Rusya’nın Moldova Siyaseti ve Ukrayna Savaşı’nın Yansımaları

Yıl 2025, Cilt: 20 Sayı: 1, 37 - 50

Figen Aydın

https://doi.org/10.17550/akademikincelemeler.1568783

Öz

Sovyetler Birliği’nin 1991 yılında dağılmasıyla bağımsız olan Moldova Cumhuriyeti, batı sınırlarında Avrupa Birliği üyesi olan Romanya; kuzey, güney ve doğu sınırlarında Ukrayna ile çevrelenmiştir. Ukrayna’ya bağlı Kırım’ın 2014 yılında Rusya tarafından ilhak edilmesinden sonra Doğu Avrupa’da yeni bir güvensizlik iklimi hâkim olmuştur. 2022 yılında ise Rusya’nın bu sefer çok yönlü bir saldırıyla Ukrayna’ya savaş açması, sınırında bulunan Moldova’nın ekonomik, siyasi ve askeri pek çok güvenlik kriziyle karşılaşmasına neden olmuştur. Moldova sınırlarına düşen füzelerin yarattığı güvenlik endişesine, ülkeye kabul edilen Ukraynalı mültecilerin Rusya tarafından hoş karşılanmayacağı düşüncesi eklenmiştir. Rusya’nın Batı ülkelerine sağladığı enerji arzını azaltması, Moldova’nın enerji krizi yaşamasına, bu durum enflasyonla birlikte ülke ekonomisinin zarar görmesine neden olmuştur. Moldova hükümetinin Ukrayna savaşının başlamasından sonra Avrupa Birliği’ne üye olmak için başvuruda bulunması ve Rusya taraftarı partilerin bu durumu protesto etmeleri ise ülkenin siyasi gidişatını ve devlet bütünlüğünü etkileyecek güce haiz görünmüştür. Çalışma, Rusya’nın Moldova siyasetini ve Ukrayna’ya açtığı savaşın Moldova üzerindeki siyasi, ekonomik ve askeri etkilerini açıklamayı amaç edinmektedir. Rusya’nın, Moldova’ya karşı sürdürdüğü baskın politikaların Ukrayna savaşıyla arttığı iddia etmektedir. Ukrayna’nın yanı sıra Moldova’ya karşı yürüttüğü hibrit saldırıda Rusya’nın jeopolitik hedeflerinin olduğu, Moldova hükümetinin batılı bir dış politika benimsemesinin engellenmeye çalışıldığı vurgulanmaktadır. Rusya’nın Moldova baskını artırmasıyla, Moldova’nın devlet bütünlüğüne ve ülkenin demokratikleşmesine engel olmaya çalıştığı çalışmanın ulaştığı neticeler arasındadır.

Anahtar Kelimeler

Rusya, Moldova, Ukrayna Savaşı, Doğu Avrupa, Jeopolitik

Russia’s Moldova Politics and Reflections of the Ukraine War

Öz

Moldova, which became independent after the collapse of the Soviet Union in 1991, is surrounded by Romania, a member of the European Union, on its western borders and Ukraine on its northern, southern and eastern borders. After Crimea was annexed by Russia in 2014, a new climate of insecurity has prevailed in Eastern Europe. In 2022, Russia's war on Ukraine has caused Moldova, which is on its border, to face many economic, political and military security crises. The security concerns created by the missiles falling on Moldova's borders have been added to the idea that the Ukrainian refugees accepted into the country will not be welcomed by Russia. Russia's reduction of the energy supply it provides to Western countries has caused Moldova to experience an energy crisis, which has caused inflation and damage to the economy. The fact that the Moldovan government applied to become a member of the European Union after the start of the Ukraine war and that pro-Russian parties protested this situation seemed to have the power to affect the country's political course. The study aims to explain Russia’s Moldovan politics and the political, economic and military effects of the war on Ukraine on Moldova. It claims that Russia’s dominant policies against Moldova have increased with the Ukraine war. It emphasizes that Russia has geopolitical goals in its hybrid attack against Moldova as well as Ukraine, and that it is trying to prevent the Moldovan government from adopting a Western foreign policy. The study concludes that Russia is trying to prevent Moldova’s state integrity and the country’s democratization by increasing its pressure on Moldova.

Anahtar Kelimeler

Russia, Moldova, Ukraine War, Eastern Europe, Geopolitics

Kaynakça

• Beyer, J., & Wolff, S. (2016). Linkage and leverage effects on Moldova's Transnistria problem. East European Politics, 32(3), 335-354. https://doi.org/10.1080/21599165.2015.1124092
• Bozatay, Ş, A. (2018). Gagauz kimliği ve siyasal özerkliği çerçevesinde Moldova kamu yönetimi reformlarının Gagauz Yeri (Gagauz Özerk Bölgesi) açısından değerlendirilmesi. AVRASYA Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 6(14), 1-19.
• Center for Preventive Action. (2024). War in Ukraine. https://www.cfr.org/global-conflict-tracker/conflict/conflict-ukraine.
• Deen, B., & Zweers, W. (2022). Walking the tightrope towards the EU: Moldova’s vulnerabilities amid war in Ukraine. Clingendael Netherlands Institute of International Relations. 1(1), 1-55.
• Euronews & AP. (2024). Pro-EU incumbent Maia Sandu re-elected to second term as president of Moldova. https://www.euronews.com/my-europe/2024/11/04/pro-eu-incumbent-maia-sandu-re-elected-to-second-term-as-president-of-moldova.
• Garding, S, E. (2024). Moldova: An overview. Congressional Research Service (CRS). https://crsreports.congress.gov
• German, T. (2024). Russia’s war on Ukraine, the EU, and its Eastern neighborhood: Layers of liminality. Problems of Post-Communism, 71(3), 259-270. https://doi.org/10.1080/10758216.2024.2318346
• Holsapple, C. (2023). Ethnopolitical entrepreneurs as nation builders? Heritage and innovation in Gagauzia. Nationalities Papers, 51(2), 280–298. https://doi.org/10.1017/nps.2021.76
• International Organization for Migration. (2023). Ukraine Crisis 2022-2023: 1 Year Of Response.
• Kuzio, T. (2016). The origins of peace, non-violence, and conflict in Ukraine. Pikulicka-Wilczewska, A., Sakwa, R. (Ed.). Ukraine and Russia People, politics, propaganda and perspectives. (pp. 103-116). E-International Relations. ISBN 978-1-910814-14-7
• Kuzio, T., & D’anieri, P. (2018). The sources of Russia’s great power politics Ukraine and the challenge to the European order. E-International Relations Publishing, British library, ISBN 978-1-910814-39-0.
• Leonard, M. (2024). The European Union as a War Project, Five Pathways toward a Geopolitical Europe. Brands Hal, (Ed.). War in Ukraine: Conflict, Strategy, and the Return of a Fractured World. (ss. 258- 272). Johns Hopkins University Press, Project MUSE.
• McFaul, M. & Person, R. (2024). Why Putin invaded Ukraine. Brands Hal, (Ed.). War in Ukraine: Conflict, strategy, and the return of a fractured world. Johns Hopkins University Press, Project MUSE.
• McGrath, S., & Obreja, S. (2024). Moldova faces multiple threats from Russia as it turns toward EU membership, foreign minister says. AP News, https://apnews.com/article/moldova-russia-war-ukraine-transnistria-eu-6c14d96e8cdc0bc699f0315eecaab4f6
• Minzarari, D. (2022). The next war: How Russian hybrid aggression could threaten Moldova. The European Council on Foreign Relations, 460(1). 1-20
• NATO Public Diplomacy Division. (2005). Ortaklık yoluyla güvenlik. https://www.nato.int/docu/sec-partnership/sec-partner-turkish.pdf
• Ostiller, N. (2023, October 6). Moldovan president says Prigozhin attempted coup in Moldova. The Kyiv Independent. https://kyivindependent.com/sandu-prigozhin-attempted-coup-in-moldova/
• Özkan, Y. (2024, 25 Haziran). Avrupa Birliği, Ukrayna ve Moldova ile tam üyelik müzakerelerine resmen başladı: Süreç nasıl işleyecek?. BBC News Türkçe. https://www.bbc.com/turkce/articles/cv22g6yx7vpo.
• Republic of Estonia Ministry of Defence. (2023). Russia’s war in Ukraine: Myths and lessons. discussion paper.
• Rupert, J. (2022, November 3). In Moldova, Russia wages another hybrid war. The United States Institute of Peace (USIP). https://www.usip.org/publications/2022/11/moldova-russia-wages-another-hybrid-war
• Rupert, J. (2024, January 30). Russia’s war on Moldova will be political in 2024. And then?. The United States Institute of Peace (USIP). https://www.usip.org/publications/2024/01/russias-war-moldova-will-be-political-2024-and-then-0
• Rusya Federasyonu İstanbul Başkonsolosluğu. (2021, 12 Temmuz). Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in “Ruslarla Ukraynalıların tarihî birliği hakkında” adlı makalesi. https://istanbul.mid.ru/tr/press-centre/haberler/rusya_devlet_ba_kan_vladimir_putin_in_ruslarla_ukraynal_lar_n_tarih_birli_i_hakk_nda_adl_makalesi/
• Skorkin, K. (2023, June 20). What the return of Kremlin ally Medvedchuk means for the war in Ukraine. Carnegie Politika. https://carnegieendowment.org/russia-eurasia/politika/2023/01/what-the-return-of-kremlin-ally-medvedchuk-means-for-the-war-in-ukraine?lang=en
• Smith, P. H. (2005). Moldova matters: Why progress is still possible on Ukraine’s southwestern flank. Atlantic Council. https://www.jstor.org/stable/resrep03524.
• TCDB (Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı (a). Moldova'nın siyasi görünümü. https://www.mfa.gov.tr/moldova-siyasi-gorunumu.tr.mfa
• TCDB (Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı (b). Ukrayna’da son durum ve ikili ilişkiler. https://www.mfa.gov.tr/ukrayna_da-son-durum-ve-ikili-iliskiler.tr.mfa
• TCTB (Türkiye Cumhuriyeti Ticaret Bakanlığı), Uluslararası Anlaşmalar ve Avrupa Birliği Genel Müdürlüğü. Moldova ülke profili 2023.
• Troianovski, A. (2022, March 7). Why Vladimir Putin invokes Nazis to justify his invasion of Ukraine. The New York Times. https://www.nytimes.com/2022/03/17/world/europe/ukraine-putin-nazis.html.
• Walker, N. (2023). Conflict in Ukraine: A timeline (2014 - eve of 2022 invasion). The House of Commons Library Research Briefing. 9476(1), 1-39.
• Welt, C., Belkin, P., Bowen, A. S., & Nelson, R. M. (2024, July 10). Russia’s war on Ukraine: U.S. policy and the role of congress. Congressional Research Service (CRS), 12277(9), 1-3.