Stüdyo Ghibli Filmlerinde Auteur Vizyonu: Hikaye Anlatımının Sınırlarını Aşmak

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 15, 23 - 33, 11.05.2023

Serhat Çekmeci

Öz

Bu çalışma, Studio Ghibli'nin üç farklı yönetmeni Hayao Miyazaki, Hiromasa Yonebayashi ve Isao Takahata'nın Spirited Away (2001), When Marnie Was There (2014) ve Grave of the Fireflies (1988) adlı animasyon filmlerinin auteur kuramı bağlamında analizine dayanmaktadır. Anime, akademisyenler ve eleştirmenler için çeşitli bileşenlerini, kurumlarını, estetiğini, kültürel geçmişini ve popüler kabulü anlamaya zorlayan karmaşık bir sanat biçimidir. Anime'nin postmodern durumu, geleneksel kültür biçimleri arasında yer aldığı ve farklı kültürleri kapsadığı için benzersiz zorluklar sunar. Bu çalışma, genellikle yönetmenlere uygulanan auteur teorisinin yapım şirketlerine de uygulanabileceğini göstermektedir. Temel öncül, yönetmenlik stillerini ve tekniklerini değerlendirmek ve analiz etmek için kullanılan aynı ilkelerin, yapım şirketi uygulamalarının değerlendirilmesine ve analizine genişletilebileceğidir. Filmler analiz edilirken auteur kuramının geliştiricilerinden Andrew Sarris'in "Üç Halka" modelinin en derininde yer alan, “İçsel Anlam” ismini verdiği ve bir dünya görüşü, bir felsefe ya da vizyon olarak adlandırdığı halkaya odaklanılmış ve beraberinde Peter Wollen'in "Yapısal Auteur" kuramı kullanılmıştır. Filmler, auteur kuramı kullanılarak sistematik bir şekilde analiz edilmiş ve belirli başlıklar altında tanımlanmış, ardından destekleyici düşünceler yardımıyla çözümlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Auteur, anime, manga, animasyon, Studio Ghibli

Auteur Vision in Studio Ghibli Films: Breaking the Boundaries of Storytelling

Öz

This study is based on an analysis of the animated films Spirited Away (2001), When Marnie Was There (2014), and Grave of the Fireflies (1988) by three directors of Studio Ghibli, Hayao Miyazaki, Hiromasa Yonebayashi and Isao Takahata, upon Auteur theory. Anime is a complex art form challenging scholars and critics to understand its various components, institutions, aesthetics, cultural background, and popularity. Anime's postmodern condition presents unique challenges as it sits between traditional forms of culture and spans different cultures. This study shows that auteur theory, usually applied to directors, can be applied to production companies. The basic premise is the same principles used to evaluate and analyze directorial styles and techniques can be extended to the evaluation and analysis of production company practices. In our analysis of the films, we focused on the "Interior Meaning" of Andrew Sarris's "Three Premises" model, a framework developed by Sarris and other proponents of the auteur theory. To Sarris, this aspect of a film encompasses its underlying worldview, philosophy, or vision. We finish our analysis with the "Structural Auteur" theory by Peter Wollen. The films were systematically analyzed using the auteur theory and defined under certain headings and then analyzed with supporting ideas.

Anahtar Kelimeler

Auteur, anime, manga, animation, Studio Ghibli

Kaynakça

• Anime Manga Türkiye : Geçmişten Günümüze Manga Tarihi. (t.y.). Anime Manga Türkiye. https://www.anime.gen.tr/yazi.php?id=64 (02.02.2023)
• Aşçı, G. (2019). Sinemada Auteur Kuram ve Star Sistemiyle İlişkisi: Ferzan Özpetek Sineması Örneğiyle. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, 2019.
• Chen, H. (2018, 16 Nisan). Grave of the Fireflies: The Haunting Relevance Of Studio Ghibli's Darkest Film. BBC News. https://www.bbc.com/news/world-asia-43695803 (04.01.2023)
• Gayret, T. (2016). Teknolojinin Sunduğu Umut Ve Umutsuzluk İkileminde Hayao Miyazaki Filmlerine Genel Bir Bakış. Lacivert Öykü ve Şiir Dergisi , 12 (71), 30-65.
• Güngör, A, C. (2019). “Bir Auteur Yönetmenin Otobiyografisi: 8 ½”, Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6 (3), 183-200.
• Hayao Miyazaki - Vikipedi. (n.d.). Hayao Miyazaki - Vikipedi. https://tr.wikipedia.org/wiki/Hayao_Miyazaki Hoka Hoka Kazoku (TV) - Anime News Networkfr-FR. (t.y.). Anime News Network. https://www.animenewsnetwork.com/encyclopedia/anime.php?id=65 (14.12.2022)
• Karatay, A. (2015). “Miyazaki Sineması ve Auteur Kuramı”, İdil Sanat ve Dil Dergisi, 4 (18), 111-122.
• Kolker, R. (2015). Film, Form, And Culture. Routledge.
• Le Blanc, M., & Odell, C. (2019). Studio Ghibli: The Films of Hayao Miyazaki and Isao Takahata. Kamera Books.
• Litten, F. S. (2014, 29 Haziran). Japanese color animation from ca. 1907 to 1945. Freddy Litten. https://litten.de/fulltext/color.pdf. (14.01.2023)
• Lo, C. (2016). When Marnie was there. Infant Observation, 19 (2), 165–170.
• Mirza, A. (2016). “Sinemada Uyarlama Sorunsalı ve Auteur Bir Yönetmen Olarak Aki Kaurismaki”, Abant Kültürel Araştırmalar Dergisi (AKAR), 1 (1), 40-57.
• Miyazaki, H. (2009). Starting Point: 1979-1996. San Francisco: Viz Media.
• Napier, S, J. (2016). Anime from Akira to Howl's Moving Castle: Experiencing Contemporary Japanese Animation. St. Martin's Press.
• Öztekin, M. (2008). Bir Kültürel Direniş Aracı Olarak Japon Çizgi Romanı (Manga)’nın İncelenmesi. Sanatta Yeterlilik Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, 2008.
• Pollard, L. (2016). ‘When Marnie was there’ an animated film, Studio Ghibli. Director: Hiromasa Yonebayashi, film written by Keiko Niwa, Hiromasa Yonebayashi Masashi Ando, 2014, released in UK 2016. Infant Observation 19 (3), 255-258.
• Rakuten Kitazawa. (2018, 1 Ağustos). lambiek.net. https://www.lambiek.net/artists/k/kitazawa_rakuten.html (15.11.2022)
• Sarris, A. (1963). Notes On The Auteur Theory in 1962. Film Culture, 27.
• Shōnen - Anime News Networkfr-FR. (t.y.). Anime News Network. https://www.animenewsnetwork.com/encyclopedia/lexicon.php?id=4 (14.12.2022)
• The 75th Academy Awards | 2003. (t.y.). Oscars.org | Academy of Motion Picture Arts and Sciences. http://www.oscars.org/oscars/ceremonies/2003 (08.11.2022)
• Uğur, U. (2017). “Auteur Yönetmen Yaklaşımının Türk Sinemasına Yansımaları: Demirkubuz Sineması”, Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6 (3), 227-241.
• Yonebayashi, H. (Yönetmen). (2014). When Marnie Was There [Film]. Studio Ghibli; Toho Co., Ltd.
• Wollen, P. (2004). Sinemada Göstergeler ve Anlam, Çev: Zafer Aracagök ve Bülent Doğan, İstanbul: Metis Yayınları.