FAMILY AT THE BEGINNING OF THE 19TH CENTURY ACCORDING TO THE INHERITANCE INVENTORIES: THE CASE OF RUSE

Yıl 2020, Cilt: 15 Sayı: 1, 367 - 392, 30.04.2020

Gülay Bolat

https://doi.org/10.17550/akademikincelemeler.692482

Cited By: 2

Öz

Inheritance inventories are records showing the wealth of private property of people when they die. A general portrait of socio-cultural life in Ruscuk was drew with a detailed evaluation of the family's quantitative and qualitative characteristics via the study which based on the inheritance inventories. It is seen that the number of people living in the household is 4, 16, when the family institution is examined based on the socio-economic structure of Ruscuk in the early 19th century. When looking at he marital status of individuals, it is determined that 71% of them are married and this is an indication of the importance given to the marriage institution in the family. The number of children per family is 2,16. The factor that determines the number of children is socio-economic status of the people. Even if polygamy is not common in Ruscuk, 8% of people have polygamy according to the study. It is understood that a monogamous structure is dominant in the Ruscuk family structure. The amount of income per capita in Ruscuk is 191,631. Initially although many people are detected who are below of the average wealth amount of families, the number of wealth among these people is much above average.

Anahtar Kelimeler

Ruse, family, number of spouses, number of children, polygamy

TEREKE KAYITLARINA GÖRE 19. YÜZYIL BAŞLARINDA AİLE: RUSÇUK ÖRNEĞİ

Öz

Terekeler, kişiler öldükleri vakitte tespit edilen özel mülk statüsündeki mal varlıklarını gösteren kayıtlardır. Tereke kayıtları kaynak alınarak yapılan bu çalışmada Rusçuk toplumunda ailenin nicel ve nitel özelliklerinin ayrıntılı bir şekilde değerlendirilmesi ile Rusçuk’ta sosyo-kültürel hayatın genel bir portresi çıkarılmıştır. 19. yüzyıl başlarında Rusçuk’ta sosyo-ekonomik yapı içerisinde aile kurumu incelendiği zaman hanede yaşayan kişi sayısının 4.16 olduğu görülmektedir. Kişilerin medeni durumlarına bakıldığında %71’lik bir kesimin evli olduğunun tespit edilmesi ailede evlilik kurumuna verilen önemin göstergesidir. Aile başına düşen çocuk sayısı 2.16’dır. Çocuk sayısını belirleyen etken ise kişilerin sosyo-ekonomik statüleridir. Rusçuk’ta yaygın olmamakla birlikte %8’lik bir kesimde çok eşlilik görülmektedir. Rusçuk aile yapısında da tek eşli bir yapının egemen olduğu anlaşılmıştır. Rusçuk’ta kişi başına düşen servet miktarı 191,631’dır. Bakıldığı zaman ailelerin ortalama servet miktarının altında çok fazla kişi tespit edilse de bu kişiler arasında birkaç kişinin servet miktarı ortalamanın çok üzerindedir.

Anahtar Kelimeler

Rusçuk, aile, eş sayısı, çocuk sayısı, çok eşlilik

Kaynakça

• Akgündüz, Ahmed. Şer’iye Sicilleri Mahiyeti Toplu Kataloğu ve Seçme Hükümler. 1 Cilt, İstanbul: Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Yayınları, 1988.
• Akyel, Salih. “XIX. Yüzyılın İkinci Yarısında Payas Sancağında Kullanılan Şahıs İsimleri”. Akademik Bakış Dergisi 56/ (2016), 305-315.
• Aybey, Salih. “Osmanlıdan Günümüze Türk Toplumunun Aile Kurumuna Bakışı ve Aile Yapısındaki Değişimin Değerlendirilmesi”. Tarih Okulu Dergisi 27 (2016), 203-217.
• Aydın, M. Âkif, Osmanlı Aile Hukuku. İstanbul: Klasik Yayınları, 2. Baskı, 2018.
• Aydın, Mehmet Âkif. “Mehr”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi 28/389-391. Ankara: TDV Yayınları, 2003.
• Barkan, Ömer Lütfi. “Edirne Askerî Kassamı’na Âit Tereke Defterleri (1545-1659)”. Belgeler 3/5-6 (1966), 1- 479.
• Bolat, Gülay. Tereke Kayıtlarına Göre Rusçuk’ta Sosyo-Ekonomik ve Kültürel Hayat. Eskişehir: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Bozkurt, Fatih. “Osmanlı Dönemi İstanbul Ailesi”. Antik Çağ'dan XXI. Yüzyıla Büyük İstanbul Tarihi, 4/ 4 (2015), 50-61.
• Bozkurt, Fatih. “Osmanlı Dönemi Tereke Defterleri ve Tereke Çalışmaları”. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi 11/ 22 (2013), 193-229.
• Bozkurt, Fatih. “Tereke Defterleri ve Osmanlı Demografi Araştırmaları”. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Dergisi, 54/ 2011-2 (2012), 91-120.
• Bozkurt, Fatih. Tereke Defterleri ve Osmanlı Maddi Kültüründe Değişim (1785-1875 İstanbul Örneği). Sakarya: Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2011.
• Canbakal, Hülya. 17. Yüzyılda Ayntâb, Osmanlı Kentine Toplum ve Siyaset. İstanbul: İletişim Yayınları, 2009.
• Çakır, İbrahim Ethem. “Osmanlı Toplumunda Eş ve Çocuk Sayısı, Statü, Servet: 1671-1678 Sofya Örneği”. OTAM 31 (2012), 41-60.
• Çakır, İbrahim Ethem. “16. Yüzyılda Aynbtab Şehrinde Ailenin Demografik Yapısı (1539-1576)”. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 9/ 1 (2010), 1-17.
• Çolak, Kamil. XVI. Yüzyılda İstanbul’da İhtidâ Hareketleri. Ankara: Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2000.
• Çolak, Kamil. “XVII. Yüzyılın İkinci Yarısında Rusçuk’ta Köle ve Cariyelerin İhtidâları”. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 7/ 2, (2017), 379-389.
• Demirel, Ömer vd.. “Osmanlılarda Ailenin Demografik Yapısı”, Sosyo Kültürel Değişme Sürecinde Türk Ailesi. Ankara: T.C. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Yayınları 1 (1992), 97-161.
• Demirel, Ömer. “1700-1730 Tarihlerinde Ankara’da Ailenin Niceliksel Yapısı”. Belleten 14/211 (1990), 945-961.
• Doğan, İsmail. Dünden Bugüne Türk Ailesi, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, 2009.
• Düzbakar, Ömer. “Osmanlı Toplumunda Çok Eşlilik: 1670-1698 Yılları Arasında Bursa Örneği”. Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi 23 (2008), 85-100.
• Ekin, Ümit. “19. Yüzyılda Kocaeli Sancağı'nda Çok Eşlilik Olgusu”. Uluslararası Gazi Süleyman Paşa ve Kocaeli Tarihi Sempozyumu III. ed. Haluk Selvi vd.. 2/919-926. Kocaeli: Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Yayınları, 2017.
• Ekin, Ümit. “19.yüzyıl Ortalarında Kocaeli Sancağı’nda Yaşayan Ailelerin Sahip Oldukları Çocuk Sayıları”, Uluslararası Karamürsel Alp ve Kocaeli Tarihi Sempozyumu II. Ed. Haluk Selvi vd.. 2/1165-1175. Kocaeli: Kocaeli Büyükşehir Belediyesi yayınları, 2016.
• Ekin, Ümit. “Rodosçuk Örneğinde XVII. Yüzyıl Osmanlı Toplumunda Mehr”. Hidayet Yavuz Nuh Oğlu Armağanı. Haz. İshak Keskin vd..197-207. İstanbul: Pamuk Yayıncılık, 2009.
• Ekin, Ümit. “17. Yüzyılın Sonlarında Rodosçuklu Ailelerin Sahip Oldukları Çocuk Sayıları”. Türk Tarihinde Balkanlar. Ed. Zeynep İskefiyeli vd.. 1/567-580. Sakarya: Sakarya Üniversitesi Yayınları, 2013.
• Emecen, Feridun. XI.Asırda Manisa Kazası. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1989.
• Ergenç, Özer. Osmanlı Klasik Dönem Kent Tarihçiliğine Katkı: XVI. Yüzyılda Ankara ve Konya. Ankara: Ankara Enstitüsü Vakfı Yayınları, 1995.
• Ergenç, Özer. Osmanlı Tarihi Yazıları (Şehir, Toplum, Devlet). İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2013.
• Güler, İbrahim. “XVIII. Yüzyılda Aile: Sinop Örneği”. Türkler 14/28-40. Ankara: Yeni Türkiye Yayınları, 2002.
• Güneş, Mehmet. XIX. Yüzyıl Başlarında Gebze (Gekbüze)’de Aile’nin Nicel ve Nitel Özellikleri (Tereke Kayıtlarına Göre). Uluslararası Çoban Mustafa Paşa ve Kocaeli Tarihi-Kültürü Sempozyumu IV. ed. Haluk Selvi vd.. 1/501-535. Kocaeli: Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Yayınları, 2018.
• İnalcık, Halil, “15. Asır Türkiye İktisadi ve İçtimai Tarih Kaynakları”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası 15/1-4, (1942), 51-75.
• Karaman, Hayrettin, Mukayeseli İslam Hukuku, 1 Cilt, İstanbul: İz yayıncılık, 2014.
• Karaman, Hayrettin. İslâm’da Kadın ve Aile. İstanbul: Ensar Yayınları, 2. Basım, 2010.
• Kavuncu, Muallâ, “Osmanlılarda Aile ve Kadın”, Dini Araştırmalar 2/ 4 (1999), 143-168.
• Köksal, Osman, “XIX. Yüzyıl Ortalarında Bir Osmanlı Kasabasındaki Şahıs Adı Profili", Bilig 65 (2013), 231-246.
• Köprülü, Orhan Fuat. “Efendi’. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi 37/40-42. İstanbul: TDV Yayınları, 2009.
• Kur’ân Yolu. Erişim 19 Şubat 2020. Nisâ Sûresi, 4/3. https://kuran.diyanet.gov.tr
• Lowry, Heat W.. Trabzon Şehrinin İslamlaşması ve Türkleşmesi. Çev. Demet ve Heat W. Lowry. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi yayınları, 1981.
• Ortaylı, İlber. “Osmanlı Aile Hukukunda Gelenek, Şeriat ve Örf”. Sosyo-Kültürel Değişme Sürecinde Türk Ailesi 2/ 456-467. Ankara: TC. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Yayınları, 1992.
• Ortaylı, İlber. Osmanlı Toplumunda Aile. İstanbul: Pan Yayıncılık, 2. Basım, 2001.
• Özcan, Tahsin. “Muhallefât”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 30/406-407. İstanbul: TDV Yayınları, 2005.
• Özdeğer, Hüseyin, 1463-1640 yılları Bursa Şehir Tereke Defterleri, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları, 1988.
• Özdemir, Rıfat, “Tokat’ta Ailenin Sosyo-Ekonomik Yapısı (1771-1810)”, Belleten 14/211 (1990), 993-1052.
• Öztürk, Sait. XVII. Yüzyıl Askerî Kassam Defterlerinin Sosyo-Ekonomik Tahlili. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 1993.
• Pakalın, Mehmet Zeki. “Elhac”. Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü. 1/518. İstanbul: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları, 1993.
• Selçuk, Hava, “Vidin’de Toplumsal Hayat: 13 Numaralı Şer’iyye Siciline Göre (1698-1699)”, Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi. 4/14 (2012), 27-46.
• Sertoğlu, Mithat. “Ağa”. Osmanlı Tarih Lügatı. 7. İstanbul: Enderun yayınları, 1986.
• St. Cyril and Methodius National Library of Sofia (NBKM), Oriental Department, Rusçuk Şer‘iyye Sicili, S. 53.
• Tabakoğlu, Ahmet. “Osmanlı Toplumunda Aile”. Sosyo Kültürel Değişme Sürecinde Türk Ailesi 1/92-96. Ankara: T.C. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Yayınları., 1992.