bazı farklılıklar ortaya çıkmakla birlikte- genel itibari ile birbirlerine yakın bir algıya sahip olduklarına dair sonuçlar elde edilmiştir. Bu bağlamda kamu kurumlarında dijital liderlik düzeyi Toplum 5.0 için arzu edilen seviyede olmasa da yönetici ile çalışan kanaatlerinin yakın düzeyde gerçekleşmesi kamudaki dijital liderliği en dürüst şekilde yansıtması açısından ehemmiyetlidir.

Anahtar Kelimeler

Toplum 5.0 , Devlet 5.0 , Dijital Liderlik , Kamu Çalışanları , Politikacılara Öneriler

Etik Beyan

Etik belgesi eke iliştirilmiştir. Çalışmanın hazırlanmasında etik kaidelere hassasiyetle özen gösterilmiştir.

Destekleyen Kurum

Hiç bir kurumdan destek alınmamıştır.

Teşekkür

Destek alınmadığı için teşekkür gerekecek bir bulunmamaktadır.

DIGITAL LEADERSHIP IN THE CONTEXT OF SOCIETY AND STATE 5.0: RECOMMENDATIONS FOR POLICYMAKERS BASED ON PUBLIC EMPLOYEES' PERCEPTIONS

Öz

It is evident that Society 5.0, which has become significant with its features that provide comfort and happiness to citizens, will be shaped by the decisions made by political authorities. The transformation of the state, the highest political authority within society, into a new format (State 5.0/Digital State) is now a reality. In this context, a quantitative study was conducted in public institutions located in Ortaköy district of Aksaray province to identify the leadership competencies of public administrators in guiding digital transformation. This study was designed using the general survey model, which is one of the quantitative research methods. The study's findings revealed that, while some differences emerged based on demographic variables, administrators and employees generally shared similar perceptions regarding digital leadership in the public sector. Although the level of digital leadership in public institutions has not yet reached the desired level for Society 5.0, the fact that the opinions of administrators and employees are closely aligned is significant as it reflects the most honest assessment of digital leadership within the public sector.

Anahtar Kelimeler

Society 5.0 , State 5.0 , Digital Leadership , Public Employees , Recommendations for Policymakers

Kaynakça

• Ahlquist, J. (2014). Trending now: Digital leadership education using social media and the social change model. Journal of Leadership Studies, 8(2), 57-60, https://doi.org/10.1002/jls.21332
• Aktaş, N., & Karcıoğlu, F. (2022). Kamu yöneticilerinin teknolojik liderlik yeterlikleri. International Journal of Economics, Politics, Humanities & Social Sciences, 5(1), 1-16.
• Arı, E. S. (2021). Süper akıllı toplum: Toplum 5.0. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(1), 455-479, https://doi.org/10.16953/deusosbil.808359
• Banger, G. (2018). Endüstri 4.0 uygulama ve dönüşüm rehberi, 1. Baskı, Ankara: Dorlion Yayınları.
• Bakalhan, H. (2024). Okul müdürlerinin dijital liderlik düzeyleri ile öğretmenlerin performansları arasındaki ilişki [Yüksek lisans projesi]. Pamukkale Üniversitesi.
• Başyiğit Gönendi, F. E. (2024). Gençlik Hizmetleri ve Spor İl Müdürlüğü Çalışanlarının dijital liderlik algılarının incelenmesi (Isparta örneği). International Social Sciences Studies Journal, 10(5), 766-772. https://doi.org/10.5281/zenodo.113 71712
• Bayramoğlu, G. & Hasdemir, E. (2021). Toplum 5.0 ve aile işletmeleri, O. Yılmaz ve Ö. Çark (Ed.), Aile işletmelerinde dijital teknolojiler içinde, (s. 33-62). Nobel Yayınevi.
• Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (2022). Türkiye’de dijital dönüşüm ve dijital okuyazarlık, 12 Şubat 2024 tarihinde https://www.btk.gov.tr/uploads/pages/arastirma-raporlari/tu-rkiyede-dijital-do-nu-s-u-m-ve-dijital-okuryazarlik.pdf adresinden edinilmiştir.
• Büyüköztürk, Ş. (2007), Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı, Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri (20th ed.). Pegem Akademi.
• Can, S., & Eke, E. (2020). E-Devlet kullanıcılarının bilgi ve memnuniyet düzeylerine yönelik bir araştırma. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (64), 19-37.
• Çiçek, A., & Taylan, Ö. (2023). Sivas Cumhuriyet Üniversitesi ve Dicle Üniversitesi öğrencilerinde milliyetçilik algısı üzerine bir saha araştırması. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 32(Dicle Üniversitesi’nin 50. Yılına Özel 50 Makale), 418-448.
• Çiçek, A., & Arslan, E. (2023). Cumhurbaşkanı’nda bulunması gereken özelliklere dair bir araştırma. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (34), 575-591. https://doi.org/10.54600/igdirsosbilder.1315448
• De Waal, B., Van Outvorst, F. & Ravesteyn, P. (2016). Digital leadership: The objective-subjective dichotomy of technology revisited. In 12 th European Conference on Management, Leadership and Governance ECMLG.
• Deguchi, A., Kajitani, S., Nakajima, T., Ohashi, H. & Watanabe, T. (2020a). From monetary to nonmonetary society. Society 5.0 A People-centric Super-smart Society: Hitachi-UTokyo Laboratory (H-UTokyo Lab.), (pp. 117-143). Tokyo:Springer Open.
• Deguchi, A., Hirai, C. Matsuoka, H., Nakano, T., Oshima, K., Tai, M. & Tani, S. (2020b). What ıs society 5.0?. Society 5.0 A People-centric Super-smart Society: Hitachi-UTokyo Laboratory (H-UTokyo Lab.), (pp. 1-23). Tokyo:Springer Open.
• Dereli, Z. (2022, 6 Kasım). Dijital liderlik nedir? dijital liderin sahip olması gereken özellikler, 12 Şubat 2024 tarihinde https://zeynepdereli.com.tr/dijital-liderlik/ adresinden edinilmiştir.
• Develi, H. (2017, 2 Kasım). Endüstri 4.0’dan Toplum 5.0’a.., Dünyacom, 12 Şubat 2024 tarihinde https://www.dunya.com/kose-yazisi/endustri-40dan-toplum-50a/389146 adresinden edinilmiştir.
• Doğan, O. (2020, Ağustos), Giriş, COVID-19 Sonrası bilgi teknolojilerinin dijital dünyada yeni rolü içinde, 12 Şubat 2024 tarihinde https://assets.ey.com/content/dam/ey-sites/ey-com/tr_tr/pdf/2020/08/ey-turkiye-covid-19-sonrasi-bilgi-teknolojilerinin-dijital-dunyada-yeni-rolu--rapor.pdf adresinden edinilmiştir.
• Doğan, O., & Baloğlu, N. (2020). Üniversite öğrencilerinin endüstri 4.0 kavramsal farkındalık düzeyleri. TÜBAV Bilim Dergisi, 13(1), 126-142.
• Fraenkel, J.R., Wallen, N.E., & Hyun, H.H. (2009). How to design and evaluate research in education. New York: McGraw-Hill.
• Fukuda, K. (2020). Science, technology and innovation ecosystem transformation toward society 5.0. International Journal of Production Economics, 220, Elsevier https://doi.org/10.1016/j.ijpe.2019.07.033
• Gök, S.G. & Aydemir P., (2021). Dijital liderliğin kriz yönetimi üzerindeki etkisi: bilgi paylaşımının aracı rolü. Güvenlik Bilimleri Dergisi, 2. Uluslararası Güvenlik Kongresi Özel Sayısı (İstihbarat ve Güvenlik), 195-222, https://doi.org/10.28956/gbd.1017693
• Güney, B. (2017). Dijital bağımlılığın dijital kültüre dönüşmesi: Netlessfobi. Yeni Medya Elektronik Dergisi, 1(2), 207-213.
• Gürer, A. (2021). Dijital liderlik, M. Kocaoğlu ve S. Usta (Ed.), Kurumsal bilgi yönetimi teknolojik eğilimler içinde, (s. 317-340). Eğitim Yayınevi.
• İçerli, L. & Çelik, R. (2020). Yeni bir liderlik yaklaşımı: Çevik liderlik, S. Yılmaz (Ed.), Yönetim ve organizasyon araştırmaları içinde, (s.87-100). Akademisyen Kitabevi.
• Kent, E. (2023). Endüstri 4.0’dan Toplum 5.0’a, 12 Şubat 2024 tarihinde https://www.endustri40.com/endustri-4-0dan-toplum-5-0a/ adresinden edinilmiştir.
• Koç, A. (2021, 24 Mart). e-Devlet’i Dijital Türkiye Portalı’na çevireceğiz, Ekonomi, 10 Şubat 2024 tarihinde https://www.ekonomim.com/ekonomi/e-devleti-dijital-turkiye-portalina-cevirecegiz-haberi-615596 adresinden edinilmiştir.
• Koç, A. (2023, 5 Ocak). Dünyanın En İyi Eğitim Sistemleri: Güney Kore, 4 Eylül 2024 tarihinde https://www.youtube.com/watch?v=NGTo8BHmbo4 adresinden edinilmiştir.
• Mazlum, M. M., & Atalay M. A. (2017). Sosyal Bilimlerde araştırma yönteminin belirlenmesi. Route Educational and Social Science Journal, 4(4), 1-21. https://doi.org/10.17121/ressjournal.705.
• Mecek, M. (2018). E-Belediyecilik, halkla ilişkiler, bilgi edinme, şeffaflık, vb. unsurlar açısından belediye web sayfalarının kullanılması ve etkinlik analizi: Bolvadin belediyesi örneği. Bolvadin Araştırmaları 1 içinde, (s. 2307-2350). Eğitim Yayınevi.
• Mecek, M. & Yılmaz, M. (2021). Postmodern kamu yönetimi ekseninde yerel yönetişim ve katılım. B. Parlak ve K. C. Doğan (Ed.), Postmodern kamu yönetimi içinde, (s. 231-273). Nobel Yayınları.
• Metin, A. (2012). Türkiye’de e-devlet uygulaması ve e-devletin bürokrasiye etkisi. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (7), 97-108.
• Oktay, E. & Turan, A. (2018). Kamu yöneticilerinin yeni kamu yönetimi örgüt kültürünü ne ölçüde içselleştirdiklerini belirlemeye yönelik bir araştırma. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi (ODÜSOBİAD), 8(3), 479-512.
• Oktaysoy, O., Topçuoğlu, E., & Kaygın, E. (2022). A study on digital leadership scale adaptation. International Journal of Organizational Leadership, 11(4), 407-425.
• Ordu, A., & Nayır, F. (2021). What is digital leadership? A suggestion of the definition, E-International Journal of Educational Research, 12(3), 68-81. https://doi.org/10.19160/e-ijer.946094
• Özdamar, K. (1999). Paket programlar ile istatistiksel veri analizi, 1, 2. Baskı, İstanbul: Kaan Kitabevi.
• Özdemir, Ş. & Kılınç, D. (2019). Geleceğin meslekleri dijital dönüşüm, veri bilimi, yapay zeka, 1. Baskı, İstanbul: Abaküs Yayınları.
• Parlak, B. (2023). Dijital devrimin odağı: Dijital devlet ya da devlet 5.0, Tasam Strateji Akademik Aktüel Dergi, Dijital Devrim, 2. Sayı, TESAM(Ekonomik, Siyasal ve Stratejik Araştırmalar Merkezi), 10 Şubat 2024 tarihinde https://tesam.org.tr/wp-content/uploads/2023/02/Bekir-Parlak.pdf adresinden edinilmiştir.
• Peker, A. (2022). Okul müdürlerinin dijital liderlik yeterlilikleri ve bu yeterliliklerin eğitim ortamına yansıması [Yüksek Lisans Tezi]. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi.
• Tabachnick, B.G., & Fidell, L.S. (2015). Çok değişkenli istatistiklerin kullanımı, M. Baloğlu, (Çev. Ed.), 6. Basım, Ankara: Nobel Yayınevi.
• Tarhan, N. (2021, 28 Eylül). Prof. Dr. Nevzat Tarhan: “Dijital dönüşümle liderliğin tanım ve içeriği de dönüştü” 12 Şubat 2024 tarihinde https://uskudar.edu.tr/tr/icerik/7137/prof-dr-nevzat-tarhan-dijital-donusumle-liderligin-tanim-ve-icerigi-de-donustu adresinden edinilmiştir.
• Taşlıyan, M., Karakuş, F. N., & Çakıroğlu, Z. (2021). Dijital bağımlılık ile yaratıcı düşünme eğilimi arasındaki ilişkinin incelenmesi: Üniversite öğrencileri üzerine bir araştırma. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi (AKAD), 13(25), 503-517. https://doi.org/10.20990/kilisiibfakademik.969504
• Teknoloji bağımlılığı nedir? nedenleri ve tedavisi, (2023, 24 Kasım). Memorial, 12 Şubat 2024 tarihinde https://www.memorial.com.tr/saglik-rehberi/teknoloji-bagimliligi-nedir-nedenleri-ve-tedavisi#:~:text=Modern%20%C3%A7a%C4%9F%C4%B1n%20en%20yayg%C4%B1n%20sorunlar%C4%B1ndan,geli%C5%9Fiminde%20dengeli%20bir%20rol%20oynamal%C4%B1d%C4%B1r. adresinden edinilmiştir.
• Teknoloji çağının olmazsa olmazı: Dijital okuryazarlık neden gerekli?, (2023, 23 Kasım), Dijital Dönüşüm, Socar, 12 Şubat 2024 tarihinde https://www.socar.com.tr/blog/dijital-donusum/dijital-okuryazarlik-neden-gerekli adresinden edinilmiştir.
• Türen, U., Erdem, H., & Kalkın, G. (2015). İş yerinde tekno-stres ölçeği: Havacılık ve bankacılık sektöründe bir araştırma. Çalışma İlişkileri Dergisi, 6(1), 1-19.
• Uraloğlu, A. (2023, 18 Aralık). Dijital Türkiye'nin kapısı e-Devlet 15 yaşında, 4 Eylül 2024 tarihinde https://www.turksat.com.tr/tr/haberler/dijital-turkiyenin-kapisi-e-devlet-15-yasinda adresinden edinilmiştir.
• Ünlü, N. (2020). Teknoloji Bağımlılığı Araştırması Raporu, TÜBİTAK BİLGEM, https://doi.org/10.53478/TUBA.2020.013 12 Şubat 2024 tarihinde https://www.tuba.gov.tr/files/yayinlar/bilim-ve-dusun/TUBA-978-605-2249-48-2_Ch11.pdf adresinden edinilmiştir.
• Vural, M., Koç, T., Geçal, R., Erol, A., Çetinel, A. ve Kızılöz, N. (2023). Öğetmenlerin dijital liderlik algıları, Uluslararası Sosyal ve Beşeri Bilimleri Araştırma Dergisi, 10(97), 1586-1598.
• Wasono, L. W. & Furinto, A. (2018). The effect of digital leadership and innovation management for incumbent telecommunication company in the digital disruptive era. International Journal of Engineering and Technology, 7, 125-130.
• Yılmaz, V. & Mecek, M. (2021). Kavram ve kuramsal açıdan Türkiye’de dijital kamu yönetimi ve dönüşümü. Akıncı, B. (Ed.), Kamu yönetiminde değişim olgusu: Global trendler ve yeni paradigmalar içinde, (s. 103-138). Nobel Yayınları,
• Zaman Yolcusu-Uzaklar (2019, 23 Kasım). Güney Kore'nin görkemli yükselişi, 4 Eylül 2024 tarihinde https://www.youtube.com/watch?v=3eVuZ3Q56y8 adresinden edinilmiştir.