Haber Çerçeveleme Yaklaşımı Bağlamında Kazakistan Ayaklanmasının Türk Basınına Yansıması

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 17, 64 - 86, 27.04.2024

Amannur Bagdollakızı

Öz

3 Ocak 2022 tarihinde, başlangıçta yüksek talep ve fiyat sabitlemesi nedeniyle gaz fiyatlarındaki ani keskin artıştan dolayı halkın isyan etmesi sonrasında olayların başka bir yöne gitmesi ile Kazakistan’da bazı kargaşalar yaşanmıştır. Olaylarda birçok insan hayatını kaybetmiş ve yaralanmıştır. Bu ayaklanmayı bastırmak için devlet, güç kullanmıştır. Bu çalışmanın temel amacı, gerçekleşen bu ayaklanmada Türkiye’deki Hürriyet, Cumhuriyet ve Sabah gazetelerinde yayımlanan ayaklanma ile alakalı haberlerin nasıl ele alındığını ve olayın hangi yönleriyle vurgulandığını; bu olay bağlamında haberde ayaklanma hakkında neyi öne çıkardığını sorgulamaktır. Çalışma nicel bir yaklaşımla gerçekleştirilmiştir. Analiz türü olarak içerik analizi yapılmıştır. Bu bağlamda uluslararası olaylarda Türk basınında haberin nasıl çerçevelendiği, kullanılan görseller, söylemler ve başlıkların çerçeve analizinin nasıl yorumlandığı Kazakistan ayaklanmasının da Türk basınında yer alan haberlerin çerçeve analizi yapılmıştır. Araştırma verilerinden elde edilen bulgulara göre; Hürriyet Gazetesi’nin gerek görsel kullanımı gerekse konu dağılımı bakımından Sabah ve Cumhuriyet gazetelerine göre ayaklanma olayına daha fazla yer verdiği sonucuna ulaşılmıştır. Bu araştırmada Kazakistan ayaklanması incelenmiş ve bundan sonraki çalışmalarda başka bir araştırma nesnesinin ele alınması tavsiye edilebilir. Bundan sonraki çalışmalar haberlere verilen tepkilerin ölçülebilmesi adına haberlere yapılan görüşler ve yorumlar üzerinden nitel bir değerlendirme şeklinde gerçekleştirilip haber çerçevelerinin kamuoyundaki yansımalarının neler olduğu araştırılabilir.

Anahtar Kelimeler

Haber, Haber Çerçeveleme, Kazakistan Ayaklanması, Türk Basını.

IN THE CONTEXT OF THE NEWS FRAMİNG APPROACH THE REFLECTİON OF THE UPRİSİNG İN KAZAKHSTAN İN THE TURKİSH PRESS

Öz

On January 3, 2022, there was some turmoil in Kazakhstan as the events went in a different direction after the people revolted due to the sudden sharp increase in gas prices due to high demand and price fixing at the beginning. Many people lost their lives and were injured in the incidents. The state used force to suppress this uprising. The main purpose of this study is how the news about the uprising published in Hürriyet, Cumhuriyet and Sabah newspapers in Turkey were handled and the aspects of the event were emphasized in this uprising; In the context of this event, it is to question what makes the news about the uprising stand out. The study was conducted with a quantitative approach. Content analysis was used as the analysis type. In this context, how the news in the Turkish press is framed in international events, how the frame analysis of the images, discourses and headlines used is interpreted. According to the findings obtained from the research data; It has been concluded that Hürriyet Newspaper gives more coverage to the uprising than Sabah and Cumhuriyet newspapers in terms of both visual usage and subject distribution. In this study, the Kazakhstan uprising was examined and it can be recommended to consider another research object in future studies. Future studies can be carried out in the form of a qualitative evaluation based on the opinions and comments on the news in order to measure the reactions to the news, and the reflections of the news frames on the public can be investigated.

Anahtar Kelimeler

News, News Framing, Kazakhstan Uprising, Turkish Press

Kaynakça

• Erdoğan, İ. (2008). Haber Çerçeveleme: Kuram ve Tipoloji. Marmara İletişim Dergisi.
• Goffman, E. (1974). Frame Analysis: An Essay on the Organization of Experience. Boston: Harvard University Press.
• Gügünağaoğlu, C. (2020). Haber Çerçeveleme Kuramı Bağlamında Anadolu Ajansı ve TASS Haber Ajansı'nın Karlov Suikasti Haberleri. Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• İlhan, E. (2022). Kazakistan’da Yaşanan Hükümet Karşıtı Ayaklanma Olayının Türk Cumhuriyetleri’nde Medyaya Yansıması. Sakarya Üniversitesi Türk Akademi Dergisi, 1(1): 28-38.
• Kaya, A. E. (2010). Cumhuriyet Gazetesi'nin Kuruluşundan Günümüze Kısa Tarihi. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi(39): 75-91.
• Kılıç, S. (2021). Türk Yazılı Basınında Covid-19 Haberlerinin Çerçevelenmesi. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 0(35): 317-337.
• Özkır, Y. (2013). Hürriyet Gazetesi’nin Kimliği. Iğdır Üniversitesi / Iğdır University Sosyal Bilimler Dergisi(3): 45-70.
• Tankard, J.W. (2001). “The Empirical Approach To The Study Of Media Framing” (Lawrence Erlbaum b.). (S. G. (Reese, Dü.) Mahwah, NJ:: Framing public life.
• Tutar, H., & Erdem, A. T. (2020). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin.
• Uzun, Y., & Nisan, F. (2018, Mayıs). 16 Nisan 2017 Anayasa Değişikliği Referandum Sürecinin Ulusal Basındaki Haber Çerçevelenmesi Üzerine Bir Çalışma. İNİF E-DERGİ, 3(1): 159-176.
• Yılmaz, M. (2021). Etik Açısından Sabah Gazetesi Üzerine Bir İnceleme. Uluslararası İletişim ve Medya Araştırmaları Dergisi, 1(1): 43-64.
• Yılmaz, S. (2019). Afet İçerikli Haberlerin Afetlere Karşı Toplumsal Kapasite Geliştirmeye Etkisi. Doğal Afetler ve Çevre Dergisi, 5(2).