Examining the Cartoon Doru in Terms of Values Education

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 16, 81 - 94, 23.10.2023

Elif Tabak , Güzin Yasemin Tunçay

Öz

Values are the historical accumulations that societies have brought so far, and societies want to move to the future confidently by passing down such historical accumulations from generation to generation. Therefore, values are important for both societies and members who make up societies. To pass down national and spiritual values from generation to generation, great importance should be given to children’s education. Value education begins with the family and continues with the school and social environment. With the spread of mass media, cartoons have today undertaken this task. It is thus of critical importance to analyse the content of shows aired on TV channels. The aim of this study was to explore how values are treated in the cartoon called Doru aired on the Kids Channel of the Turkish Radio and Television Corporation (TRT). The values in the cartoon Doru were analysed in relation to the following values defined as core values in the curriculum revised by the Ministry of National Education: justice, friendship, honesty, self-control, patience, respect, love, responsibility, patriotism, and helpfulness. The data were collected using document analysis, which is a form of qualitative research. Descriptive analysis was used to determine how values are treated in the cartoon Doru aired on the TRT Kids Channel and how often they are treated. The results of the analysis of the cartoon Doru showed that the most often treated value was love, followed by the values of self-control and helpfulness. The least often treated value was justice, while the value of patriotism was never treated.

Anahtar Kelimeler

Cartoon, Child, Value, Values education, Doru

Doru Çizgi Filminin Değerler Eğitimi Açısından İncelenmesi

Öz

Değerler, toplumların günümüze kadar getirdikleri tarihi birikimleridir ve toplumlar bu tarihi birikimlerini nesilden nesille aktararak geleceğe emin adımlarla ilerlemek isterler. Bu nedenle değerler hem toplumlar hem de toplumu oluşturan bireyler için önemlidir. Milli ve manevi değerlerin nesilden nesille aktarılması için çocukların eğitimine önem verilmelidir. Değer eğitimi aile de başlayarak, okul ve sosyal çevre ile devam eder. Günümüzde ise kitle iletişim araçlarının yaygınlaşması ile çizgi filmlerde bu görevi üstlenmeye başlamıştır. Bu bağlamda ekranlara gelen yapımların içeriklerinin incelenmesi önem arz etmektedir. Bu çalışmamızın amacı TRT Çocuk kanalında yayınlanan Doru çizgi filminde yer alan değerlerin nasıl ele alındığını belirlemektir. Doru çizgi filminde yer alan değerler Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) tarafından yenilenen müfredat da kök değer olarak belirlenmiş olan; adalet, dostluk, dürüstlük, öz denetim, sabır, saygı, sevgi, sorumluluk, vatanseverlik ve yardımseverlik değerleri çerçevesinde değerlendirilmiştir. Bu çalışmadaki veriler nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi kullanılarak toplanmıştır. TRT Çocuk’ta yayınlanan Doru çizgi filmi ele alınmıştır. Çizgi filmde değerlerin nasıl ele alındığı, hangi sıklıkla ele alındığı betimsel analiz yöntemiyle incelenmiştir. Doru çizgi filminde yapılan analizler sonucunda; en çok yer verilen değerin sevgi değeri olduğu, onu öz denetim ve yardımseverlik değerlerinin izlediği sonucuna ulaşılmıştır. Bunun yanı sıra araştırmada en az adalet değerine yer verilirken; vatanseverlik değerine hiç yer verilmediği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Çizgi Film, Çocuk, Değer, Değerler Eğitimi, Doru

Kaynakça

• Altan, M. Z. (2011). Çoklu Zekâ Kuramı ve Değerler Eğitimi. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 1(4): 53-57.
• Ateş, M. A.; Durmuşoğlu Saltalı, N. ve Asit, G. (2021). Pisi Çizgi Filminin İçerdiği Değerler Açısından İncelenmesi. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 25: 506-522.
• Bozkurt, E. (2017). Çocuk Oyunları İle Değerler Eğitimi Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara.
• Büyükbaykal, G. (2012). Televizyonun Çocuklar Üzerindeki Etkileri. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi. (28): 31-44.
• Canatan, A. (2008). Toplumsal Değerler ve Yaşlılar. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 1: 62-71.
• Çimen, M.F. (2019). Kamu Yayıncısı TRT Çocuk Kanalında Yayınlanan Rafadan Tayfa Çizgi Filminin Değerler Eğitimi Açısından İncelenmesi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara.
• Sayar K. ve Dinç, M. (2010). Televizyon ve çizgi filmlerin çocukların değer oluşumuna etkileri. https://www.tavsiyeediyorum.com/makale_5354.html adresinden erişildi, erişim tarihi: 1.9.2023, Ağustos 2010 tarihli yazı, psikiyatri.org.tr web sayfasında yayımlanmıştır.
• İnan, T. (2016). Çocuk Medyasında Evrensel ve Yerel Değerlerin Aktarımı: TRT Çocuk Kanalı Örneği. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 25: 200-212.
• Karaca, S. S. (2019). Çizgi Filmlerde Değerler Eğitimi, Değerler Eğitimi Açısından Rafadan Tayfa Çizgi Filminin İncelenmesi. İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) İzmir.
• Karakuş, N. (2015). Okul Öncesi Döneme Hitap Eden Tema İçerikli Çizgi Filmlerin Değerler Eğitimine Katkısı Yönünden Değerlendirilmesi (Niloya Örneği). Değerler Eğitimi Dergisi, 30 (12): 251-277.
• Kaymak, N., Öğretir Özçelik, A.D. (2020). Evrensel Değerler Üzerine Bir İnceleme: Vikingler Çizgi Filmi Örneği. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi. 41: 26-43. Kıral, B. (2020). Nitel Bir Veri Analizi Yöntemi Olarak Doküman Analizi. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8 (15): 170-189.
• Sevim, Z. (2013).Çizgi Filmlerin Değerler Eğitimi Bakımından Karşılaştırılması, Uşak Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Uşak.
• Sadioğlu, Ö., Turan, M., Dikmen, N., Yılmaz, M., Özkan, Y. (2018). Değerlerin Öğretiminde Çizgi Filmler: Rafadan Tayfa Örneği. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 19 (3): 240-251.
• Şahin, N. (2019). TRT’nin Çocuklara Yönelik Çizgi Filmlerinin Türkçe Öğretimi ve Değer Aktarımı Açısından İncelenmesi. Nosyon: Uluslararası Toplum ve Kültür Çalışmaları Dergisi, 2: 1-10.
• Şahin, S. (2019). Türkçe Dersi Öğretim Programı’nda Yer Alan Kök Değerler Açısından Rafadan Tayfa Çizgi Filminin İncelenmesi. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Bolu.
• TRT Çocuk. (2021). Doru Çizgi Filmi, https://www.trtcocuk.net.tr/video/kos-doru-kos erişim tarihi: Mart 2021
• Turp Özdemir, Z. (2020). Türkiye'de Çocuk Kanallarında Yayınlanan Çizgi Filmlerin Değerler Eğitimi Açısından İncelenmesi ve Bu Çizgi Filmlerin Türkçe Öğretimine Katkısı. Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul.
• Türkmen, N. (2013). Çizgi Filmlerin Kültür Aktarımındaki Rolü ve Pepee. Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi. 36 (2): 139-158.
• Yağlı, A. (2013). Çocuğun Eğitiminde Ve Sosyal Gelişiminde Çizgi Filmlerin Rolü: Caillou Ve Pepee Örneği, Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature And History Of Turkish Or Turkic, 8 (10): 707-719.