Instagram, reklam ve tüketim: Üniversite öğrencileri üzerine bir araştırma

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 11, 1 - 22, 30.04.2021

Mustafa Orhan Yalınız A. Banu Hülür

Öz

Bilgi ve iletişim teknolojilerindeki gelişmelere paralel olarak medyanın da hızlı bir gelişim içinde olduğu görülmektedir. Geleneksel medyanın önemli bir unsuru olan reklam, yeni medya ortamının hemen her alanında da kendine özgü karakteriyle yerini almıştır. Her geçen gün kullanıcı sayısını katlayarak artıran sosyal ağlar, yeni medyanın da önemli bir bölümünü oluşturmaktadır. Sosyal medyada yer alan reklam, pazarlama faaliyetlerinin gerçekleştirildiği yeni ve etkili bir alan olarak görülmektedir. Bu bağlamda dikkat çeken bir diğer kavram ise tüketici davranışlarıdır. Geleneksel anlamda var olan tüketici davranışları algısı, sosyal medya reklamlarının gelişmesiyle birlikte yeniden şekillenmekte ve sosyal medyada tüketici davranışı kendine özgü bir karaktere sahip olmaktadır. Sosyal medya reklamları ve tüketici davranışları ilişkisi, birçok disiplinde çeşitli araştırmalara konu olmaktadır. Instagram, en popüler sosyal medya uygulamalarından biridir ve özellikle kullanıcı profilinin büyük bir bölümünü genç kuşak oluşturmaktadır. Bu çalışmada buradan yola çıkmakta ve üniversite öğrencilerinin tüketim davranışlarında Instagram’daki sponsorlu reklamların etkilerini incelemekteyiz. Bu çerçevede ilk olarak, teorik kısımda, reklam, sosyal medya reklamcılığı, Instagram reklamları, tüketim ve tüketici davranışları kavramlarına açıklık getirilmeye çalıştık. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi’ndeki 384 öğrenciden anket tekniği ile elde edilen veriler IBM SPSS 20 adlı program ile analiz edilmiştir. Araştırmanın bulgularında, Instagram’daki sponsorlu reklamların, öğrencilerin tüketim davranışları üzerinde önemli etkiler oluşturduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Instagram, Reklam, Sponsorlu Reklamlar

Kaynakça

• Aktan, Coşkun Can ve Tutar, Hasan (2007) Bir Sosyal Sabit Sermaye Olarak Kültür. Pazarlama ve İletişim Kültürü Dergisi, 6(20): 1-11.
• Arens, William (2002) Contemporary Advertising, 8th Edition, New York, USA: Mc Graw Hill Inc.
• Balta Peltekoğlu, Filiz (2010) Kavram ve Kuramlarıyla Reklam, İstanbul: Beta Yayınları.
• Budak, Selçuk (2005) Psikoloji Sözlüğü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Cömert, Yavuz ve Durmaz, Yakup (2006) Tüketicinin Tatmini ile Satın Alma Davranışlarını Etkileyen Faktörlere Bütünleşik Yaklaşım ve Adıyaman İlinde Bir Alan Çalışması. Journal of Yasar University, 1(4): 351-375.
• Darban, Ayda ve Li, Wei (2012) The Impact Of Online Social Networks On Consumers’ Purchasing Decision. (Master Thesis), Jönköping University International Business School, Jönköping.
• Elden, Müge (2018) Reklam ve Reklamcılık. İstanbul: Say Yayınları.
• Goddard, Angela (2001) The Language of Advertising. London: Routledge.
• Goh, K. Y. ve Heng, C. S. ve Lin, Z. (2013) Social Media Brand Community and Consumer Behavior: Quantifying The Relative Impact Of User-and MarketerGenerated Content. Information Systems Research, 24(1): 88-107.
• Güz, Hanife ve Hülür, A. Banu (2016) “Muhafazakâr E-Dergilerde Tüketim İdeolojisi ve Moda”. Yeni Medya ve Toplum Disiplinlerarası Yaklaşımlar içinde. Ed. A. Çağlar Deniz ve A. Banu Hülür, s.79-108. Konya: Literatürk Yayınları.
• Güz, Nükhet (2002) Etkili iletişim Terimleri. İstanbul: İnkılap Yayınları.
• Harvey, Bill (1997, March/April) The Expanded ARF Model: Bridge to the Accountable Advertising Future. Journal of Advertising Research. İnceoğlu, Metin (2000) Tutum- Algı-İletişim. Ankara: İmaj Yayıncılık.
• İslamoğlu, A. Hamdi (1999) Pazarlama Yönetimi; Stratejik ve Global Yaklaşım. İstanbul: Beta Yayıncılık.
• İslamoğlu, A. Hamdi ve Altunışık, Remzi (2017) Tüketici Davranışları. İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Kıyan, Zafer ve Şafak, Engin Dikmen. (2019) Sosyal Medyanın Reklamcılıktaki Rolü: Instagram Üzerine Bir Araştırma. İlef Dergisi, 6(1):121-146.
• Kirby, J. (2005) Viral Marketing. J. Kirby ve P. Marsden (Ed.), Connected Marketing: The Viral, Buzz and Word of Mouth. Oxford: Routledge.
• Kitchen, Philip J. (1999) Marketing Communications: Principles and Practice. London: International Thornpson Business Press.
• Koç, Erdoğan (2015) Tüketici Davranışı ve Pazarlama Stratejileri: Global ve Yerel Yaklaşım. Ankara: Seçkin Yayıncılık
• Köksal, Yüksel ve Özdemir, Şuayip. (2013) Bir İletişim Aracı Olarak Sosyal Medyanın Tutundurma Karması İçerisindeki Yeri Üzerine Bir İnceleme. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(1): 323-337.
• Kotler, Philip (2000) Marketing Management. London: Prentice-Hall Inc.
• Mowen, John (1993) Consumer Behavior. USA: Macmillian Publishing Company.
• Özbek, Volkan ve Koç, Fatih. (2009) Kırsal Kesimde ve Kentlerde Yaşayan Ailelerin Dayanıklı Tüketim Malları Satın Alma Kararlarının Karşılaştırılmasına Yönelik Bir Araştırma. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(21): 139-156.
• Öztürk, Eda, Şener, Gül ve Süher, H. Kemal. (2016) Sosyal Medya Çağında Ürün Yerleştirme: Instagram ve Instabloggerlar Üzerine Bir İçerik Analizi. Global Media Journal TR Edition, 6(12): 355-386.
• Sarıyer, Nilsun ve Zümrüt, Seçil. (2017) Instagramda Farklı Süre Geçiren Kullanıcılar, Instagram Reklamlarından Farklı Mı Etkilenir?. Girişimcilik İnovasyon ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi, 1(1): 1-19.
• Sevinç, S. Seçkin (2013) Pazarlama İletişiminde Sosyal Medya. İstanbul: Optimist Yayıncılık.
• Solomon, Michael (2011) Consumer Behavior, Buying, Having and Being. New Jersey: Pearson Prentice Hall.
• Sullivan, Luke (2002) Satan reklam yaratmak. Çeviren Sevtap Yaman. İstanbul: Mediacat Yayınları.
• Tan Akbulut, Nesrin ve Balkaş, Elif Eda (2006) Adım Adım Reklam Üretimi- Reklam Filmi Prodüksiyonu, İstanbul: Beta Yayınları.
• Turan, A. H. Ve Çolakoğlu, B. E. (2009) Yaşlı Tüketicilerde Algılanan Marka Değeri ve Satın Alma Niyeti. Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi, 11(1):277-296.
• Tuten, Tracy L. (2008) Advertising 2.0: Social Media Marketing In A Web 2.0 World: Social Media Marketing In A Web 2.0 World. Newyork: Greenwood Publishing.
• Yükselen, Cemal (2010) Pazarlama: İlkeleri-Yönetim-Örnek Olaylar. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Wells, William, Bumett, John ve Moriarty, Sandra (2000) Advertising Principles & Practice. (7th Ed.). New Jersey: Prentice Hall Inc.