Gelenekten postmoderne kimlik inşa süreci ve yeni medya: Facebook örneği

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 5, 202 - 230, 30.04.2018

Ümit Hüseyin Girgin

Öz

Kimlik kavramı, günümüzde sosyal bilimler
alanında en çok tartışılan, günümüz toplumlarını anlamak için en çok rağbet
edilen kavramlardan biridir. Kimlik kavramı, 1970'li yılların sonlarından
günümüze değin toplumsal yalıtılmışlık, yabancılaşma, çevre, etnisite
araştırmaları, toplumsal cinsiyet, din, azınlık hakları ve göçler gibi birçok
önemli alanda kullanılmaktadır. Geçmişten günümüze toplumlar ideolojik ve
teknolojik yönden büyük değişim yaşamışlardır. Bundan dolayı bugünlerde kimlik
kavramı konusunda belirgin bir dönüşüm gözlenebilmektedir. Geleneksel, modern
ve postmodern dönemlere geçiş aşamasında gerçekleşen sosyo-kültürel ve ekonomik
değişimlerden etkilenen kimlik kavramı, son olarak postmodern dönemin
teknolojik ve bilişsel uzantısı olarak adlandırabileceğimiz "yeni
medya" düzeni çerçevesinde yeni bir çeşitlilik ve değişkenliği
deneyimlemektedir. Postmodern dönemde kimlik kavramı adeta içinde bulunulan dönemin
ve onun teknolojik uzantılarının biçimini alarak "akışkan" bir hale
gelmiştir. Bu çalışma, çok merkezli, çok parçalı "kimlik kavramının"
geleneksel toplumlardan, günümüz postmodern toplumlarının uzantısı olan
"yeni medya" düzenine kadar nasıl bir yapısal dönüşüm geçirdiğini
sosyal paylaşım sitesi Facebook aracılığıyla ortaya koymayı amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kimlik, modernizm, postmodernizm, yeni medya, facebook

Kaynakça

• Adanır, Oğuz (2008) Simülasyon Kuramı Üzerine Notlar ve Söyleşiler, İstanbul: Hayalet Kitap.
• Akay, Ali (2010) Postmodernizmin Abc’si. İstanbul: Say Yayınları.
• Akça, Gürsoy (2011) Modernden postmoderne kültür ve kimlik. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(15): 1-24.
• Amiel, Tel ve Sargent, Stephanie Lee (2004) Individual differences in Internet usage motives. Computers in Human Behavior, 20(6): 711-726.
• Apignanesi, Richard ve Garrat, Chris (1998) Yeni Başlayanlar İçin Postmodernizm, Çev: Doğan Şahiner. İstanbul: Milliyet Yayınları.
• Armağan, Mustafa (2012) Gelenek ve Modernlik Arasında. İstanbul: Timaş Yayınları.
• Aşkın, Muhittin (2007) Kimlik ve giydirilmiş kimlikler. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(2): 213-220.
• Atak, Hasan (2011) Kimlik Gelişimi ve Kimlik Biçimlenmesi. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 3(1): 163-213
• Aydın, Suavi (1999) Kimlik Sorunu Ulusallık ve Türk Kimliği, Ankara: Öteki Yayınevi Yayınları.
• Aygül, Eser (2013) Yeni Medyada Nefret Söyleminin Üretimi: Bir Toplumsal Paylaşım Ağı Olarak Facebook Örneği. Ankara: TC Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Radyo Televizyon ve Sinema Anabilim Dalı.
• Bakıroğlu, Cemile Tokgöz (2013). Sosyalleşme ve Kimlik İnşası Ekseninde Sosyal Paylaşım Ağları. Akademik Bilişim, 13.
• Baudrillard, Jean (1998) Tüketim Toplumu, Çev. Hazal Deliceçaylı, Ferda Keskin. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bauman, Zygmunt (2003) Modernlik ve Müphemlik, Çev. İsmail Türkmen. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bauman, Zygmunt (2005) Bireyselleşmiş Toplum. Çev. Yavuz Alogan. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bekiroğlu, Habibe Akçay ve Hülür, Asuman Banu (2016) Üniversite Öğrencilerinin Facebook Kullanımı ve Dijital Şizofreni Üzerine Bir Araştırma. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 14: 146-175.
• Bilgin, Nuri (1995) Kollektif Kimlik Evrenselcilik Farkçılık Geriliminde. Ankara: Sistem Yayıncılık.
• Bilgin, Nuri (2007) Kimlik inşası. İzmir: Aşina Yayınları.
• Binark, Mutlu ve Çomu, Tuğrul (2012) Sosyal Medyanın Nefret Söylemi için Kullanılması İfade Özgürlüğü değildir! https://yenimedya.wordpress.com/2012/01/20/sosyal-medyanin-nefret-soylemi-icin-kullanilmasi-ifade-ozgurlugu-degildir/ (Erişim Tarihi: 20.01.2017)
• Çağlar, Nedret (2008) Postmodern Anlayışta Siyaset Ve Kimlik. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(3): 369-386.
• Çavdar, Duygu, Okumuş, Meryem. vd. (2011) Sanal ve Gerçek Yaşam Ayrımında Kurgusal İlişkiler. Imcr nKonferansı. http://www.kulturmafyasi.com/2012/01/29/sanal-ve-gercek-yasam-ayriminda-kurgusal-kisilikler/ Erişim tarihi: 3 Nisan 2018.
• Dunn, G. Robert (1998) Identity Crises: A Social Critique of Postmodernity. Minneapolis: University of Minnesota Press. Eagleton, Terry (2015) Postmodernizmin Yanılsamaları, Çev. Mehmet Küçük. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Funk, Rainer (2007) Ben ve Biz-Postmodern İnsanın Psikanalizi, Çev. Çağlar Tanyeri. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Girgin, Ümit Hüseyin (2017) Yeni Medya Teknolojileri, Pornografi Ve Kültürel Dönüşüm. Atatürk İletişim Dergisi, (12): 69-98.
• Goffman, Erving (2009) Günlük Yaşamda Benliğin Sunumu, İstanbul: Metis Yayınları.
• Güven, Selçuk (2015) Postmodern Kimliklerin Kurulumu. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, 9(1): 266-286.
• Güvenç, Bozkurt (1993) Türk Kimliği. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Hall, Stuart (1992) The question of cultural identity. Modernity and its futures, Ed. Stuart Hall, SD Held, & T. McGrew, 274-316. Cambridge: Polity Press.
• Harvey, David (2003) Postmodernliğin Durumu, Çev. Sungur Savran. İstanbul: Metis Yayınları.
• Hürriyet, http://www.hurriyet.com.tr/facebook-yine-sov-yapti-12105895. Erişim tarihi: 16.12.2016
• Internetworldstats, https://www.internetworldstats.com/stats.htm Erişim tarihi: 05.04.2018
• Internetworldstats, https://www.internetworldstats.com/europa2.htm#tr Erişim tarihi: 05.04.2018
• Internetworldstats, https://www.internetworldstats.com/stats3.htm Erişim tarihi: 05.04.2018
• İlhan, Süleyman (2013) Akışkan Toplumda Kimlik İnşası: Geçişken, Eklektik, Ben Odaklı Kimlikler. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23(2): 233-246.
• Karaduman, Sibel (2010) Modernizmden Postmodernizme Kimliğin Yapısal Dönüşümü. Journal of Yaşar University, 5(17): 2886-2889.
• Kellner, Douglas (1994) Toplumsal Teori Olarak Postmodernizm: Bazı Meydan Okumalar ve Sorunlar. Modernite Versus Postmodernite, der. Mehmet Küçük, ss. 227-258, Ankara: Vadi Yayınları.
• Kellner, Douglas (2001) Popüler Kültür ve Postmodern Kimliklerin İnşası, Çev. Gülcan Seçkin. Doğu Batı Düşüncesi Dergisi, 4(15): 187-219.
• Kılıçbay, Mehmet Ali (2003) Kimlikler Okyanusu. Doğu Batı Düşünce Dergisi, 23: 155-159.
• Kuspit, Donald (2006) Sanatın Sonu, Çev. Yasemin Tezgiden. İstanbul: Metis Yayınları.
• Lyotard, Jean François (1994) Postmodern Durum: Bilgi Üzerine Bir Rapor, Çev. Ahmet Çiğdem. İstanbul: Vadi Yayınları.
• Malešević, Sinisa (2002) Identity: Conceptual, operational and historical critique. Making Sense of Collectivity: Ethnicity, Nationalism and Globalization, Ed. by S. Malešević and M. Haugaard, pp. 195-215. London: Pluto Press.
• Manovich, Lev (2001) The Language of New Media. Massachusetts: MIT Press.
• Möngü, Bahtinur (2013) Postmodernizm ve Postmodern Kimlik Anlayışı. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(2): 27-36.
• Niedzevicki, Hal (2011) Ben Özelim: Bireylik Nasıl Yeni Konformizm Haline Geldi, Çev. Sibel Erduman. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Okur, Hatice Duran (2012) Kitle İletişimi Bağlamında Sosyal Paylaşım Sitelerinin Toplumsal İlişki Kurma Biçimlerine Etkisi (Facebook Örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Önür, Nimet (2007) Dijital Bölünme ve Gençlik: Bilgi Toplumunun Sınırlarında Erişilen Toplumsallık. Sosyoloji Dergisi, 17: 195-233.
• Övür, Ayten (2009) Facebook ve Simülasyon Evreni. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Özdemir, Eylem (2010) Kimlik Kavramı ve Teorik Yaklaşımlar. Eğitim Bilim Toplum, 8(32): 9-29.
• Rosenau, Pauline Marie (1998) Postmodernizm ve Toplum Bilimleri, Çev. Tuncay Birkan, Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara.
• Sağır, Adem (2009) Kimlik İnşası Bağlamında Sosyolojik Bir Derinlik: Türkmen Kimliği ve Ruhnama. Akademik Bakış, 17: 1-12.
• Sarı, Özlem (2012) Türkiye'de Facebook Kullanıcılarının Mahremiyet Algısı Ve Kimlik İnşası Üzerine Bir Çalışma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Sarup, Madan (1997) Post-Yapısalcılık ve Postmodernizm, Çev. Abdülbaki Güçlü, Ankara: Ark Yayınları.
• Selçuk, Senem Sönmez (2012) Postmodern Dönemde Farklılığın Kutsanması ve Toplumun Parçacıllaştırılması: “Öteki” ve “Ötekileştirme”. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 15(2): 78-99.
• Sennet, Richard (2002) Kamusal İnsanın Çöküşü, Çev. Serpil Durak, Abdullah Yılmaz, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Social Report, https://www.socialreport.com/insights/article/360000094166-The-Latest-Facebook-Statistics-. Erişim tarihi: 05.04.2018.
• Sözen, Edibe (1991) Sosyal Kimlik Kavramı'nın Sosyolojik ve Sosyal Psikolojik Bir İncelemesi. Sosyoloji Konferansları, (23): 93.
• Stets, Jan E. ve Burke, Peter, J. (2000) Identity Theory and Social Identity Theory. Social Psychology Quarterly, 63(3): 224-237.
• Şener, Gülüm (2010) Sosyal Ağlarda Kimlik ve Cemaat. Mostar Dergi, (62)5.
• Şimşek, Sefa (2002) Günümüzün Kimlik Sorunu ve Bu Sorunun Yaşandığı Temel Çatışma Eksenleri, Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(3): 29-39.
• Tajfel, Henri (1981). Human groups and social categories: Studies in social psychology. CUP Archive.
• Thenewyoungturk, http://t.thenewyoungturk.com/teknoloji/sosyal-medya/facebookun-turkiyedekikullanici-sayisi-42-milyonu-gecti/ Erişim tarihi: 05 Nisan 2018.
• Uçar, Fatma (2015) Facebook'ta Benlik Sunumu ve Toplumsal Cinsiyet Rolleri Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, 9(1): 312-338.
• Uzundumlu, Özge (2015) Bir İletişim Formu Olarak Sosyal Medyada Fotoğraf Paylaşımı: Selfie Örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Varol, Sibel Fügan (2014) Medyada Yer Alan Temsillerin Kimliklenme Sürecindeki Rolü. The Journal of Academic Social Science Studies, 26: 301-313. Yelpaze, İsmail ve Ceyhan, Esra (2015) Facebook Kullanıcılarının Kişilik Özellikleri ile Facebook Kullanım Örüntülerinin İlişkisi: Bir Gözden Geçirme Çalışması. Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 5(2): 24-53.
• Yıldız, Hasan (2005) Postmodernizm Nedir? Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13: 153-166.
• Zeka, Necmi (1994) Postmodernizm Jameson, Lyotard, Habermas. İstanbul: Kıyı Yayınları.
• Zizek, Slavoj (2004) Yamuk Bakmak, Çev. Tuncay Birkan. İstanbul: Metis Yayınları.