Evaluation of Gender Change in Terms of Forensic Medicine: Four Case Reports

Yıl 2024, Cilt: 10 Sayı: 1, 165 - 171, 01.01.2024

Okan Kılınç , Yaşar Mustafa Karagöz , Gülşah Yiğit , Mehmet İlhan

https://doi.org/10.53394/akd.1125669

Öz

Problems arise if the individual's biological sex isincompatible with his or her sexual actions and preferences. In the DSM-5, medical diagnosis, referred to as "gender identity dissonance" or "gender discontent” indicates amismatch between the sexual identity that an individual experiences/expresses for at least six months and the gender determined at birth. This disharmony and conflict experienced by individuals is also called "transsexuality".
This study therefore aims at discussing the deficiencies of Article 40 of Turkish Civil Code No. 4721 based on case reports. This study presents four cases in terms of gender reassignment submitted to our Head of Department.
Gender reassignment process is an irreversible process that requires aperiod of preparation, involves extremely challenging and complex medical interventions, and therefore requires clarification of the individual. Among controversial issuesare the minimum requirements for initiating the legal process, at what stage hormone therapy should begin and the duration of the treatment, the legal consequence of gender reassignment surgery conducted without court authorization, clarification about the surgeries in the report stating the “duly performance and conclusion of gender reassignment surgeries” by applying to an official health committee. Although the article on gender reassignment in Turkish Civil Code is quite detailed, it seems clear that there is a need for a new additional regulation to be formed in collaboration with the members of medicine and law regarding the challenges in practice.

Anahtar Kelimeler

gender reassignment, transsexuality, forensic medicine

Cinsiyet Değişikliğinin Adli Tıp Açısından Değerlendirilmesi: Dört Olgu Sunumu

Öz

Kişinin, sahip olduğu biyolojik cinsiyeti ile cinsel eylemleri ve tercihlerinin uyumlu olmaması halinde çeşitli sorunlar ortaya çıkmaktadır. DSM-5’te, “cinsel kimlik uyumsuzluğu” veya “cinsiyet hoşnutsuzluğu” olarak ifade edilen tıbbi tanı; kişinin en az 6 ay süre ile deneyimlediği/ifade ettiği cinsel kimliğiyle, doğumda belirlenen cinsiyeti arasında açık bir uyumsuzluk olmasıdır. Kişilerin yaşamış olduğu bu uyumsuzluk ve çatışma “transseksüalite” olarak da adlandırılmaktadır.
Ülkemizde, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 40. maddesinde cinsiyet değişikliği ile ilgili düzenleme yapılmıştır. Bu çalışmada, Anabilim Dalı Başkanlığımıza adli makamlar vasıtasıyla cinsiyet değişikliği açısından gönderilen 4 olgu sunulacak olup, ilgili kanunun eksiklerinin tartışılması amaçlanmıştır.
Cinsiyet değişikliği süreci uzun bir hazırlık dönemi gerektiren, son derece zorlu ve karmaşık tıbbi müdahaleleri içinde barındıran, bu nedenle kişinin tam olarak aydınlatılmasını ve onamını gerektiren, büyük oranda geri dönüşümsüz bir süreçtir. Hukuki süreci başlatabilmek için gereken asgari şartlar, hormon tedavisine hangi aşamada başlanması gerektiği ve tedavinin ne kadar süreceği, mahkemeden herhangi bir izin almadan gerçekleşen cinsiyet değişikliği ameliyatının hukuki akıbetinin ne olacağı, resmi bir sağlık kuruluna başvurarak “cinsiyet değiştirme ameliyatlarının usulüne uygun olarak yapıldığını ve sonuçlandığını” belirten rapordaki ameliyatlardan nelerin kast edildiği, bu husustaki tartışmalı konulardandır. Türk Medeni Kanunu’nda yer alan cinsiyet değiştirme ile ilgili madde oldukça ayrıntılı olmakla birlikte, uygulamada yaşanılan güçlüklerle ilgili tıp ve hukuk mensubu üyelerin işbirliği ile oluşacak yeni bir ek düzenlemeye ihtiyaç duyulduğu açıktır.

Anahtar Kelimeler

cinsiyet değişikliği, transseksüalite, adli tıp

Kaynakça

• Sert S. Türk Medeni Hukuku’nda cinsiyet değiştirme. Türkiye Barolar Birliği Dergisi 2015;(118):255-70.
• Korkmaz ÇS, Yektaş Ç, Bildik T, Dalkılıç M, Tamar M. Ergenlerde cinsel kimlik ve yönelim sorunlarında değerlendirme ve izlem: dört kız olgu. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi 2014;21(1):51-64.
• Kudret G. Cinsel kimlik üzerinde hak kavramı ve korunması: transseksüellik ve interseksüellik. Başkent Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 2015;1(1):127-70.
• Toprak S, Avgören KA, Tüzün B. Cinsiyet hoşnutsuzluğu olan bireylerin cinsiyet değiştirme sürecinin hukuki boyutu. İstanbul Tıp Fakültesi Dergisi 2021;84(1):31-4.
• Özsungur B. Cinsel kimlik gelişimi ve cinsel kimlik bozukluğunda psikososyal değişkenler: gözden geçirme. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi 2010;17(3):163-74.
• Turan Ş, Poyraz CA, İnce E, Kani AS, Emül HC, Duran A. Sociodemographic and clinical characteristics of transsexual ındividuals who presented to a psychiatry clinic for sex reassignment surgery. Turkish Journal of Psychiatry 2015;26(3):153-60.
• Yıldızhan BÖ, Yüksel Ş, Avayu M, Noyan H, Yıldızhan E. Cinsiyet disforisi olan bireylerde cinsiyet değiştirmenin ruh sağlığı ve yaşam kalitesi üzerine etkileri. Türk Psikiyatri Dergisi 2018;29(1):11-21.
• Gülmüş Ö. Cinsiyet değişikliği ameliyatlarındaki hukuki sorunlar. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Adli Tıp Enstitüsü, İstanbul, 2002.
• Kızılyel KM. Türkiye’de cinsiyet değiştirme işlemlerinin tıbbi ve hukuki yönden değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Medipol Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2020.
• Turan Başara G. Türk Medeni Kanunu’nun 40’ıncı maddesi kapsamında cinsiyet değişikliği ve hukukî sonuçları. Türkiye Barolar Birliği Dergisi 2012;(103):245-66.
• Beşen MA, Aslan E. Transseksüalite: genel bakış. Androloji Bülteni 2014;16(57):145-48.
• Frankowski B. Sexual orientation and adolescents. American Academy of Pediatrics 2004;113(6):1827-32.
• Yücesoy YY. Mahkemeden izin alınmaksızın gerçekleşen cinsiyet değişikliğinin Türk hukuku açısından değerlendirilmesi. Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 2021;29(1):725-58.
• Ersoy B, Göçeoğlu ÜÜ, Gök Y, Balcı Y. Cinsiyet değişikliği taleplerine yönelik Adli Tıp Anabilim Dalınca düzenlenen raporlar: iki olgu sunumu. Türkiye Klinikleri Adli Tıp ve Adli Bilimler Dergisi 2020;17(3):292-8.
• Atan Y, Akbaba M, Tataroğlu Z, Asıldağ MK, Daş V. Mahkeme kararı olmaksızın yurt dışında opere olan bir cinsiyet değişimi vakası (olgu sunumu). Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 2018;13(2):54-5.
• Keskin N, Yapça G, Tamam L. Transseksüalizm: klinik özellikleri ve yasal konular. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar 2015;7(4):436-47.
• De Cuypere G, Vercruysse Jr H. Eligibility and readiness criteria for sex reassignment surgery: recommendations for revision of the WPATH standards of care. International Journal of Transgender Health 2009;11(3):194-205.
• Coleman E, Bockting W, Botzer M, Cohen-Kettenis P, DeCuypere G, Feldman J et al. Standards of care for the health of transsexual, transgender, and gender-nonconforming people, version 7. International Journal of Transgenderism 2012; 13:165-232.
• Can İÖ, Demiroğlu Z, Köker M, Ulaş H, Salaçin Ç. Legal aspects of gender reassignment surgery in Turkey: A case report. Indian Journal of Gender Studies 2011; 18(1):77–88
• Yargıtay 2. Hukuk Dairesi, 27.03.1986 tarih, 1986/651 Esas-1986/3256 Karar sayılı kararı.
• Yargıtay 2. Hukuk Dairesi, 08.06.2009 tarih, 2009/8179 Esas-2009/11096 Karar sayılı kararı.
• Kılıçoğlu AM. Medeni hukuk (temel kavramlar, başlangıç hükümleri, kişiler hukuku), 4. baskı, Ankara, 2016.
• Yargıtay 2. Hukuk Dairesi, 13.02.2006 tarih, 2005/17485 Esas-2006/1343 Karar sayılı kararı.
• Brink VDM, Dunne P. Trans and intersex equality rights in Europe–a comparative analysis. 2018, (https://ec.europa.eu/info/sites/default/files/trans_and_intersex_equality_rights.pdf).
• Chiam Z, Duffy S, Gil GM. Recognition before the law. Trans Legal Mapping Repor. 2017, (https://ilga.org/downloads/ILGA_Trans_Legal_Mapping_Report_2017_ENG.pdf).