Kıbrıs Tarihi Film Afişlerinde Türk Bayrağı ve Tarih Bilinci (1950-1970)

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 14, 66 - 86, 29.10.2022

Gökçe Marşap

Öz

Film afişleri sinemanın önemli bir parçası ve filmlerin davetiyeleridir. Afiş, görsel bir iletişim aracıdır; amacı hedef kitleye etkili etkileşimi hedefler. Bu sürecin başarısı, kalıcı ve ikna edici doğası ile doğru orantılıdır. Afiş sanatı, sembolik bir temsil ve sunum alanıdır. Sinema afişleri; fotoğraf, resim, illüstrasyon, tipografi, renk gibi görsel tasarım ögelerini kapsar ve sanatsal estetik bir kaygıyla bütün bu görselleri kullanır. Afişi tasarlayan kişi ya da kişiler, bu ilişkideki diğer unsurlarla birleştirip dönüştürebilir ve izleyicinin zihninde film hakkında bazı değerlendirmeler yaratacak çeşitli anlamsal derinlikler oluşturabilir. Tarih bilincinin işlenmesi de burada ortaya çıkmaktadır. Film afişlerinde bulunan ortak göstergeler, bu doğrultuda görsel kültür, tarih bilinci ve toplumsal bellek bağlamında önemli işlev görürler.

Bu çalışmada öncelikle Kıbrıs tarihinin genel hatları ortaya çıkarılmıştır. Makalenin ana ekseni Kıbrıs tarihi filmlerinin 1950’lerde başlayan serüvenin 1970’lere kadar olan durumu incelenmiştir. Bu bağlamda Kıbrıs tarihinin sinemayla olan ilişkisi irdelenerek, film afişlerine olan yaklaşımın hangi göstergeler üzerinden sağlandığı incelenmiştir. Kıbrıs filmlerinin afişleri, göstergebilimsel olarak yorumlanarak, sinema filmi konuları ve afiş tasarımları incelenerek, afişlerde yer alan göstergelerle, tarihi bilinci aktarımının değerlendirilmesi yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kıbrıs, Türk Sineması, Tarih, Afiş, Göstergebilim.

Kaynakça

• Armaoğlu, F. (1963). Kıbrıs Meselesi 1954-1959. Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları.
• Akmaral, K. (2004). Kıbrıs Türkü’nü İmhayı Hedefleyen Akritas Planı ve Annan’a dek Uzanan Planlar Süreciyle Kıbrıs. İstanbul: Bilge Karınca.
• Aykut, A. (2013). Güncel Sistemden Estetik Eğitimine Bir Öneri: Görsel Kültür Kuramı, Turkish Studies, (8), 705-714.
• Bernard, M. (2010). Sanat, Tasarım ve Görsel Kültür (Çev. G. Korkmaz). Ankara: Ütopya Yayınevi.
• Atik, A., Bilginer Erdoğan, Ş. (2014). Toplumsal Bellek ve Medya, Atatürk İletişim Dergisi, (6), 1-16.
• Aysevener, K. (2009). Antikçağ’dan Günümüze Tarih Tasarımları. Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 8(18), 3-19.
• Baytal, Y. (2021). 1950-1960 Yılları Arasında Kıbrıs Anlaşmazlığı, Enosis Meselesi ve Türkiye, Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 9(28), 301-322.
• Beratlı, N. (1991). Kıbrıs’ta Ulusal Sorun, Özel Yayın.
• Bingöl, C. (2018). Toplumsal Bellek, ‘Sürgün’ ve Belgesel Sinema. Asya Studies, Akademik Sosyal Araştırmalar, 4(4), 51-57.
• Çavdar, T. (1992). Türkiye’de Liberalizm (1860-1990). Ankara: İmge Kitabevi.
• Çevik, M. (2015). Toplumsal Bellek Bağlamında Kıbrıs Türk Manilerinde İdeolojik-Politik Yansımalar, Motif Akademi Halk Bilimi Dergisi, 8(15), 91-117.
• Duruel Erkılıç, (2012). Türk Sinemasında Tarih ve Bellek. Ankara: De Ki.
• Eğilmez, M. (2018). Değişim Sürecinde Türkiye. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Erim, N. Bildiğim ve Gördüğüm Ölçüler İçinde Kıbrıs. Ajans Türk Matbaacılık Sanayi.
• Ertekün, (1981). The Cyprus Dispute. Oxford: Oxford University Press.
• Gazioğlu, A., C. (2000a). Kıbrıs’ta Türkler 1570-1878. Kıbrıs: Kıbrıs Araştırma ve Yayın Merkezi.
• Gazioğlu A., C. (2000b). Enosis Çemberinde Türkler. Kıbrıs: Kıbrıs Araştırmalar ve Yayın Merkezi.
• Kaplan, N. (2004). Aile Sineması Yılları 1960’lar. İstanbul: Es.
• Kapucu, D. (2020). 1974 Kıbrıs Hava Harekâtı. Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi, 4(2), 82-104.
• Keser, U. (2012). 1958-1963 Mücadele Sürecinde Kıbrıs’ta Basın ve Nacak Gazetesi, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 12(24), 305-348.
• Kurat, Y., T. (1975). Elli Yıllık Cumhuriyetin Dış Politikası 1923-1973, Belleten. C. XXXIV. 154, 265-308.
• İnanoğlu, İ. (2018). Başlangıcından Bugüne (1914-2018) Afişlerle Türk Sineması, 1. Cilt. İstanbul: TÜRVAK.
• İnceoğlu, M. (2011). Tutum, Algı, İletişim. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Maktav, H. (2013). Türk Sinemasında Tarih ve Siyaset. İstanbul: Agora.
• Marşap, G. (2019). Türk Sinemasında Tarihi Filmlerin Afişleri (1950-1960). Gazi Kitabevi: Ankara.
• Mutezaoğlu, S. (2012). Kültürel belleğin Ritüel Yoluyla Kuruluşu, Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 5(9), 344-350.
• Parsa, A. F. (2007). İmgenin Gücü ve Görsel Kültürün Yükselişi, Fotografya Dergisi, s. 1-10.
• Sarıkoyuncu Değerli, E. (2012). Demokrat Parti Döneminde Türkiye’nin Kıbrıs Politikası (1950-1960). Gazi Akademik Bakış, 6(11), 85-101.
• Salman Günalp, Ö. (2011). Kıbrıs Sorunu Paradoksunda Görsel Kültür Ortaklığı ve İki Toplum, LAÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 2(2), 50-69.
• Serter, Z. V., (1973). Kıbrıs Türk Mücadele Tarihi (Cilt-I). Ankara: Halkın Sesi.
• Şentürk, R. (2020). Türk Sinema Tarihi Yazımında Dönemselleştirme Sorunu, Intermedia International e-Journal, 7(3), 270-285.
• Topur, T. (2002). Dünya ve Türkiye AB-Kıbrıs Üçgeni. Ankara: Yeni Türkiye Medya Hizmetleri. Olgun, A. (1991). Kıbrıs Gerçeği (1931-1990), Ankara: Demircioğlu Matbaacılık.
• Orta, N. (2019). Toplumsal Bellek ve Sinema: Popüler Sinema Örneği Olarak Fetih 1453, Selçuk İletişim, 12 (2), 1094-1126.
• Özdemir, R. (2017). Tarih Bilincinin Oluşması ve Tarihi Vesikaların Değerlendirilmesinde Nelere Dikkat Edilmelidir, Oğuz-Türkmen Araştırmaları Dergisi, 1(1), 108-136.
• Özgüç, A. (2012). Ansiklopedik Türk Filmleri Sözlüğü. İstanbul: Horizon.
• Yıldırım, C., C. (2013). Kıbrıslı, 20 Temmuz 1974 Kıbrıs Barış Harekatına Katılan Bir Gazi’nin Hikayesi. İstanbul: Renk Ofset ve Matbaa.
• Zeki, V. (1973). Kıbrıs Türk Mücadele Tarihi. Kıbrıs: Halkın Sesi.