Evaluation of Balıkesir Clock Tower's Place in The Urban Memory

Yıl 2025, Cilt: 10 Sayı: 20, 217 - 227, 31.10.2025

Elif Atıcı Tektaş

Öz

The rapid changes and transformations that have recently occurred in cities have caused the collective structure of cities to deteriorate. This situation also causes the urban culture formed as a result of the values created by the people living in the city to degenerate. The disappearance of collective values and urban culture paves the way for the society to lose its sense of belonging to the city. This situation causes alienation within the city and alienation from urban life. Therefore, the protection, recognition and survival of the collective and cultural values of urban life are important for the society. It is expected that the structures with collective and cultural values belonging to the city will communicate with the city as a living element in the city during the day and at night. Because the city, which exists together with people, should exist at every moment of time together with its historical past. For this reason, within the scope of the study, the existence of the clock tower in the city of Balıkesir in the urban memory during the day and at night has been addressed. There is no study in this context for the Balıkesir urban memory and the Clock Tower. For this reason, the collection of data on the Balıkesir Clock Tower and the determination of its current status make the study important. In line with the information obtained, suggestions were made for the transfer of Balıkesir Clock Tower to the future in the context of cultural heritage.

Anahtar Kelimeler

Urban , urban identity , collective memory , urban memory , Balıkesir Clock Tower

Balıkesir Saat Kulesi’nin Kent Belleğindeki Yerinin Değerlendirilmesi

Öz

Son dönemde kentlerde meydana gelen hızlı değişim ve dönüşümler kentlerin kolektif yapısının bozulmasına sebep olmaktadır. Bu durum kentte yaşayan insanların oluşturduğu değerler sonucu oluşan kent kültürünün de yozlaşmasına sebep olmaktadır. Kolektif değerlerin ve kent kültürünün kaybolmaya başlaması, toplumun da kente olan aidiyetini kaybetmesine zemin hazırlamaktadır. Bu durum kent içinde yabancılaşmaya ve kent yaşamından uzaklaşmaya sebep olmaktadır. Dolayısıyla kentsel yaşamın kendine ait kolektif ve kültürel değerlerin korunması, tanınması ve varlığını sürdürmesi toplum için önem arz etmektedir. Kente ait kolektif ve kültürel değeri olan yapıların kent içinde yaşayan bir öge olarak gündüz ve gece kent ile iletişim kurması beklenmektedir. Çünkü insanlar birlikte var olan kent, kendisini oluşturan tarihi geçmişiyle birlikte zamanın her anında var olmalıdır. Bu sebeple yapılan çalışma kapsamında Balıkesir kentinde yer alan saat kulesinin gündüz ve gece var olmasıyla kent belleğindeki varlığı ele alınmıştır. Balıkesir kent belleği ve Saat Kulesi için bu bağlamda çalışma bulunmamaktadır. Bu sebeple Balıkesir Saat Kulesi’ne ait verilerin toplanması, mevcut durumunun saptanması çalışmayı önemli kılmaktadır. Edinilen bilgiler doğrultusunda Balıkesir Saat Kulesi’nin kültürel miras bağlamında geleceğe aktarılması için önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Kent , kent kimliği , kolektif bellek , kent belleği , Balıkesir Saat Kulesi

Kaynakça

• Acun, H. (2008). Saat Kulesi. TDV İslâm Ansiklopedisi (35), 1-2.
• Acun, H. (2011). Osmanlı İmparatorluğu Saat Kuleleri. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
• Aliağaoğlu, A., & Mirioğlu, G. (2020). Balıkesir Kent Kimliği. International Journal of Geography and Geography Education (IGGE)(42), 374-399.
• Aliağaoğlu, A., & Uğur, A. (2016). Osmanlı Şehri. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Ağustos(38), 203-226.
• Aygör, İ. (2000). Balıkesir Yöresi Üzerine İnceleme. Lefkoşa. yayınlanmamış yüksek lisans tezi: K.K.T.C. Yakın Doğu Üniversitesi.
• Balıkesir.meb. (2020, Şubat 11). Şehrimde Ben, Balıkesir (Ünite 5). Mart 2025 tarihinde balikesir.meb.gov.tr: https://balikesir.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2020_02/11165428_5._Unite_2_2_2_3.pdf adresinden alındı
• Birol, G. (2008). Kentlilik Bilinci Ve Balıkesir’den Yarım Asırlık Bir Örnek: Yeni Çarşı Deneyimi . Mimarlık Dergisi(65), 28-31.
• Cansever, T. (2012). Kubbeyi Yere Koymamak. (M. Armağan, Dü.).
• Gündoğdu, B. N. (Tarih yok). Balıkesir. Eylül 2025 tarihinde İslam Düşünce Atlası.
• Güney, Y. İ. (2018). Balıkesir Kent Morfolojisi: Tarihsel Bir Okuma. “DeğişKent” Değişen Kent, Mekân ve Biçim Türkiye Kentsel Morfoloji Araştırma Ağı II. Kentsel Morfoloji Sempozyumu (s. 383-295). İstanbul: İTÜ Mimarlık Fakültesi.
• Halaç, H. H., & Özdemir İlhan, S. (2014). Kentsel İmge Olarak Saat Kuleleri; II. Abdülhamit Han Dönemi Saat Kulelerinin İstanbul Dışı Türkiye Coğrafyasında Dağılımları Ve Bir Tipoloji Denemesi. E-Journal of New World Sciences Academy, NWSA-Humanities, 9(4), 190-200.
• İnalcık, H., & Arı, B. (2005). Türk-İslam-Osmanlı Şehirciliği ve Halil İnalcık'ın Çalışmaları. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 3(6), 27-56.
• İnalcık, H., & Quataert , D. (1997). Osmanlı İmparatorluğu'nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi. (H. Berktay, Dü.) İstanbul: Eren Yayıncılık.
• İstanbulÜniversitesi. (2023). II. Abdülhamidhan Fotoğraf Albümü. Yıldız Sarayı Albümü:
• Kişmir, G. (2021). Bellek ve Anımsama. İstanbul: Kriter Yayınevi.
• Nasr, S. H. (1987). Islamic art and spirituality. Albany : State University of New York Press.
• Nora, P. (2006). Hafıza Mekanları. Ankara: Dost Yayınevi, çev. Mehmet Emin Özcan.
• Sülük, D. (2024, Ekim 02). Balıkesir Saat Kulesi. Mart 2025 tarihinde Kültür Envanteri:
• Şentürk, N. (2019). Balıkesir Merkez İlçesindeki Kamu Yapıları (19. Yüzyıl-20. Yüzyıl Başı) . İstanbul. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi: Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Türk Sanatı Anabilim Dalı .
• Uğur, Y. (2015). Şehirler ve Şehirleşme . M. Genç içinde, Osmanlı İmparatorluğunda Çevre ve Şehir (s. 293-327) T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve İstanbul Medeniyet Üniversitesi.
• Yıldırım, B. (2023). Balıkesir Tarihi Bibliyografyası. Bandırma.Yayınlanmamış yüksek lisans tezi: Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.