Hemodiyaliz ve Periton Diyalizi Yapan Hastalarda Osteoporoz Sıklığı ve Osteoporoz Gelişmesini Etkileyen Faktörler

Yıl 2021, Cilt: 7 Sayı: 2, 277 - 282, 12.07.2021

Bengisu Aslan Funda Sarı

https://doi.org/10.53394/akd.959887

Öz

Amaç: Kronik böbrek hastalığı (KBH) gittikçe prevalansı artan ve birçok sistemi etkileyen önemli bir sağlık sorunudur. KBH’nın neden olduğu sorunlardan biri de kemik mineral hastalıklarıdır. Birçok nedenden dolayı bu hastalarda osteoporoz sıklığı artmaktadır. Bu çalışmanın amacı hemodiyaliz uygulayan ve periton diyalizi uygulayan hastalarda osteoporoz sıklığını ve onu etkileyen risk faktörlerini değerlendirmektir.
Gereç ve Yöntemler: Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Periton Diyalizi Polikliniği ve Hemodiyaliz Kliniğinde takip edilen kemik mineral hastalığı açısından riskli görülen Dual Enerji X- Ray Absorbsiyometri (DEXA)’si çekilen 18 yaşından büyük hastalar alınmıştır. Araştırmaya alınan toplam hasta sayısı 74’tür. 37 hasta periton diyalizi polikliniğinden, 37 hasta hemodiyaliz kliniğinden alınmıştır. Çalışmadan çıkarılma kriteri olarak KBH dışında herhangi bir nedene bağlı kemik mineral hastalığının olmasıdır. Bu hastalarda osteoporoz gelişmesini etkileyeceğini düşündüğümüz şu parametreler incelenmiştir: Yaş, menopoz yaşı, diyaliz süresi, sigara tüketimi, kalsiyum içeren veya içermeyen fosfat bağlayıcı kullanımı, kırık öyküsü, hemodiyaliz etkinliğini gösteren kt/v oranı, bikarbonat, hemoglobin, kreatinin, kalsiyum, fosfor, parathormon (PTH), trigliserid, düşük dansiteli lipoprotein (LDL) kolesterol, yüksek dansiteli protein (HDL) kolesterol, albümin, 25 OH vitamin D düzeyleri ve DEXA’larındaki femur boynu vertebra L1-L4 T skor verileri SPSS23 programına yüklenmiştir. Bu verilerle uygun istatistiksel analizler yapılmıştır.
Bulgular: Çalışmamızda yer alan 74 hastanın 32’sinde (%43) osteoporoz saptanmıştır. 32 osteoporozu olan hastanın 17’si kadın, 15’i erkektir. Osteoporozu olan hastalarda vücut ağırlığı (p:0,001), kalsiyum düzeyi (p:0,01), 25 OH vitamin D seviyesi (p:0,039), kalsiyum içermeyen fosfat bağlayıcı kullanımı (p:0,042) osteoporoz ile ilişki olarak saptanmıştır. Diyaliz tipinin de katıldığı bu faktörlerle yapılan regresyon analizlerinde en önemli faktörün vücut ağırlığı olduğu saptanmıştır. Vücut ağırlığı ne kadar azsa osteoporoz riski o kadar fazla tespit edilmiştir. Yaptığımız çalışmada periton diyalizi uygulayan hastalarda %35 oranında daha az osteoporoz saptanmıştır (p: 0,159).
Sonuç: Son dönem böbrek hastalığı (SDBH) olanlarda osteoporoz önemli bir mortalite ve morbidite nedenidir. Bir çok nedenden dolayı bu hastalarda osteoporoz için uygun tedavi verilememekte ve osteoporoz gelişimi engellenememektedir. O yüzden; bu açıdan riskli olan hastalarda uygun renal replasman tedavi yöntemini belirlemek için yeni çalışmaların yapılması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Osteoporoz,, Periton diyaliz,, Hemodiyaliz

Hemodiyaliz ve Periton Diyalizi Yapan Hastalarda Osteoporoz Sıklığı ve Osteoporoz Gelişmesini Etkileyen Faktörler

Öz

Amaç: Kronik böbrek hastalığı (KBH) gittikçe prevalansı artan ve birçok sistemi etkileyen önemli bir
sağlık sorunudur. KBH’nın neden olduğu sorunlardan biri de kemik mineral hastalıklarıdır. Birçok
nedenden dolayı bu hastalarda osteoporoz sıklığı artmaktadır. Bu çalışmanın amacı hemodiyaliz
uygulayan ve periton diyalizi uygulayan hastalarda osteoporoz sıklığını ve onu etkileyen risk faktörlerini
değerlendirmektir.
Gereç ve Yöntemler: Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Periton Diyalizi Polikliniği ve

Hemodiyaliz Kliniğinde takip edilen kemik mineral hastalığı açısından riskli görülen Dual Enerji X-
Ray Absorbsiyometri (DEXA)’si çekilen 18 yaşından büyük hastalar alınmıştır. Araştırmaya alınan

toplam hasta sayısı 74’tür. 37 hasta periton diyalizi polikliniğinden, 37 hasta hemodiyaliz kliniğinden
alınmıştır. Çalışmadan çıkarılma kriteri olarak KBH dışında herhangi bir nedene bağlı kemik
mineral hastalığının olmasıdır. Bu hastalarda osteoporoz gelişmesini etkileyeceğini düşündüğümüz
şu parametreler incelenmiştir: Yaş, menopoz yaşı, diyaliz süresi, sigara tüketimi, kalsiyum içeren
veya içermeyen fosfat bağlayıcı kullanımı, kırık öyküsü, hemodiyaliz etkinliğini gösteren kt/v oranı,
bikarbonat, hemoglobin, kreatinin, kalsiyum, fosfor, parathormon (PTH), trigliserid, düşük dansiteli
lipoprotein (LDL) kolesterol, yüksek dansiteli protein (HDL) kolesterol, albümin, 25 OH vitamin
D düzeyleri ve DEXA’larındaki femur boynu vertebra L1-L4 T skor verileri SPSS23 programına
yüklenmiştir. Bu verilerle uygun istatistiksel analizler yapılmıştır.
Bulgular: Çalışmamızda yer alan 74 hastanın 32’sinde (%43) osteoporoz saptanmıştır. 32 osteoporozu
olan hastanın 17’si kadın, 15’i erkektir. Osteoporozu olan hastalarda vücut ağırlığı (p:0,001), kalsiyum
düzeyi (p:0,01), 25 OH vitamin D seviyesi (p:0,039), kalsiyum içermeyen fosfat bağlayıcı kullanımı
(p:0,042) osteoporoz ile ilişki olarak saptanmıştır. Diyaliz tipinin de katıldığı bu faktörlerle yapılan
regresyon analizlerinde en önemli faktörün vücut ağırlığı olduğu saptanmıştır. Vücut ağırlığı ne kadar
azsa osteoporoz riski o kadar fazla tespit edilmiştir. Yaptığımız çalışmada periton diyalizi uygulayan
hastalarda %35 oranında daha az osteoporoz saptanmıştır (p: 0,159).
Sonuç: Son dönem böbrek hastalığı (SDBH) olanlarda osteoporoz önemli bir mortalite ve morbidite
nedenidir. Bir çok nedenden dolayı bu hastalarda osteoporoz için uygun tedavi verilememekte ve
osteoporoz gelişimi engellenememektedir. O yüzden; bu açıdan riskli olan hastalarda uygun renal
replasman tedavi yöntemini belirlemek için yeni çalışmaların yapılması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Osteoporoz,, Periton diyaliz,, Hemodiyaliz

Destekleyen Kurum

yok

Kaynakça

• referans 1 Levey AS, Eckardt KU, Tsukamato Y, Levin A, Coresh J,Rossert J, Zeeuw D, Hostetter T, Lameire N, Eknoyan G. Definition and classification of chronic kidney disease: a position statement from Kidney Disease: Improving Global Outcomes (KDIGO). Kidney Int 2005; 67: 2089-100.
• referans 2Levey AS, de Jong PE, Coresh J, Nahas ME, Astor BC, Matsushita K, Gansevoort RT, Kasiske BL, Eckardt KU. The definition classification and prognosis of chronic kidney disease: a KDIGO Controversies Conference report. Kidney Int 2011; 80(1): 17-28.
• referans 3Covic A, Voroneanu L, Apetrii M. PTH and/or Bone Histology: Are We Still Waiting for a Verdict From the CKD-MBD Grand Jury? Am J Kidney Dis 2016; 67(4): 535-8.
• referans 4Festuccia F, Jafari MT, Moioli A, Fofi C, Barberi S, Amendola S, Sciacchitano S, Punzo G, Mene P. Safety and efficacy of denosumab in osteoporotic hemodialysed patients, J Nephrol 2017; 30(2): 271-9.
• referans 5Bianchi ML, Leonard MB, Bechtold S, Högler W, Mughal ZM, Schönau E, Sylvester FA, Vogiatzi M, Heuvel-Eibrink MMV, Ward L. Bone health in children and adolescents with chronic diseases that may affect the skeleton: the 2013 ISCD Pediatric Official Positions. J Clin Densitom 2014; 17(2): 281–94.
• referans 6Bishop N, Arundel P, Clark E, Dimitri P, Farr J, Jones G, Makitie O, Munns CF, Shaw N. Fracture prediction and the definition of osteoporosis in children and adolescents: the ISCD 2013 Pediatric Official Positions. J Clin Densitom 2014; 17(2): 275–80.
• referans 7Mathew AT, Hazan A, Jhaveri KD, Block GA, Chidella S, Rosen L, Wagner J, Fishbane S. Increasing hip Fractures in patients receiving hemodialysis and peritoneal dialysis. Am J Nephrol 2014; 40(5): 451-7.
• referans 8Dusceac R, Niculescu DA, Dobre R, Dragne MC, Tacu C, Peride I, David C, Checherita I, Poiana C. Chronic hemodialysis is associated with lower trabecular bone score, independent of bone mineral density: a case control study Arch Osteoporos 2018; 13;13(1): 125.
• referans 9KDIGO 2017, Chapter 3.2 Diagnosis of CKD-MBD bone.
• referans 10Yu TM, Lin LC, Shu KH, Liu YL, Chen CH, Huang ST, Kao CH. Increased risk of cardiovascular events in end stage renal disease patients with osteoporosis: a nation wide population- based cohort study. Osteoporos Int 2015; 26(2): 785-93.
• referans 11Ersoy FF, Gültekin M, Karayalçın B, Passadakis SP, Tam P, Evaggelos DM, Katopodis PK, Ozener, Akçiçek F, Camsari T, Ateş K, Ataman R, Vlachojannis JG, Dombros AN, Utas C, Akpolat, Bozfakioğlu S, Wu G, Karayaylali I, Arinsoy T, Stathakis PC, Yavuz M, Tsakiris JD, Dimitriades CA, Yilmaz ME, Yardimsever M, Oreopoulos DC. Bone Mineral Density and its correlation with clinical and laboratory factors in chronic peritoneal dialysis patients, J Bone Miner Metab 2006; 24: 79-86.
• referans 12Huang GS, Chu TS, Lou MF, Hwang SL, Yang RS. Factors associated with low bone mass in the hemodialysis patients- a cross sectional correlation study BMC Musculoskelet Disord 2009; 10: 60.
• referans 13Lin ZZ, Wang JJ, Chung CR, Huang PC, Su BA, Cheng KC, Chio CC, Chien CC. Epidemiology and mortality of hip fracture among patients on dialysis: Taiwan National Cohort Study. Bone 2014; 64: 235-9.
• referans 14Evenepoel P, Claes K, Meijers B, Laurent M, Bammens B, Naesens M, Sprangers B, Pottel H, Cavalier E, Kuypers D. Poor Vitamin K Status Is Associated With Low Bone Mineral Density and Increased Fracture Risk in End-Stage Renal Disease. J Bone Miner Res 2019; 34(2): 262-69.
• referans 15Yamamoto S. Fragility Fractures in Hemodialysis Patients. Uremic toxins-related abnormal bone metabolism, Clin Calcium 2018; 28(8): 1093-100.