Permeable Boundaries: Fictive Kinship Ties between EthnoReligious Groups in Mardin

Yıl 2018, Cilt: 13 Sayı: 2, 237 - 264, 01.10.2018

Ayşe Güç

https://doi.org/10.17550/akademikincelemeler.423153

Cited By: 1

Öz

This article analyses the contribution of fictive kinship ties established between different ethno-religious groups to intergroup relations and social solidarity. Fictive kinship refers to close relations between the parties, out of kinship established by marriage or blood tie, and associated to conventional kinship terms. These relations would provide people moral and financial support more than formal ones. Based on ethnographic data, this article analyses fictive kinship ties established by milk kinship and kirvelik between different groups in Mardin. Milk kinship is a practice specified by religious rules; however, kirvelik is an institution based on socio-cultural agreement, and strongly related to circumcision ritual. Both are socially accepted; milk kinship is mostly practiced between Muslims and Syriacs while kirvelik is practiced between Muslims and Ezidis. The article firstly appeals to the existing literature on fictive kinship to examine these ties. Later it evaluates the examples of fictive kinship in Mardin, and their effects on intergroup relations. Finally, the article refers to the significance of intergroup marriage prohibition evident in these kinship examples. 

Anahtar Kelimeler

Fictive Kinship, Milk Kinship, Kirvelik, Syriac Christian, Ezidi

GEÇİRGEN SINIRLAR: MARDİN’DE ETNİK-DİNİ GRUPLAR ARASINDA SANAL AKRABALIK BAĞLARI

Öz

Bu makale farklı etnik-dini gruplar arasında kurulmuş sanal akrabalık bağlarının gruplar arası ilişkilere ve toplumsal dayanışmaya katkısını incelemektedir. Sanal akrabalık, evlilik ya da kan bağı yoluyla kurulan akrabalık ilişkilerinin dışında akrabalık terimlerinin kullanıldığı yakın sosyal ilişkilere işaret etmektedir. Bu ilişkiler kişilere resmi akrabalık bağlarından daha fazla manevi ve maddi destek sağlayabilmektedir. Makale, etnografi yöntemi ile toplanmış verilere dayanarak Mardin’deki gruplar arasında süt akrabalığı ve kirvelik ile kurulmuş sanal akrabalık bağlarını analiz etmektedir. Kirvelik sosyo-kültürel uzlaşıya dayalı ve sünnet ritüeli ile yakından bağlantılı bir kurum iken süt akrabalığı dini kurallar ile belirlenmiş bir uygulamadır. Her iki sanal akrabalık toplumsal kabul görmüş; süt akrabalığı daha ziyade Müslümanlar ve Süryaniler arasında, kirvelik ise Müslümanlar ve Ezidiler arasında tesis edilmiştir. Bu bağları incelemek üzere makale önce sanal akrabalık ile ilgili literatürü gözden geçirmektedir. Daha sonra Mardin’de kurulmuş sanal akrabalık örneklerini ve gruplar arası ilişkilere etkilerini incelemektedir. Son olarak makale, bu akrabalık örneklerinde etnik dini grupların titizlikle uyguladıkları evlilik yasağının önemine işaret etmektedir. 

Anahtar Kelimeler

kirvelik, Süryani, Ezidi, Sanal Akrabalık, Süt Akrabalığı

Kaynakça

• Açıkyıldız, B. (2010). The Yezidis: The history of community, culture and religion. London: I. B. Tauris.
• Aksoy, M. (1997). Türkiye’de kirveliğin kültür sosyoloji açısından tahlili. V. Milletlerarası Türk Halk Kültürü Kongresi. -Gelenek, Görenek, İnançlar- Seksiyonu Bildirileri, Ankara.
• Allen, K. R. v.dğr. (2011). Perspectives on extended family and fictive kinship in the later years: Strategies and meanings of kin reinterpretation. Journal of Family Issues 32 (9), 1156-1177.
• Allison, C. (2001). The Yezidi oral tradition in Iraqi Kurdistan. London: Routledge.
• Altorki, S. (1980). Milk-Kinship in Arab Society: An unexplored problem in the ethnography of marriage. Ethnology 19 (2), 233–244.
• Anderson, E. (2003). A Place on the corner. Chicago: University of Chicago Press.
• Aschenbrenner, J. (1973). Extended families among Black Americans. Journal of Comparative Family Studies, 257-268.
• Aydın, S. v.dğr. (2001). Mardin: Cemaat aşiret devlet. İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları.
• Balaban, A. R. (2002). Evlilik akrabalık türleri: Sosyal antropolojik yaklaşım. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Barth, F. (Ed). (1969). Ethnic groups and boundaries: The social organization of culture difference. Boston: Little, Brown and Compnay.
• Chatters, L. M. v.dğr. (1994). Fictive kinship relations in black extended families. Journal of Comparative Family Studies, 297-312.
• Davila, M. (1971). Compadrazgo: Fictive kinship in Latin America. Nelson Graburn, Readings in Kinship and Social Structure içinde (ss. 396-406). New York: Harper and Row.
• Dettwyler, K. A. (1988). More than nutrition: Breastfeeding in Urban Mali. Medical Anthropology Quarterly 2 ( 2), 172-183.
• Ensel, R. (2002). Colactation and fictive kinship as rites of incorporation and reversal in Morocco. The Journal of North African Studies 7 (4), 83–96.
• Gutman, H. G. (1976). Black family in slavery and freedom, 1750-1925. Pantheon Books.
• Graburn, N. (1971). Kinship in contemporary societies. Nelson Graburn, Readings in Kinship and Social Structure içinde (ss. 379-413). New York: Harper and Row.
• Johnson, C. L. (2000) Perspectives on American kinship in the tater 1990s. Journal of Marriage and the Family, 62, 623-639.
• Kaser, K. (2008). Patriarchy after patriarchy: Gender relations in Turkey and in the Balkans, 1500-2000. Berlin: LIT Verlag Münster.
• Kaşıkçı, O. (2007). Radâ‘. TDV İslam Ansiklopedisi (Cilt 34, s. 385). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Keesing, R. M. (1975). Kin goups and social structure. New York: Holt, Rinehart and Wiston.
• Khatib-Chahidi, J. (1992). Milk kinship in Shi’ite Islamic Iran. Vanessa Maher (Ed.), The Anthropology of Breast-Feeding: Natural Law or Social Construct içinde (ss. 109-132). Oxford: Berg,
• Kitayama, S. & Cohen, D. (Eds). (2010). Handbook of cultural psychology. London, New York: Guilford Press.
• Kolukırık, S. & Saraç, İ. H. (2010). Farklı dini gruplarda kirvelik geleneği: Sanal akrabalığın dönüşümü üzerine bir araştırma. Zeitschrift für die Welt der Türken/Journal of World of Turks 2 (1), 217-232.
• Köksal, H. (1991). Güneydoğu illerimizde kirvelik geleneği. II. Uluslararası Karacaoğlan ve Çukurova Halk Kültürü Sempozyumu Bildirileri. 20-24 Kasım, Adana, 497-504
• Kudat, A. (2004). Kirvelik: Sanal akrabalığın dünü ve bugünü. Ankara: Ütopya Yayınları.
• Magnarella, P. J. & Türkdoǧan, O. (1973). Descent, affinity, and ritual relations in Eastern Turkey. American Anthropologist 75 (5), 1626-1633.
• Martin, E. P. & Martin, J. M. (1978). The black extended family. Chicago: University of Chicago Press.
• Nutku, Ö. (2002). Kirve. TDV İslam Ansiklopedisi (Cilt 26, ss. 68-69). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Öz, Y. (2007). Mardin Yezidileri: İnanç, sosyal hayat ve coğrafi dağılım (Basılmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Parkes, P. (2001). Alternative social structures and foster relations in the Hindu Kush: Milk Kinship allegiance in former mountain kingdoms of Northern Pakistan. Comparative Studies in Society and History 43 (1), 4–36.
• Parkes, P. (2004). Milk kinship in Southeast Europe. Alternative Social Structures and Foster Relations in the Caucasus and the Balkans. Social Anthropology 12 (3), 341-358.
• Parkes, P. (2005). Milk kinship in Islam. Substance, Structure, History. Social Anthropology 13 (3), 307-329.
• Rapport, N. (2014). Kinship. Social and Cultural Anthropology: The Key Concepts. London and New York: Routledge.
• Reis, H. T. & Sprecher, S. (Eds). (2009). Encyclopedia of human relationships, c. 1. Sage.
• Rubenstein, R. L. v.dğr. (1991). Key relationships of never married, childless older women: A cultural analysis. Journal of Gerontology: Social Sciences 46, 270–77.
• Sertel, A. K. (1971). Ritual kinship in Eastern Turkey. Anthropological Quarterly 44, 37–50.
• Stack, C. B. (1974). All our kin. New York, NY: Harper & Row.
• Sussman, M. B. (1976). The family life of old people. R. Binstock & E. Shanas (Eds.), Handbook of Aging and the Social Sciences içinde (ss. 218-243). New York: Van Nostrand Reinhold.
• Şahhüseyinoğlu, N. (2000). Anadolu halk kültüründe inanç motifleri. Ankara: İtalik Yayınları.
• Şahin, H. (1991). Morhamam köyünde (Malatya) kirvelik kurumu Gglenekleri. Türk Halk Kültüründen Derlemeler. Ankara: Kültür Bakanlığı Halk Kültürünü Araştırma Dairesi Yayınları.
• Tezcan, M. (1992). Tasavvuri akrabalık ve ülkemizdeki uygulama. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi 15 (1), 117-130.
• Tezcan, M. (1997). Kültürel antropoloji. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Thomas, T. v.dğr. (2017). New directions in spiritual kinship: Sacred ties across the Abrahamic religions. Palgrave Macmillan.
• Turan, A. (1991). Yezidilerin toplumsal yaşayışları. OMÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi 5, 67-89.
• Türkdoğan, O. (1969). Türklerde kirvelik ve sünnet geleneği. Türk Kültürü Araştırmaları, 197-213.
• Türkdoğan, O. (2000). Doğu ve Güneydoğu kabile-aşiret yapısı. İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık.