Mekânın zaman, beden ve cinsiyet ile etkileşimi üzerine bir değerlendirme

Yıl 2020, Cilt: 5 Sayı: 10, 1 - 12, 31.10.2020

Ezgi Karmaz , Dolunay Şenol

Öz

Toplumsal yaşama ilişkin verilerin edinilmesi adına zengin bilgi ve içeriğe sahip olan mekânın, gündelik yaşam ve sosyal yaşama dâhil olan tüm unsurlarla ilişki halinde olduğunu göz önünde bulundurmak gerekir. Bu unsurlar tek tek mekânla ilişki halindeyken aynı zamanda kendi aralarındaki etkileşim biçimleri ile de mekânsal ilişkilere dâhil olmaktadırlar. Ancak, mekân kavramının toplumsal yaşama ilişkin değişim ve dönüşümlerle olan bağlantısına dair ilk tartışmalarda, zaman kavramı ile karşılaştırılarak mekânın ikincil konumda görülmesi, temel olarak bu kavramın zaman ile olan ilişkisini önemli kılmaktadır. Mekân-zaman ilişkisinde herhangi birinin ön planda olmadığı, aksine birbirlerine içkin yapıda olduklarının kabul edilmesi, tarihsel olarak uzun bir süreden sonra kabul edilmeye başlanmıştır. Zaman ve mekânın kurmuş oldukları bağ, mekâna dâhil olan diğer unsurları yakından ilgilendirmektedir. Bu nedenle, bir mekânda varlığını gösteren herhangi bir unsur, zamanın döngüsel ya da çizgisel özelliğinden etkilenerek mekânsal konumunu belirlemektedir. Zaman-mekân ilişkisinde, aralarında bulunan bedenin, geçmişe, şimdiye ve geleceğe dair bilgilerle mekâna dâhil olması ve toplumsal kabullere dayalı cinsiyet rollerinin, bedeni araçsallaştırarak mekânsal pratikler sergilemesi, her bir unsurun birbirinden ayrılmaz bir bütün halinde toplumsal yaşamda varlıklarını sürdürdüklerinin bir göstergesi olarak kabul edilmelidir. Bu nedenle, mekânın etkileşim halinde olduğu unsurlardan olan zaman, beden ve cinsiyet ile olan ilişkisi ele alınarak aralarındaki bütüncül bağ açıklanmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Mekân, Zaman, Beden

Kaynakça

• Beauvoir, S. d. (1970). Kadın: Bağımsızlığa Doğru. (B. Onaran, Çev.) İstanbul: Payel.
• Bora, A. (2009). Rüyası Mrümüzün Çünkü Eşyaya Siner. A. Alkan içinde, Cins Cins Mekan (s. 63-75). İstanbul: Varlık Yayınları.
• Bourdieu, P. (1977). Outline of a Theory of Practice. Cambridge.
• Bourdieu, P. (1989). Social Space ans Symbolic Power. Social Theory, 7(1), 14-25.
• Bourdieu, P. (1990). The Logic of Practice. Standford: Standford University Press.
• Bourdieu, P., & Wacquant, L. (2003). Düşünümsel Bir Antropoloji İçin Cevaplar. (N. Öktem, Çev.) İstanbul: İletişim.
• Certeau, M. d. (1988). The Practice of Everyday Life. University of California Press.
• Certeau, M., Giard, L., & Mayol, P. (2009). Gündelik Hayatın Keşfi II, Konut, Mutfak İşleri. Dost Kitabevi.
• Coser, L. A. (2011). Sosyolojik Düşüncenin Ustaları, Tarihsel ve Toplumsal Bağlamlarında Fikirler. (H. Hülür, T. Serhat , & İ. Mazman, Çev.) Ankara: De Ki.
• Foucault, M. (1984). Space, Knowledge and Power. P. Rabinow (Dü.) içinde, The Foucault Reader. Harmondsworh: Penguin.
• Freeman, J. (1995). Women: A Feminist Perspective. California: Mayfield Pub. Co.
• Goffman, E. (2018). Günlük Yaşamda Benliğin Sunumu. (B. Cezar, Çev.) İstanbul: Metis Yayınları.
• Harvey, D. (1997). Postmodernliğin Durumu. (S. Savran, Çev.) İstanbul: Metis yayınları.
• Heiegger, M. (2002). Being and Time. (J. Macquarrie, & E. Robinson, Çev.) NY: Blackwell Publishing.
• Kurtar, S. (2013). Mekanı Yaşamak: Lefebvre ve Mekanın Diyalektik Oluşumu. TÜCAUM, (s. 349-356).
• Lefebvre, H. (2015). Mekanın Üretimi. (I. Ergüden, Çev.) İstanbul: Sel yayıncılık.
• Lefebvre, H. (2017). Ritimanaliz. (A. L. Batur, Çev.) İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Löw, M. (2016). Sociology of Space, Materiality, Social Structures and Action. US: Palgrave Macmillan.
• Massey, D. (1995). Masculinity, dualism and high technology. Transactions of the Instituse of British Geographers, 487-499.
• Massey, D. (2001). Space, Place and Gender. Minneapolis: University of Minnesota Press.
• Massey, D. (2005). For Space. London: Sage.
• Mead, G. (2017). Zihin, Benlik, Toplum. (Y. Erdem, Çev.) İstanbul: Heretik Yayıncılık.
• Merleau-Ponty, M. (1962). Phenomology of Perception. London: Routledge-Keegan Paul.
• Polat, N. (2008). Cinsiyet ve Mekan: Erkek Kahveleri. Toplum ve Bilim, 147-156.
• Simonsen, K. (2005). Bodies, Sensation, Space and Time: The Contributon from Henri Lefebvre. Swedish Society for Anthropology and Geography, 87(1), 1-14.
• Swartz, D. (2011). Kültür, İktidar, Pierre Bourdieu'nün Sosyolojisi. (E. Gen, Çev.) İstanbul: İletişim Yayınları.
• Tuan, Y.-F. (2001). Space and Place: The Perspective of Experience. Minneapolis: University of Minnesota Press.
• Urry, J. (1985). Social Relations, Space and Time. D. Gregory, & J. Urry (Dü) içinde, Social Relations and Spatial Structures (s. 20-48). London: Palgrave.
• Urry, J. (2015). Mekanları Tüketmek. (R. Öğdül, Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayıncılık.