13. Yüzyılda Anadolu’nun İslamlaşma Sürecindeki İsmaili Etkiler ve Bu Etkilerdeki Vefâilik Boyutu

Yıl 2016, Cilt: 11 Sayı: 2, 0 - 0, 03.12.2016

Zahide Ay

https://doi.org/10.17550/aid.50032

Öz

Bu çalışmanın amacı, Moğol istilası önünden Anadolu’ya gelen Türk ve Fars dilli göçlerin oluşturduğu atmosferdeki muhtemel İsmaili etkiler konusunun Vefâi tarikatının buradaki mevcudiyeti ile bağlantılı olabileceği varsayımımızı tartışmaya açmaktır. Bu varsayımı da öncelikle Orta Asya ve İran’dan Anadolu’ya yönelen göçlerdeki heterodoks unsurlar bağlamında ele alacağız. Bunun nedeni, muhtemel İsmaililik etkisinin özellikle bu gruplar üzerinde etkili olmasıdır. Son çalışmalar, bu çevrelerden birinin lideri olan ve Babai isyanının başında yer alan Baba İlyas’ın bir Vefâi şeyhi olduğunu kanıtlamaktadır. Buradan yola çıkarak, çalışmamızın ana dayanağı olan, 16. yüzyılda karşımıza Kızılbaş adı altında çıkacak grupların önemli bir kısmının, 13. yüzyılda Anadolu’da meydana gelen Babai isyanı etrafında bir araya gelen aşiretler olduğunu, Vefâilik ile bağlantı üzerinden değerlendirmeye
çalışacağız.