BELİRLİLİK İLKESİ, MAHKEMEYE ERİŞİM VE ETKİLİ BAŞVURU HAKLARI BAĞLAMINDA BİR DANIŞTAY KARARININ DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2022, , 625 - 640, 27.12.2022

Ahmet Bağrıaçık

https://doi.org/10.54704/akdhfd.1175658

Öz

15 Temmuz 2016 tarihinde yaşanan darbe girişimi sonrasında ilan edilen Olağanüstü Hal rejimini takiben bozulan kamu düzenini yeniden tesis etmek amacıyla birçok yeni düzenleme yapılmış ve bu düzenlemelerin çoğu Olağanüstü Hal Kanun Hükmünde Kararnamesi ile gerçekleştirilmiştir. Bahsi geçen Kararnamelerden birisi de 675 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Tedbirler Alınması Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamesidir.
675 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Tedbirler Alınması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin 16’ncı maddesinin 4’üncü fıkrasında yer alan düzenleme, esasen ilgilinin dava açmadan önce idareye başvurusunu ve bu başvuruya verilecek yanıt sonrası dava yoluna gidilebileceğini hüküm altına almaktadır. İlgili hüküm uyarınca yapılan başvuruya zımni ret süresi içerisinde cevap verilmemesi üzerine açılan dava Danıştay tarafından, ortada idari davaya konu olabilecek kesin ve yürütülmesi gereken işlem olmadığı gerekçesiyle reddedilmiştir.
Çalışmada, Danıştay Başsavcılığı tarafından kanun yararına bozulması talep edilen ve Danıştay’ın 5’inci Dairesince verilen bu karar incelenmektedir. Söz konusu karar uyarınca bir yandan yapılan düzenlemede başvuru sonrası idarenin vereceği cevap üzerine dava açılabileceği ve cevabın hangi süre zarfında verileceği konusunda boşluk bulunması diğer yandan bahsi geçen boşluğun 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun (İYUK) zımni ret müessesini düzenleyen ilgili hükmüyle doldurulmasını Danıştay’ın kabul etmemesi çalışmanın esasını teşkil etmektedir. İçeriği itibariyle özel nitelikli bir düzenlemede yer alan boşluğun genel niteliği haiz kanun ile doldurulmasının kabul görmemesi nedeniyle çalışmada genel-özel kanun ilişkisi ve hükümlerine de değinilmiştir. Bu haliyle ilgili karar belirlilik ilkesi, mahkemeye erişim ve etkili başvuru hakkının ihlal edilmesi anlamına gelmektedir. Nitekim çalışmada Danıştay’ın daha önce benzer içerikteki uyuşmazlıklarla ilgili farklı yönde verdiği kararlara özellikle yer verilmiştir. Ayrıca çalışmada Danıştay’ın ilgili kararları dışında, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) ve Anayasa Mahkemesi’nin (AYM) konuya ilişkin içtihatlarına varılan sonucu desteklemek amacıyla yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

OHAL KHK’sı, zımni ret, belirlilik ilkesi, mahkemeye erişim hakkı, etkili başvuru hakkı

Kaynakça

• Akyılmaz, Bahtiyar, Sezginer, Murat ve Kaya, Cemil, Türk İdari Yargılama Hukuku, Ankara: Savaş Kitabevi, 2021. Can, Osman. “Belirlilik İlkesine Anayasal Bakış”, EBYÜHFD, 9, S.1-2 (2005): 89-125. Gözler, Kemal, Anayasa Hukukunun Genel Teorisi, Bursa: Ekin Yayınevi, 2011. Gözübüyük, Şeref ve Tan, Turgut. İdare Hukuku, Ankara: Turhan Kitabevi, 2021. Gülçür, Abdulkadir. “AİHM ve Türk Anayasa Mahkemesi’nin Kararları Işığında Hukuki Kesinlik (Belirlilik) İlkesinin İncelenmesi”, MÜHFHAD, 24, S.1 (2018): 149-175. Günday, Metin. İdare Hukuku, Ankara: İmaj Yayınevi, 2015. İnceoğlu, Sibel. İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi Kararlarında Adil Yargılanma Hakkı, İstanbul: Beta Yayıncılık, 2013. Yıldırım, Turan. İdari Yargı, Beta Yayıncılık, 2010.