Sandal Ağacı (Arbutus andrachne L.) Tohumlarına Yapılan Bazı Ön Uygulamaların Tohum Çimlenme Oranı ve Süresi Üzerine Etkileri

Yıl 2007, Cilt: 20 Sayı: 2, 211 - 218, 01.12.2007

C. E. Onursal Ş. Gözlekçi

Öz

Bu çalışmada, Akdeniz florasında doğal olarak yayılış gösteren Sandal ağacı (Arbulus andrachne L.) tohumlarının çimlendirilmesinde kullanılabilecek en uygun yöntemin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla tohumlar ekim öncesinde; 4°C'de 30, 45, 60 ve 75 gün katlama, 500, 600, 700, 800, 900 ve 1000 ppm GA3’de 24 saat, %96’lık H2S04'de 1, 3 ve 5 dakika ve 40, 60 ve 80oC suda I, 3, 5 ve 7 dakika bekletme uygulamalarına tabi tutulmuşlardır. Araştırma sonucunda, %98 ile ortalama en yüksek çimlenme oranı, 4°C'de 60 gün katlama uygulamasından elde edilmiş ve bunu %95 çimlenme oranı ile 24 saat 800 ppm GA uygulaması takip etmiştir. Tohumlara ekim öncesi yapılan katlama uygulamaları daha yüksek çimlenme oram verdiği halde, GA3 uygulamaları çimlenme süresini kısaltmıştır. Sülfürik asit uygulamaları sonucunda ise, çimlenme elde edilememiştir

Anahtar Kelimeler

Arbutus andrachne, Çimlenme Oranı, Çimlenme Süresi, Katlama, GA3

The Effects of Some Pre-Sowing Treatments on Seed Germination Percentage and Duration of Sandal Wood (Arbutus andrachne L.) Trees

Öz

This study was conducted to determine the most convenient method for seed germination of sandal wood (Arbutus andrachne L.), native to Mediterranean region of Turkey. With this aim, seeds prior to sowings were treated as follows: stratification of tlıe seeds at 4oC for 30, 45, 60 and 75 days, soaking in 500, 600, 700, 800, 900 and 1000 ppm GA3 for 24 hours; in H2S04 for 1, 3 and 5 seconds; and in hot water at 40, 60 and 80oC for 1, 3, 5, and 7 seconds. Results indicated that the highest germination rate, which was 98 % , was obtained by stratification at 4oC for 60 days treatment, and soaking the seeds in 800 ppm GA3 for 24 hours treatment followed it with 95% germination rate. Stratification treatments resulted in higher germination rate for sandal wood seeds, whereas GA3 treatments shortened the germination duration. There were no germinations for the seeds treated with H2S04.

Anahtar Kelimeler

Arbutus andrachne, germination rate, germination duration, stratification, GA3

Kaynakça

• Anşin, R. ve Özkan, C., 1993. Tohumlu Bitkiler. K.T.Ü. Orman Fak. Genel Yayın No: 167, Fak. Yayın No: 19, 512 s, Trabzon.
• Atwater, B.R., 1980. Germination, Dormancy and Morphology of the Seeds of Herbaceous Ornamental Plants, Seed Sci. and Technol., 8: 523-573.
• Davis, P.H., 1978. Flora of Turkey and the East Aegean Islands. Volume 6: 100-101. Great Britain.
• Dimalla, G.G. and Staden, J.V., 1978. Pecan Nut Germination A Rewiew For The Nursery Industry, Hort. Abstr., 48, 6, 5307
• Dingil, S., 1990. Bitkilerle Anadolu. Güney, Orta ve Batı Anadolu’da Tarihi Turistik Yörelerde Rastlanan Bir Kısım Bitkiler ve Çiçekler. Rehber 1990, Antalya.
• Ellis, R.H., Hong, T.D. and Roberts E.H., 1985. Handbook of Seed Technology for Genebanks, Vols. I and II, IBPGR, Rome.
• Gilkey, R., 1991. Germination of Rhododendron yakushimanum Seed, Plant Genetic Resources Abst., 1(2): 1073.
• Gökoğlu, A., 1991. Kocayemiş Yetiştiriciliği. Yüksek Lisans Semineri, 1991, Antalya.
• Janick, J. 1986. Horticultural Science. W. H. Freeman and Company, New York, pp. 745.
• Karam, N.S. and Al-Salem, M.M., 2001. Breaking Dormancy in Arbutus andrachne L. Seeds by Stratification and Gibberellic Acid. Seed Science and Technology 29 (1): 51-56 2001.
• Kayacık, H., 1982. Orman ve Park Ağaçlarının Özel Sistematiği, İstanbul Üniv. Orman Fak., Yayın No: 3013.
• Köse, H., 1997. Ege Bölgesinde Doğal Olarak Yetişen Bazı Süs Ağaç Ağaççık ve Çalı Tohumlarının Çimlendirme Yöntemleri Üzerinde Araştırmalar. Doktora Tezi, 1997, Bornova-İzmir.
• MACDONALD, B. 1993. Practical Woody Plant Propagation for Nursery Growers. Fourth edition. Vol. 1. Timber Press, Portland, Oregon, USA.
• Mc Donough, W.T., 1976. Germination of Seed Treated with Gibberellic Acid and Kinetin During Stratification Phyton, 34 (1): 41-44, II.
• Martins-Louçao, M.A., Duarte, P.J. and Cruz, C. 1996. Phenological and Physiological Studies During Carob (Ceratonia siliqua L.) Seed Germination. Seed Science and Tech. 24(1) 33-47
• Mayer, A.M and Mayber, A.P., 1963. The Germination of Seeds, Vol. 3. The Macmillan Comp., New York.
• Paleg, L.G. 1961. Physiological Effects of Gibberellic Acid. III. Observations on Its Mode of Action on Barley Endosperm. Plant Physiol., 36: 829-837.
• Peacock, D.N. and Hummer, K.E., 1996. Pregermination Studies With Liquid Nitrogen and Sulfuric Acid on Several Rubus Species. HortScience, 31(2): 238-239.
• Saatçioğlu, F., 1971. Orman Ağacı Tohumları, İst Üniv. Orman Fak., Yayın No: 173. İstanbul.
• SAS Institute, 1987. SAS® User's Guide. Release 6.03 Edition. Cary, North Caroline, SAS Institute Inc.
• Westwood, M.N., 1978. Temprate-Zone Pomology. W.H.Freeman and Comp. San Francisco.
• Yamakawa, O. and Noguchı, Y., 1994. Effect of Storage Conditions and Seed Production Time on Seed Germination in Strawberry. Bulletin of The National Research Institute of Vegetables Ornamentals Plants and Tea. Series A: Vegetables and Ornamental Plants, No:9, 41-49.
• Yıldız, A. ve Eti, S., 1995. Keçiboynuzu Tohumlarının Değişik Yöntemlerle Çimlendirilmesi Üzerine Araştırmalar. Türkiye II. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, Cilt I (Meyve): 756-760.
• Yılmaz, M. 1970. Meyve Ağaçlarının Tohumla Çoğaltılmaları ve Bununla İlgili Sorunlar. Tarım Bakanlığı Ziraat İşleri Genel Müdürlüğü Yayınları: D-149, s.25, Ankara