Isparta Yöresindeki Bazı Yörüklere Ait Düz Dokuma Örnekleri

Yıl 2013, Cilt: 6 Sayı: 12, 0 - 0, 25.12.2013

Rengin Oyman

Öz

El dokumacılığı, insan gücü ile çalışan tezgahlarda, el emeğine dayalı üretimi yapılan bir dokuma işlemidir. Ülkemizde özellikle kırsal alanda geçim kaynağı ya da ikinci iş olarak varlığını sürdürmektedir. Isparta yöresinde günümüzde, azalarak devam eden geleneksel el sanatlarından düz dokumalar, özellikle kilim, cicim, zili ve sumak yörede halen daha dokunmaktadır. Isparta yöresinde kullanmak için yapılmasının yanı sıra çeyize koymak ve gelir elde etmek için yapılan düz dokumalar daha çok tarla ve bahçe işlerinin azaldığı kış döneminde yapılırlar.

Kilimciliğin Isparta'da en yaygın olduğu yerler Yörük köyleridir. Bununla birlikte Türkmen köylerinde de kilim dokumalarına rastlanır. Kilim dokunan bu yörelerde heybe, çanta ve çuvallar da dokunduğu görülür. Ancak modern kullanım örtülerin yaygınlaşması ve kilim dokuyacak gençlerin bu işe rağbet ve emek çekmemesi gibi sebeplerden kilim dokuması giderek azalmaktadır. Kilim dokunan yörelerde, dokumayı daha çok otuz yaşın üzerindeki kadınlar yapmaktadır.

Gönen, Keçiborlu, Sütçüler, Şarkikaraağaç, Aksu, Yalvaç  ilçelerinde yaygı, heybe, çuval, torba, yastık, minder gibi kullanım alanları bularak devam eden düz dokuma ürünlerine en çok camilerde ve çeyizliklerde rastlanmaktadır. Istar tezgahların yanı sıra Isparta Sarma tip tezgah kullanılmakta olup, kompozisyon ve motif özellikleri geometrik olup yörelere göre farklılıklar göstermektedir. Yörede önceden doğal boya ile boyama yapılırken, el eğirmesi yün ve kıl kullanılırken, günümüzde yapay boya,  orlon ip kullanılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Isparta, El Sanatları, Isparta Düz Dokumaları, Kilim, Cicim