Laiklikle İlgili Maddelerin 1961 Anayasası’nda Yer Alış Süreci ve Müzakereleri

Yıl 2012, Cilt: 7 Sayı: 2, 63 - 91, 24.07.2014

Ensar Yılmaz

Öz

27 Mayıs 1960 Askeri Müdahalesi’nden hemen sonra yeni bir anayasanın yapılması, ivedilikle ele alınması gereken meselelerin başında gelmektedir. İstanbul Komisyonu ve Ankara Komisyonu’nca ayrı ayrı anayasa tasarıları hazırlanmıştır. İki kanatlı bir Kurucu Meclis teşkil edilmiş ve yeni Anayasa’nın maddeleri tek tek hem Temsilciler Meclisi’nde hem de Kurucu Meclis’in diğer kanadını oluşturan Milli Birlik Komitesi’nde müzakere edilmiştir. Kurucu Meclis’te son halini alan Anayasa halkoyuna sunulacak olan nihai aşamaya gelmiştir. Laiklikle ilgili maddeler 1961 Anayasası’nın 2. ve 19. maddelerinde doğrudan ele alınmıştır. 2. maddede Cumhuriyetin temel niteliklerinden biri olarak siyasal açıdan, 19. maddede ise insan hak ve özgürlükleri bağlamında sosyal açıdan ele alınmıştır. En yoğun tartışmalar Temsilciler Meclisi’nde yapılmıştır. Tartışmalar laiklikle ilgili maddelerde dinin sosyal boyutunun baskı ve denetim altına alınması üzerine olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Laiklik, 1961 Anayasası, Kurucu Meclis, Milli Birlik Komitesi, Temsilciler Meclisi

Process and Debates on Laicism Related Articles in Costitution of 1961

Öz

The introduction of a new constitution soon after Coup D’état of May 27, 1960, was considered as most crucial matter that should be handled immediately. Istanbul Commission and Ankara Commission have introduced separate draft constitutions. Two-house Constituent Assembly was established and articles of the new constitution were discussed by House of Representatives and by National Unity Committee that established as the other house of Constituent Assembly. Upon negotiation conducted in Constituent Assembly, the Constitution was finalized and ready to hold referendum. The provisions on the secularity in the Constitution of 1961 were directly provided under 2nd and 19th articles. 2nd article provided the provisions in regard to political principles as basic assets of the Republic, whereas 19th article introduced social principles within the context of human rights and freedoms. Most intensive discussions were held in the Constitution Assembly. The discussions were focused on the constraints and supervision to be introduced onto the social dimension of the religion as provided under provisions on the secularity.

Anahtar Kelimeler

Secularity, Constitution of 1961, Constitution Assembly, National Unity Committee, House of Representatives

Kaynakça

• ALDIKAÇTI, O. (1968) Anayasa Hukukumuzun Gelişmesi ve 1961 Anayasası, Özdemir Basımevi, İstanbul.
• DOĞRU, O. (1998) 27 Mayıs Rejimi, İmge Kitabevi, Ankara.
• ERKANLI, O. (1972) Anılar… Sorunlar… Sorumlular, 2. Baskı, Baha Matbaası, İstanbul.
• FERİDUN, S. (1962) Anayasalar ve Siyasi Belgeler, Aydın Güler Kitabevi, İstanbul.
• Havadis Gazetesi, 18 Eylül 1960.
• KMTD (Kurucu Meclis Tutanak Dergisi) (1961) Cilt: 2, Birleşim: 14, Oturum: 1, Ankara.
• KMTD (Kurucu Meclis Tutanak Dergisi) (1961) Cilt: 2, Birleşim: 15, Oturum: 1, Ankara.
• MBKGKT (Milli Birlik Komitesi Genel Kurul Toplantısı) (1961) Cilt: 6, Birleşim: 81, Oturum: 1, Ankara.
• Son Havadis Gazetesi, 17 Ekim 1960.
• Son Havadis Gazetesi,16 Kasım 1960.
• Son Havadis Gazetesi, 17 Kasım 1960.
• Son Havadis Gazetesi, 22 Kasım 1960.
• Son Havadis Gazetesi, 25 Kasım 1960.
• Son Havadis Gazetesi, 26 Kasım 1960.
• Son Havadis Gazetesi, 1 Aralık 1960.
• Tercüman Gazetesi, 28 Mayıs 1960.
• TMTD (Temsilciler Meclisi Tutanak Dergisi) (1961) Cilt: 2, Birleşim: 40, Oturum: 1, Ankara.
• TMTD (Temsilciler Meclisi Tutanak Dergisi) (1961) Cilt: 2, Birleşim: 40, Oturum: 2, Ankara.
• TMTD (Temsilciler Meclisi Tutanak Dergisi) (1961) Cilt: 2, Birleşim: 40, Oturum: 3, Ankara.
• TMTD (Temsilciler Meclisi Tutanak Dergisi) (1961) Cilt: 3, Birleşim: 42, Oturum: 3, Ankara.
• TMTD (Temsilciler Meclisi Tutanak Dergisi) (1961) Cilt: 3, Birleşim: 43, Oturum: 1, Ankara.