Aydınlanmanın Diyalektiği’nde kültür eleştirisi

Yıl 2020, Cilt: 5 Sayı: 10, 102 - 118, 31.10.2020

Gökçe Marşap , Selami Mete Akbaba

Öz

Bu çalışma Frankfurt Okulu’nun hangi düşünsel temellerle hareket ettiğini, entelektüel bir hareket olarak formasyonunu ve düşünürlerinin teorik yaklaşımını anlamayı hedeflerken, kültür endüstrisine dair genel bir okuma sağlanmasını ve kültürün, kitle kültürüyle bağını incelemeyi amaçlamaktadır. Bu amaçla öncelikle Avrupa-merkezci kültür anlayışının nasıl geliştiği anlaşılmaya çalışılacaktır. Frankfurt Okulu’nun önemli düşünürlerinden Max Horkheimer ile Theodor W. Adorno’nun geliştirdiği kavramlardan “öznel akıl” ve “negatif diyalektik” kavramlarını açıklamak ve sosyal bilimlerde çığır açıcı bir gelişme olarak görülen kültür endüstrisi kavramsallaştırmalarını anlamak için Aydınlanmanın Diyalektiği kitabının eleştirileri ve tekliflerini ele almak gerekmektedir. Makalenin teorik çerçevesi Aydınlanmanın Diyalektiği’ni referans alırken, bu aşamada ikincil kaynaklara başvurulacak eleştirel teorinin müzik ve sinema kavrayışlarının tarihsel ve düşünsel kökenleri sorgulanacaktır.

Anahtar Kelimeler

: Aydınlanmanın Diyalektiği, Eleştirel Teori, Kültür Endüstrisi

Kaynakça

• Adorno, T. W., & Horkheimer, M. (2014) Aydınlanmanın Diyalektiği. (E. Ö. Nihat Ülner, Çev.) İstanbul: Kabalcı Yayıncılık.
• Akparlak, G. (2011) Edward Burnett Tylor ve Clifford Geertz Tarafından Öne Sürülen Kültür Tanımlarının Semantik Analizi. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara
• Ayas, G. (2015) Müzik Sosyolojisi: Sorunlar-Yaklaşımlar-Tartışmalar. İstanbul: Doğu Kitabevi.
• Bottomore, T. (1997) Frankfurt Okulu. (A. Çiğdem, Çev.) Ankara: Vadi Yayınları.
• Bumin, T. (2016) Tartışılan Modernlik: Descartes ve Spinoza. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Buyan, B. (2007) Küreselleşme ve Sinema. Sosyal Bilimler Dergisi, Beykent Üniversitesi [Elektronik Sürüm]. 1 (1) : 214-226.
• Burke, P. (2006) Kültür Tarihi. (M. Tunçay, Çev.). İstanbul: Bilgi Yayıncılık.
• Çetin, D. (2014) Fordizm Perspektifinden Hollywood Stüdyo Sistemi. Atatürk İletişim Dergisi, C. 6, s. 203- 214.
• Doğan, N. (2013) Alman Sosyoloji Geleneği. İstanbul: Kitabevi Yayınları.
• Erdoğan, İ, Alemdar, K. (2005) Popüler Kültür ve İletişim. Ankara: Erk Yayınları.
• Gevgilili, A. (2014) Çağını Sorgulayan Sinema. İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
• Giddens, A. (2014) Modernliğin Sonuçları. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Güvenç, B. (1984) İnsan ve Kültür. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Held, D. (2010) Horkheimer'in Eleştirel Kuram Çözümlemesi . H. E. Bağce içinde, Frankfurt Okulu (s. 189-219). Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Horkheimer, M. (2013) Akıl Tutulması. (O. Koçak, Çev.) İstanbul: Metis Yayınları.
• Husserl, E. (2009) Bunalım. (L. Özşar, Çev.) Bursa: Biblos Kitabevi.
• Jay, M. (2014) Diyalektik İmgelem. (S. Doğan, Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Küçükcan, U. (2002) Frankfurt Okulu ve Kitle Kültürü Çalışmaları. Kurgu Dergisi(19), 257-269.
• Kracauer, S. (2015) Film Teorisi. İstanbul: Metis Yayınları.
• Swingewood, A. (1996) Kitle Kültürü Efsanesi. (A. Kansu, Çev.). İstanbul. Bilim ve Sanat.
• Lunn, E. (1996) Marxiszm ve Moderniz Lukacs, Brecht, Benjamin ve Adorno Üzerine Bir Tarihsel İnceleme. (Y. Alogan, Çev.). İstanbul: Alan Yayıncılık.
• Marshall, G. (2005) Sosyoloji Sözlüğü. (O. Akınhay ve D. Kömürcü, Çev.). Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Meritt, R. (1985) Nickelodeon Theaters, 1905-1914: Building an Audience for the Movies. Balio T. (ed.) 83-102 : 83.
• Nisbet, R. (2016) Sosyolojik Düşünce Geleneği. (Y. Kaplan, Çev.) İstanbul: Paradigma Yayıncılık.
• Smith, P. (2007) Kültürel Kuram (Çev. S. Güzelsarı & İ. Gündoğdu). İstanbul: Babil Yayınları.
• Therborn, G. (2010) Frankfurt Okulu. H. E. Bağce içinde, Frankfurt Okulu (s. 19-55). Ankara: Doğu Batı Yayınları.