I. Dünya Savaşında İttihat ve Terakki’nin Siyonistler ile Uzlaşma Çabası: Osmanlı-İsrail Birliği Projesi

Yıl 2016, Cilt: 11 Sayı: 2, 0 - 0, 03.12.2016

Ahmet Asker

https://doi.org/10.17550/aid.24879

Öz

I. Dünya Savaşı sırasında, Osmanlı Devleti aleyhine faaliyet yürüten Siyonist
çevreleri kazanmak için, Almanya’nın baskısı ve Talat Paşa’nın inisiyatifiyle
bazı adımlar atılmıştır. Talat Paşa, Almanya’da ılımlı sayılabilecek Siyonist
çevrelerle görüşmesi için İttihat ve Terakki’nin önemli isimlerinden, Yahudi
kökenli Emanuel Karasu’yu görevlendirmiştir. Karasu Almanya’daki Yahudi
cemaatinin ileri gelenleriyle görüşmek üzere Berlin’e gitmiştir. Buradaki
toplantılarda Osmanlı Devleti’ndeki Yahudilerin durumu ve geleceği tartışılmıştır.
Bu bağlamda, Yahudilerin bir çatı altında toplanacağı Osmanlı-İsrail
Birliği projesinin hayata geçirilmesine karar verilmiş ancak savaş sonrası
ortaya çıkan realiteler, bu projenin yaşamasını imkânsız kılmıştır.
Yahudi çevrelerle yapılan görüşmelerde dikkati çeken bir husus,
İttihat ve Terakki’nin, parçalanma tehlikesi ile baş başa kalan Osmanlı
Devleti’nin bekası için, son ana kadar yürüttüğü samimi girişimleridir. Bu
çalışmanın ortaya çıkardığı diğer bir önemli husus, İttihat ve Terakki’nin,
savaş sonrası dönemde, Osmanlı toplumsal düzenini barışçıl yollarla sağlamaya
yönelik kapsamlı siyasi projelere sahip olduğudur.
Bu çalışmanın temel kaynakları Alman Dışişleri Arşivi belgeleridir.
Alman Dışişleri çalışanlarınca kaleme alınan raporlar, I. Dünya Savaşı sırasında
Siyonist çevrelerin sıkça gündeme getirdiği Yahudi meselesine Osmanlı
Devleti’nin yaklaşımını, Almanya penceresinden okumayı mümkün
kılmıştır.