GEMİ KAPTANININ TÜRK TİCARET KANUNUN’DAN KAYNAKLANAN YETKİ VE GÖREVLERİ İLE HUKUKİ SORUMLULUĞU

Yıl 2023, Cilt: 13 Sayı: 1, 559 - 612, 17.07.2023

Yunus Alhan

https://doi.org/10.54704/akdhfd.1239437

Öz

Kaptanın görev ve yetkilerinin belirlendiği birçok uluslararası hukuk düzenlemesi olduğu gibi, ülkeler de bu düzenlemelerle uyumlu olarak iç hukuk sistemlerinde kaptanın görev, yetki ve sorumluluklarını belirlemişlerdir.
TTK 1088-1118 hükümleri ile kaptanın yetki, görevlerini ana hatlarıyla çizerek bir çerçeve oluşturulmuştur. Bu hükümlere bakarak; kaptanın deniz ticaretinin tarihsel gelişimi içinde ilk başlarda belirgin olmayan yetkilerinin zaman içinde önemli ölçüde artıp, deniz ticaretinin önemli bir süjesine dönüştüğü görülmektedir. Bunun yanı sıra kaptan geminin sefere hazır bir şekilde yola çıkması, yolda iken denizin olağan tehlikelerine karşı güvenli bir şekilde ilerlemesi ve varma limanına sağ salim varması noktasında önemli görevlere sahiptir. Kaptanın yolculuk başlamadan önce, yolculuk sırasında, yolculuk bittikten sonraki görevlerini TTK’ nın, ‘‘Deniz Ticareti’’ başlıklı 5. Kitabının Üçüncü Kısmını oluşturan ‘‘Kaptan’’ bahsindeki ve Dördüncü Kısmını oluşturan ‘‘Deniz Ticareti Sözleşmeleri’’ hükümlerinde yer almaktadır.

Anahtar Kelimeler

Gemi Kaptanı, Türk Ticaret Kanunu, Görev, Yetki

Kaynakça

• Akman, Galip Sermet. Sorumsuzluk Anlaşması. İstanbul: Sulhi Garan Matbaası, 1976.
• Alhan, Yunus. “Taşıma İşleri Organizatörlüğü Yönetmeliğindeki Taşıma İşleri Organizatörü Kavramının Türk Ticaret Kanunu ve İlgili Mevzuat Işığında Değerlendirilmesi.”, Antalya Bilim Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi (ABÜHFD), C. 8, S. 16, 2020, ss. 1135-1172.
• Aragon, James, Messer, Anna Tuuli. Master’s Handbook on Ship’s Business, Cambridge: Cornell Maritime Press, 2012.
• Attard, David Joseph. The Imli Manual On International Maritime Law. London: Oxford Press, 2014.
• Cartner, John A. C., Fiske, Richard P., Leiter, Tara L. The International Law of The Shipmaster, London: Informa Law, 2009.
• Cenkci, Esra, Çetinkaya, Mehmet. “Ticari Vekilin Kambiyo Taahhüdünde Bulunmaya Yetkisi”, Terazi Hukuk Dergisi, C. 8, S. 86, 2013, ss. 25-29.
• Çağa, Tahir. Deniz Ticareti Hukuku, İstanbul: Filiz Kitabevi, 1995.
• Çiçek, Banu. Türk Borçlar Hukukunda İradi Temsil Yetkisinin Sona Ermesi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Anabilim Dalı Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2010.
• Eren, Fikret. Borçlar Hukuku Genel Hükümler. Ankara: Yetkin Yayınları, 2012.
• Eren, Fikret. Mülkiyet Hukuku. Ankara: Yetkin Yayınları, 2014.
• Ertaş, Şeref. “Borçların İfası ile İlgili Yeni Borçlar Kanununun Değerlendirilmesi”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi Prof. Dr. Cevdet Yavuz’a Armağan, 2012, ss. 309-319.
• Ersözlü, Cenk Murat. Kaptanın Özel Hukuktan Kaynaklanan Görev ve Yetkileri ile Hukuki Sorumluluğu. İstanbul: Beta Yayınları, 2000.
• İzveren, Adil, Franko, Nesim, Çalık, Ahmet. Deniz Ticaret Hukuku Ankara: Adalet Matbaacılık, 1994.
• Göknil, Mazhar, Nedim. Deniz Ticareti Hukuku, Ankara: Ulus Matbaası, 1935.
• Hepgülerler, Ezgi. Deniz Yolu ile Gerçekleştirilen Konteyner Taşımacılığının Yükleme İstif Boşaltma ve Teslim Aşamalarında Görev Alanların Hukuki Sorumluluğu, Ankara: Seçkin Yayınları, 2011.
• Hirsch, Ernst. Deniz Ticareti ve Sigorta Hukuku, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Talebe Cemiyeti Yayınları, No. 7, 1942.
• Hopkins, F. N. Business and Law for the Shipmaster, Glasgow: Brown, Son & Ferguson, Ltd., 1998.
• Kayıhan, Şaban. Deniz Ticareti Hukuku (Maritime Law), İstanbul: Umuttepe Yayınları, 2020.
• Kayıhan, Şaban, Kara, Etem. “Donatanın Sorumluluğunun Kaynakları ve Sorumluluğunun Sınırlandırılması Sistemi”, İstanbul Medeniyet Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi (İMHFD), C. 6, S. 10, 2021, ss. 49-76.
• Kender, Rayegan, Çetingil, Ergon, Yazıcıoğlu, Emine. Deniz Ticareti Hukuku Temel Bilgiler Cilt 1, İstanbul: Oniki Levha Yayınevi, 2014.
• Kılıçoğlu, Ahmet. Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Ankara: Turhan Kitabevi, 2015.
• Maclachlan, Malcolm. The Shipmaster’s Business Companion, London: The Nautical İnstitute, 2004.
• Nas, Selçuk. Gemi Operasyonlarının Yönetiminde Kaptanın Bireysel Karar Verme Süreci Analizi ve Bütünleşik Bir Model Uygulaması, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi, 2012.
• Nas, Selçuk. “Gemi Yönetimi Konusunda Gemi İşletmelerinin Nasıl Bir Gemi Kaptanı İstediklerinin Tespitine Yönelik Nitel Bir Araştırma,” Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C. 10, S. 2, 2008, ss. 121-151.
• Okay, M., Sami. Deniz Ticareti Hukuku, İstanbul: Kutulmuş Matbaası, 1970.
• Sözer, Bülent. Deniz Ticareti Hukuku Ders Kitabı Cilt 1, İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2019.
• Süzel, Cüneyt. Deniz Ticareti Hukukunda Taşıtan ve Yükleten, İstanbul: Oniki Levha Yayınevi, 2014.
• Tekil, Fahiman. Deniz Hukuku, İstanbul: Alkım Yayınları, 2001.
• Toremar, Marcus. The Legal Position of the Shipmaster, Sweden: Department of Law School of Economics and Commercial Law, Göteburg University, 2000.
• Yazıcıoğlu, Emine. Hamburg Kuralları’na Göre Taşıyanın Sorumluluğu: Lahey/Visby Kuralları ile Karşılaştırmalı Olarak, İstanbul: Beta Yayınevi 2000.