Kültürel çalışmalar bağlamında Eşkıya Dünyaya Hükümdar Olmaz dizisine yönelik alımlama analizi

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 12, 114 - 127, 30.10.2021

Olgun Küçük Mevlüt Can Koçak Arzu Kalafat Çat

Öz

Medya iletilerinin izleyiciler üzerindeki etkisi iletişim çalışmalarının temel sorunsallarından birini oluşturmaktadır. İzleyicilerin medya mesajları karşısında edilgen konumda olduğunu savunan ana akım ve eleştirel yaklaşımlara karşın, İngiliz Kültürel Çalışmalar geleneği içerisinde şekillenen ve Stuart Hall tarafından geliştirilen “kodlama-kodaçımı” yaklaşımına göre iletişim süreci düz bir hat üzerinde ilerlememekte, kodlanan mesajın kodaçımlaması esnasında izler kitlenin varlık koşulları iletileri anlamlandırması noktasında etkili olmaktadır. Kodlama-kodaçımı yaklaşımı izleyicilerin medya iletileri karşısında pasif olmadıkları, izleyicilerin medya içeriklerini onaylama, müzakere etme veya bunlara muhalefet etme şeklinde tutum sergileyebildikleri görüşünü savunmaktadır. Stuart Hall medya metinlerine yönelik anlam oluşum sürecinde izleyicileri aktif olarak konumlandırırken, nitel araştırma yöntemine dayalı görüşme tekniği ile alımlama eylemini bireyin varlık koşulları çerçevesinde bağlamla birlikte değerlendirmektedir. Bu çalışmada “Eşkıya Dünyaya Hükümdar Olmaz” dizisine yönelik kodların izleyiciler tarafından nasıl alımlandığını ortaya koymak amacıyla 10 katılımcı ile derinlemesine mülakat yapılmıştır. Stuart Hall’ün “kodlama-kodaçımı” modeli çerçevesinde gerçekleştirilen çalışma sonucunda katılımcıların genel olarak muhalif ve müzakereci okuma gerçekleştirdikleri görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Kodlama, kodaçımı, alımlama, eşkıya dünyaya hükümdar olmaz

Kaynakça

• Atabek, Ümit (2001) İletişim ve Teknoloji. Ankara: Seçkin Yayınları.
• Barker, Chris (2004) The Sage Dictionary of Cultural Studies. London: Sage Publications.
• Bourse, Michel ve Yücel, Halime (2017) Kültürel Çalışmaları Anlamak, Çev. Halime Yücel). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Grossberg, Lawrence (2008) Kültürel Çalışmalar Ekonomi Politiğe Karşı: Bu Tartışmadan Başka Sıkılan var mı?, Çev. Sevilay Çelenk, Der: Sevilay Çelenk. İletişim Çalışmalarında Kırılmalar ve Uzlaşmalar. Ankara: Deki Yayınları.
• Hall, Stuart (2008) Kültürel Çalışmalar ve Teorik Mirası. (Böl. Çev. Sevilay Çelenk- Alp Erhan Arslan, Der. Sevilay Çelenk. İletişim Çalışmalarında Kırılmalar ve Uzlaşmalar. Ankara: Deki Yayınları.
• Erdoğan, İrfan ve Alemdar, Korkmaz (2001) Televizyon: Dünyaya Açılan Pencere. A.Ü. İletişim Fakültesi Yıllık 1999, A.Ü. Ankara: İletişim Fakültesi Yayınları.
• Erdoğan, İrfan ve Alemdar, Korkmaz (2010) Öteki Kuram Kitle İletişim Kuram ve Araştırmalarının Tarihsel ve Eleştirel Bir Değerlendirmesi. Ankara: Erk Yayınları.
• Erdoğan, İrfan (2014) Medya Teori ve Araştırmaları Biliş ve Davranış Yönetimi Amaçlı Endüstri, Devlet ve Üniversite İşbirliğinde, Medya Egemen ve Alternatif Açıklamaları. Ankara: Erk Yayınları.
• Gökçe, Gürol (2012) Televizyon Program Yapımcılığı ve Yönetmenliği. İstanbul: Der Yayınları.
• İnce, Mustafa ve Yılmaz, Mesut (2020) Ana Haber Bültenlerinde Haberlerin Konusu ve Sunum Tarzı ile Reyting Arasındaki İlişki Üzerine Bir İnceleme, Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi (e-gifder), 8(1):416-441.
• Koçak, Mevlüt Can (2014) Siyasal Bilgilenme Sürecinde Televizyonun Rolü ve Etkileri (Konya Örneği), Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Morley, David (1992) Television Audiences & Cultural Studies. Routledge: London- NewYork.
• Mutlu, Erol (1999) Televizyon ve Toplum. Ankara: TRT Yayınları.
• Mutlu, Erol (2008) Televizyonu Anlamak. Ankara: Ayraç Yayınları.
• Postman, Neil (2010) Televizyon Öldüren Eğlence Gösteri Çağında Kamusal Söylem, Çev. Osman Akınhay. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Ramonet, Ignacio (2000) Medyanın Zorbalığı, Çev. Aykut Derman. İstanbul: Om Yayınevi.
• Sancar, Serpil (2008) İdeolojinin Serüveni Yanlış Bilinç ve Hegemonyadan Söyleme. Ankara: İmge Kitabevi.
• Smith, Philip (2007) Kültürel Kuram, Çev. Selime Güzelsarı ve İbrahim Gündoğdu. İstanbul: Babil Yayınları.
• Stevenson, Nick (2015) Medya Kültürleri Sosyal Teori ve Kitle İletişim, Çev. Göze Orhan ve Barış Engin Aksoy. Ankara: Ütopya Yayınları.
• Şeker, Tülay ve Şimşek, Fadime (2012) Kodlama-Kodaçımı Bağlamında Muhteşem Yüzyıl Dizisinin Lise Öğrencileri Üzerindeki Etkilerine Yönelik Alımlama Analizi. Selçuk İletişim Dergisi, 7(2): 111-119.
• Turner, Graeme (2016) İngiliz Kültürel Çalışmaları, Çev. Deniz Özçetin- Burak Özçetin. Ankara: Heretik Yayınları.
• Tutar, Hasan ve Yılmaz, Kemal Mustafa (2002) Genel İletişim Kavramlar ve Modeller. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Tutar, Hasan ve Erdem, Ahmet Tuncay (2020) Örnekleriyle Bilimsel Araştırma Yöntemleri ve SPSS Uygulamaları. Ankara: Seçkin Yayınları.
• Uyguç, Ünal ve Genç, Ali (1998) Radyo Televizyon. İstanbul: Avcıol Basım Yayın.
• Yaylagül, Levent (2014) Kitle İletişim Kuramları Egemen ve Eleştirel Yaklaşımlar. Ankara: Dipnot Yayınları.