Avrupa Birliği Uyum Sürecinde Bölgesel Kalkınma Politikaları: Bölgesel Kalkınma Ajansları ve Türkiye Uygulaması

Yıl 2013, Cilt: 8 Sayı: 1, 165 - 189, 23.07.2014

Bilal Eryılmaz Aziz Tuncer

Öz

1974’te Avrupa Bölgesel Kalkınma Fonlarının oluşturulmasından sonra zaman içerisinde şekillenen AB bölgesel politikaları 1990 sonrasında AB üyeliği için başvuruda bulunan ülkeler için üyelik öncesi uyum sürecinde ilerleme kaydedilmesi gereken başlıklardan biri olmuştur. Merkeziyetçi idari yapıları olan Türkiye’de belli dönemlerde özellikle kalkınma bağlamında ara kademelere duyulan ihtiyaç sonucu yerel ölçeğe gönderme yapılmasına rağmen bu doğrultuda yapısal reformlara girişilememiştir. Ancak bir yandan yerel ölçek ve özel sektörün arayışları diğer yandan AB uyum sürecinin gerekliliği olarak bölgesel politikalar Türkiye’de ilk kez 2006’da kurumsal yapılara kavuşmaya başlamıştır. Makalede iç ve dış şartların etkisi ile şekillenen ve Türkiye’nin değişen bölgesel kalkınma politikalarının en belirgin örneğini teşkil eden kalkınma ajanslarının gelişimi bu perspektiften değerlendirilerek gelecekteki konumu yorumlanmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

AB, Türkiye, Yapısal Fonlar, Bölgesel Kalkınma Politikaları, Bölgesel Kalkınma Ajansları.

Regional Development Policies in the Process of EU Integration: Regional Development Agencies and Application to Turkey

Öz

European Regional Development Funds, following its establishment in 1974, functioned to create a similarity among member states’ policies, which were demanded to be put into practice in EU pre accession process. Turkish administrative structures are highly centralized. So, in spite of regional policies, especially related to development, being on the agenda in Turkey during certain eras, any institutional progress was not recorded. In 1990’s, centralized administrative structures were under pressure of newly emerged economic and political conditions. Not only had the search of novelty by local level and private sector but also EU pre accession process necessitated the creation of Regional Development Agencies in 2006. This essay mainly focuses on the genesis of Regional Development Agencies by considering domestic and EU influence and try to shed light on the possible future of agencies.

Anahtar Kelimeler

EU, Turkey, Structural Funds, Regional Development Policies, Regional Development Agencies.

Kaynakça

• ALLEN, D. (2000) “Cohesion and Structural Fund’’ Ed: Helen Wallace and William Wallace Policy Making in the European Union.
• Oxford University Press, ss. 243-263. ANSELL, C. (2000) The Networked Polity: Regional Development in Western Europe. Governance, Vol. 13, No. 3, ss. 303-333.
• AVANER, T. (2005) “BKA Siyasal Rejim Sorunu Yaratır Mı?”, Bölge Kalkınma Ajansları Nedir Ne Değildir?, Der: Menaf Turan, Paragraf Yayınevi.
• BACHTLER J., Ruth Downes, Ewa Helinska-Hughes & John Macquarrie (1999) Regional Development and Policy in the Transition
• Countries, European Policies Research Centre. BAYRAMOĞLU, S. (2005) “Türkiye’de Bölgesel Politikaların Gelişimi” Bölge Kalkınma Ajansları Nedir Ne Değildir?, Der: Menaf
• Turan, Paragraf Yayınevi, ss. 35-120. BOVAİRD, T. (2004) Public-Private Partnerships: From Contested
• Concepts to Prevalent Practice, International Review of Administrative Sciences, Vol. 70, No. 2, ss. 199-215. BRUZST, L. (2007) Multi Level Governance- The Eastern Versions
• Emerging Patterns of Regional Development, Governance in the New Member States, EUI Working Papers. COLE, A. (2008) Governing and Governance in France, Cambridge Unv. Press.
• Çukurova Kalkınma Ajansı 2008 Faaliyet Raporu, http://www.cka. org.tr/media/CKA_2008_Faaliyet_Raporu.pdf
• Çukurova Kalkınma Ajansı 2009 Ajans Faaliyet Raporu, http://www. cka.org.tr/files/2009_faaliyet_raporu.pdf
• Çukurova Kalkınma Ajansı 2010 Yılı Altı Aylık Ara Rapor, http:// www.cka.org.tr/files/2010AraFaaliyetRaporu.pdf
• DOUNCE, J. C. (1995) “The Evolution of the 1982 Regional
• Reforms: An Overview’’, The End of The French Unitary State Ten Yerars of Regionalization in France (1982-1992), John Loughlin and Sonia Mazey, Frank Cass, London.
• DULUPÇU, Murat A. (2006) “Bölgesel Politikalar Kopyalanabilir mi? Bölgeselleşme Karşısında Bölgeselcilik”, Bölgesel Kalkınma ve Yönetişim Sempozyumu, ODTÜ, ss. 233-257.
• EURADA (1999) Creation, Development and Management of RDA’s: Does It Have To Be So Difficult.
• FERRY, M. (2004) Regional Policy in Poland on The Eve of EU
• Membership: Regional Eempowerment or Central Control?, European Policies Research Centre, No. 53. GORZELAK, G., Kozak, M. Roszkowski W. (1998) Regional Development Agencies in Poland, In Regional Development Agencies in Europe, Jessica Kingsley Publishers, ss. 101-124.
• HALKIER, H. (2006) “Regional Development Agencies and Multilevel Governance: European Perspectives”, Bölgesel Kalkınma ve Yönetişim Sempozyumu, ODTÜ. ss.3-17.
• HALKIER, H., Danson, M. & Damborg, C. (1998) Regional Development Agencies in Europe, An Introduction and Framework for Analysis, in Regional Development Agencies in Europe, Jessica
• Kingsley Publishers, ss. 13-25. HASANOĞLU, M. ve Ziya Aliyev (2006) “Avrupa Birliği ile Bütünleşme Sürecinde Türkiye’de Bölgesel Kalkınma Ajansları”, Sayıştay Dergisi, Sayı 60, ss. 81-103.
• ILDIRAR, M. (2004) Bölgesel Kalkınma ve Gelişme Stratejileri, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
• KAYASÜ, S. ve Yaşar, S. (2006) “Avrupa Birliği’ne Üyelik Sürecinde
• Kalkınma Politikaları: Yasal ve Kurumsal Dönüşümler”, Bölgesel Kalkınma ve Yönetişim Sempozyumu, ODTÜ, ss. 199-215. KOVACS, Ilona P. (2009) “Europeanisation of Territorial Governance in Three Eastern Central European Countries”, Halduskultuur, Vol. 10, ss. 40-57.
• KUMRAL, N. (2006) “Bölgesel Rekabet Gücünü Artırmaya Yönelik Politikalar”, Bölgesel Kalkınma ve Yönetişim Sempozyumu, ODTÜ, ss. 275-289.
• OECD (2010) Regional Development Policies in OECD Countries.
• OKUTUCU, R. (2006) “Türkiye’de Bir İlk: Mersin Kalkınma ve İşbirliği Konseyi”, Bölgesel Kalkınma ve Yönetişim Sempozyumu, ODTÜ, ss. 399-407.
• ÖZEN, P. (2005) Bölge Kalkınma Ajansları, TEPAV, http://www. tepav.org.tr/upload/files/1271245092r8246.Bolgesel_Kalkinma_Ajanslari. pdf
• REEVES, T. (2006) “Regional Development in the EU and Turkey”, Bölgesel Kalkınma ve Yönetişim Sempozyumu, ss. 29-39.
• TEMİZOCAK, Y. (2006) “Kalkınma Ajansları’nın Önemi ve EGEVEBKA Deneyimi”, Bölgesel Kalkınma ve Yönetişim Sempozyumu, ODTÜ, ss. 387-399.
• Türkiye 2005 İlerleme Raporu, ABGS, http://www.abgs.gov.tr/ files/AB_Iliskileri/AdaylikSureci/IlerlemeRaporlari/Turkiye_Ilerleme_ Rap_2005.pdf
• Türkiye 2006 İlerleme Raporu, ABGS, http://www.abgs.gov.tr/files/AB_
• Iliskileri/AdaylikSureci/IlerlemeRaporlari/Turkiye_Ilerleme_Rap_2006.pdf
• Türkiye 2007 İlerleme Raporu, ABGS, http://www.abgs.gov.tr/files/AB_
• Iliskileri/Adaylik Sureci/IlerlemeRaporlari/turkiye_ilerleme_rap_2007.pdf
• Türkiye 2008 İlerleme Raporu, ABGS, http://www.abgs.gov.tr/files/AB_
• Iliskileri/Adaylik Sureci/IlerlemeRaporlari/turkiye_ilerleme_rap_2008.pdf
• Türkiye’nin Katılım Yönünde İlerlemesi Hakkında 2004 Yılı Düzenli
• Raporu, http://www.abgs.gov.tr/files/AB_Iliskileri/AdaylikSureci/ IlerlemeRaporlari/Turkiye_Ilerleme_Rap_2004.pdf
• Türkiye’nin Avrupa Birliğine katılım sürecine ilişkin 2002 yılı İlerleme
• Raporu. DPT. Ankara, http://ekutup.dpt.gov.tr/ab/uyelik/ilerle02.pdf Türkiye’nin Avrupa Birliğine katılım sürecine ilişkin 2003 yılı İlerleme
• Raporu. DPT. Ankara, http://ekutup.dpt.gov.tr/ab/uyelik/ilerle03.pdf WALBURN, D. (2006) “Regional Development Agencies: The Tool to Stimulate Economic Development in Regions”, Bölgesel Kalkınma ve Yönetişim Sempozyumu, ODTÜ, ss. 49-55.
• YOUNG- HYMAN, T. (2008) “The Potential for Effective Regional
• Development Agencies in Turkey: A Comparative Analysis”, Regional and Federal Studies, Vol. 18, No.4, p. 375-402.