Günümüzde İsim Koyma Trendleri Üzerine Bir İnceleme

Yıl 2024, Cilt: 19 Sayı: 2, 436 - 459, 10.10.2024

Sevim Koçer

https://doi.org/10.17550/akademikincelemeler.1487573

Öz

Araştırma ile günümüzde Türkiye’de konulan isimlerin kaynaklarının neler olduğu ve isim koyma ritüelleri hakkında bilgi toplanmak amaçlanmaktadır. Bu çalışma ile gençlere isimlerini kim vermiş, ne zaman vermiş, bu isimleri neden vermiş, aile geleneği olan isimler nelerdir, nasıl bir isim verme töreni yapılmış ve kendilerine verilen isimler hakkında neler düşünmektedir sorularına yanıt aranmaktadır. Araştırmanın örneklemi, amaçlı örneklem yöntemi ile seçilen farklı üniversitelerde okuyan 416 öğrenciden oluşmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak anket formu kullanılmaktadır. Araştırmaya 132 erkek, 284 kadın toplam 416 öğrenci katılmıştır. Kadın katılımcılarda 156 farklı isim yer alırken; erkek katılımcılarda 88 farklı isim saptanmıştır. Erkeklerin isimlerinin yarısının dini kaynaklı olduğu tespit edilmiştir. Kadınların isimlerinin kaynaklarında birinci sırada Kur’an’da geçen bir kavram, ikinci sırada bir duygu veya kişilik özelliğini temsil eden isimler ve üçüncü sırada dönemin moda isimleri yer almaktadır. Kadınların isim kaynakları açısından erkeklerden farklılaştığı görülmektedir. Kadınlarda özellikle geleneksel isimlere ekler getirilerek yeni isimler oluşturulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

İsim, İsim Verme, Ritüel, Gelenek

A Review on the Modern Naming Trends

Öz

This research aims to collect information about the origins of modern Turkish names and naming rituals. The study seeks to answer the following questions: Who gave the young people's names? Why did they choose those specific names? Which names derive from family traditions? What types of naming ceremonies were held? What are people's thoughts on their given names? The sample of the research consists of 416 students studying at different universities selected by the purposive sampling method. A questionnaire was used as a data collection tool in the research. A total of 416 students, 132 men, and 284 women, participated in the research. Men participated with 88 different names, while 156 different names were collected from the female participants. Fifty percent of the male participants' names are thought to have religious origins. When it comes to the origins of women's names, a Qur'anic concept ranks first, names that symbolize an emotion or a characteristic of the personality rank second, and names that were popular during the time rank third. It is observed that women differ from men in terms of name sources. Particularly for women, new names are being created by appending suffixes to traditional names.

Anahtar Kelimeler

Name, Naming, Ritual, Tradition

Kaynakça

• Abdurrahman, V. (2004). Türklerin ad koyma gelenekleri üzerine bir inceleme. Milli Folklor, S.61, 124-133.
• Acıpayamlı, O. (1992). Türk kültüründe ‘ad koyma Folkloru’nun morfolojik ve fonksiyonel yönlerden incelenmesi. Kültür Bakanlığı Halk Kültürlerini Araştırma ve Geliştirme Genel Müdürlüğü Yayınları 167, Seminer, Kongre Bildirileri Dizisi 37, 1-15,
• Akbaba, D. G. (2012). Nogay Türklerinde kişi adları. Dil Araştırmaları. C.10, S.10, 99-122
• Aksan, D. (2003). Her Yönüyle Dil Ana Çizgileriyle Dilbilim. Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Yayınları, No 439.
• Alkaya, E. (2001). Türklerde ad verme geleneği ve kişi adları. Türk Kültürü, C. XXXIX, 459, 442-448.
• Balaban, A. & Deniz, A. (2015). Arnavut kültüründe ad verme geleneği. 4. Uluslararası Dil ve Edebiyat Konferansı Bildiri Kitabı, Ekim 29-30, 38-48.
• Balcı, U. (2014). Türk toplumunda adlar ve soyadları sosyo-kültürel ve dilbilimsel bir yaklaşım. Diyalog, S.2, 110-114.
• Balta, N. (2013). Gaziantep’te çocuklara ad verme geleneği. Folklor/Edebiyet, C. 19, S. 76, 195-206.
• Coldaşbaev, A. S. & Yoldaş, M. A. (2011) Hırıstiyanlık ve İslamiyet’in Rus ve Kırgızların ad koyma geleneklerine etkileri. Uluslararası Türk Kültür Coğrafyasında Sosyal Bilimler Dergisi (TURKSOSBİLDER), Cilt 1, Sayı 1, 31-38.
• Doğan, L. & Osman, D. A. (2013). Yunanistan’in Batı Trakya Bölgesi’ndeki Kozlukebir ve köylerinde kişi isimleri. Mustafa Arslan (Ed), Utek 13 Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatı Kongre Kitabı, 17-19 Mayıs 2013, İnternational Burch University Saraybosna, 527-540.
• Fakuade, G., Friday-Otun, J., & Adeosun, H. (2020). Yoruba personal naming system: Traditions, patterns and practices. Sociolinguistic Studies, 13 (2-4), 251–271. https://doi.org/10.1558/sols.37825
• Finch, J. (2008). Naming names: Kinship, individuality and personal names. Sociology, 42(4), 709–725. https://doi.org/10.1177/0038038508091624
• Gülensoy, T. (1994). Türklerde ad verme geleneği ve hektor. Millî Folklor, Cilt 3, Sayı 22, 5-7
• Güllüdağ, N. (2002). Sarıkamış Başköy'de kişi adları. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C. 12, S. 1, 79-85.
• İçişleri Bakanlığı (2024, 11 Nisan). 2022 Yılında Türkiye'de En Çok Tercih Edilen İsimler Belli Oldu, https://www.icisleri.gov.tr/2022-yilinda-turkiyede-en-cok-tercih-edilen-isimler-belli-oldu#:~:text=Bu%20Y%C4%B1l%20Erkeklerde%20Alparslan%20K%C4%B1zlarda%20Zeynep%20%C4%B0lk%20S%C4%B1rada&text=Ge%C3%A7en%20y%C4%B1l%20Zeynep%20ismi%208,Eyl%C3%BCl%20ve%20Ecrin%20takip%20etti.
• Kayasandık, A. (2019). The bibliography essay of Turkish personal names. Journal of Strategic Research in Social Science, 5 (1), 57-90.
• Örnek, S. V. (1975). Türk folklorunda ad seçme ve ad koyma. Boğaziçi Üniversitesi Halkbilim Yıllığı, Taş Matbaası, 101-112.
• Sarıtaş, S. (2009). Balıkesir üniversitesi öğrencilerinin günümüzdeki adlar ve ad verme hakkındaki görüşleri. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C. 12, S. 21, 422-433
• Sevinç, M. & Elmas, M. (2024). Şamanizm İnancına Bağlı Bebek Adlandırmaları. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (39), 307-314. DOI: 10.29000/rumelide.1471504.
• Şen, S. (2010). Türklerde ad verme törenleri, adların önemi, ad verme ile ilgili gelenek ve inançlar. Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, S. 6, 153-159.
• Türktaş, M. M. (2019). Türklerde ad verme ile ilgili bazi tespitler. TÜRÜK Uluslararası Dil, Edebiyat ve Halkbilimi Araştırmaları Dergisi, Yıl 7, Sayı 17, 34-44. Doi: http://dx.doi.org/10.12992/TURUK652
• Yalçınkaya, B. (2015). Almanca ve Türkçe ad verme gelenekleri. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 55, 1, 363-379.
• Yeşildal, Ü. Y. (2018). Atalar kültüne dair inanmaların Türklerin ad verme inanç ve gelenekleri üzerindeki tesiri. Millî Folklor, S.119, 48-59.
• Young, W. C. (2024). The animal names of the Arab ancestors. Brill.