Modanın Tarihi Dokümanları

Yıl 2011, Cilt: 4 Sayı: 7, 0 - 0, 22.03.2011

Hülya Tezcan

Öz

Topkapı Sarayı Müzesi Padişah Elbiseleri bakımından zengin bir koleksiyona sahip olmasına rağmen saray kadın kıyafetleri bakımından daha az birikime sahiptir. Bununla beraber yapılan dikkatli gözlemlerle, eski kayıtlar ve saray arşivinden gelen belgelerle saraylı kadının giyim kuşamıyla ilgili daha ayrıntılı bilgiler edinilebilmiştir.Bu dokümanlar daha çok Osmanlı kıyafetlerinin Batılılaşma sürecinde 18. yüzyıldan itibaren artmaya başlar. Saraylı kadınların günlük yaşamına, gardırobuna ve terzileriyle olan ilişkilerine ışık tutan en önemli kaynaklar 18. yüzyılın son çeyreğinden itibaren görülmeye başlayan terzi defterleridir. 19. yüzyılda ise bu dokümanlar çeşitlenir ve saraylı kadınların Avrupa'dan getirilen model sayfalarına göre giyindikleri izlenir. Terziler artık saray dışındadır ve beğenilen modeller,üzerlerine notlar yazılarak, numune kumaşlar tespit edilerek kendilerine gönderilir. Saraylı kadın bu siparişleri kalfaları veya saray ağaları vasıtasıyla terziye ulaştırırlar. Masraflar ve siparişler bir deftere yazılır, bir kopyası da terzide bulunur. İş bitiminde karşılıklı olarak hesaplar kapanır ve mühürlenir. Bu defterler vasıtasıyla18.- 19.yüzyılda İstanbul'da faaliyet gösteren ve şehir elitine dikiş diken terzi atölyelerinin de geçmişini öğrenmek mümkün olmaktadır. Bildiride saray kadının kıyafetlerine genel bir bakıştan sonra, 18.- 19. yüzyıla ait terzi defterlerin den örnekler gösterilerek, saraylı kadınların terzileriyle olan iş ilişkileri, kalfaların rolleri veterzilerin saray karşısındaki tutumları ortaya konmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Moda, Doküman, Numune, Terzi Defteri, Batılılaşma