DEPREMİN DÜŞÜNDÜRDÜKLERİ: YOLCULUK ÇARTERİ SÖZLEŞMELERİNDE MÜCBİR SEBEBİN YÜKLEME/BOŞALTMA VE SÜRASTARYA SÜRELERİNE ETKİSİ HAKKINDA TÜRK VE İNGİLİZ HUKUKLARI AÇISINDAN MUKAYESELİ DEĞERLENDİRME

Yıl 2023, Cilt: 13 Sayı: 1, 381 - 407, 17.07.2023

Banu Bozkurt

https://doi.org/10.54704/akdhfd.1282723

Öz

Ülkemizi sarsan depremler, deniz ticaretinin en yoğun limanlarının olduğu bölgeyi de etkilemiş ve bu limanlarda belirli bir süre yükleme/boşaltma başta olmak üzere birçok işlemi durmuştur. Bu işlemlerin durması yolculuk çarteri sözleşmeleri açısından yükleme/boşaltma ve sürastarya sürelerinin işleyişi noktasında sorunlar oluşturabilecek niteliktedir. Zira depremlerin mücbir sebep olarak kabul edilmesi doğrultusunda acaba bu süreler işlemeye devam edecek midir? Türk kanun koyucusu ile beraber İngiliz hukuku bu sorulara ne cevap verecektir? Bu çalışmanın amacını bu sorulara cevap vermek oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler

yolculuk çarteri sözleşmesi, yükleme süresi, boşaltma süresi, sürastarya süresi, sürastarya ücreti, ifa imkansızlığı, imkansızlık teorisi

Kaynakça

• Baughen, Simon. Shipping Law. Routledge: 4. Baskı, 2010.
• Baysal, Başak. Sözleşmenin Uyarlanması, BK m. 138 Aşırı İfa Güçlüğü. İstanbul: Oniki Levha Yayınları, Kasım 2020.
• Bozkurt Bozabalı, Banu. “6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu Hükümleri Doğrultusunda Hazırlık İhbarı, Bekleme Süreleri ve Limanda Olsun Olmasın (WIPON)/Rıhtımda Olsun Olmasın (WIBON) Kaydının Değerlendirilmesi”. Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi C: XXXII, S: 2 (2016): 177-207.
• Cooke, Julian; Kimball, John D.; Young, Timothy; Martowski, David; Taylor, Andrew ve Lambert, Leroy. Voyage Charters. Informa: LLP, 2001.
• Çağa, Tahir ve Kender, Rayegan. Deniz Ticaret Hukuku II. İstanbul: Oniki Levha Yayınları, 2010.
• Çetingil, Ergon; Kender, Rayegan ve Yazıcıoğlu, Emine. Kender - Çetingil Deniz Ticareti Hukuku. İstanbul: Filiz Kitabevi, 2020.
• Eren, Fikret. Borçlar Hukuku, Genel Hükümler. Ankara: Yetkin Yayınları, 2022.
• file:///C:/Users/LENOVO/Downloads/Laytime%20Definitions%20for%20Charter%20 Parties%202013%20v2.pdf (06.04.2023).
• Haight Jr., Charles S. “Babel Afloat: Some Reflections on Uniformity in Maritime Law”, Journal of Maritime Law and Commerce V: 28, No: 2 (Nisan 1997): 189 vd., https://heinonline. org/HOL/LandingPage?handle=hein.journals/jmlc28&div=16&id=&page= (06.04.2023 - çevrimiçi).
• Kaner, Deniz İnci. Deniz Ticareti Hukuku II. (İstanbul: Filiz Kitabevi, 2014).
• Oğuzman, Kemal ve Öz, Turgut. Borçlar Hukuku, Genel Hükümler, C. I. İstanbul: Filiz Kitabevi, 2022.
• Palfrey, John G. “The Common Law Courts and the Law of Sea”, Harvard Law Review, Vol: 36, No: 7 (Mayıs 1923): 777-801, https://www.jstor.org/stable/pdf/1328443.pdf (06.04.2023 - çevrimiçi).
• Schofield, John. Laytime and Demmurage. Informa: 5. Baskı, 2008.
• Sözer, Bülent. Deniz Ticareti Hukuku I. İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2022.
• Silahtaroğlu Batmaz, Elvin. “Sürastarya Parası ile Gecikme Zararları Kavramlarının Türk ve İngiliz Hukuk Sistemleri Bakımından Karşılaştırılması”. Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi C: 5, S. 2 (2015): 151-167.
• Tandoğan, Haluk. Türk Mes’uliyet Hukuku (Akit Dışı ve Akdi Mesuliyet). İstanbul: Vedat Kitapçılık, 1961 Basısından tıpkı Bası, 2010.
• Tekinay, Selahattin Sulhi; Akman, G. Sermet; Burcuoğlu, Haluk ve Altop, Atilla. Borçlar Hukuku Genel Hükümler. İstanbul: Filiz Kitabevi, 1993.
• Ülgener, Fehmi. “İngiliz Hukukunda Force Majeure Kavramı - Frustration Kurumu”, https://www.ulgener.com/ingiliz-hukukunda-mucbir-sebep-i25 (06.04.2023).
• Ülgener, Fehmi. Sürastarya Süresi ve Ücreti, Ankara: Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, 1993.
• Wilson, John F. Carriage of Goods by Sea, Pearson Education Limited: 2010.
• İnternet Kaynakları http://www.a4id.org/wp-content/uploads/2016/10/A4ID-english-contract-law-at-aglance. pdf (06.04.2023).
• https://chambers.com/articles/force-majeure-clauses-under-english-law (06.04.2023).
• https://maintenanceandcure.com/maritime-blog/the-intriguing-history-of-maritime-law/ (06.04.2023).
• https://uk.practicallaw.thomsonreuters.com/3-107-5776?transitionType=Default&contex tData=(sc.Default)&firstPage=true (06.04.2023).
• https://www.bimco.org/ (06.04.2023).
• https://www.nepia.com/articles/what-is-force-majeure/ (06.04.2023).
• https://www.nortonrosefulbright.com/fr-fr/knowledge/publications/b54cf723/forcemajeure- hardship-clauses-and-frustration-in-english-law-contracts-amid-covid- 19#:~:text=References%20to%20a%20%E2%80%9Cforce%20majeure,from%20 performing%20its%20contractual%20obligations (06.04.2023).
• https://www.steamshipmutual.com/publications/articles/forcemajeure0211 (06.04.2023).
• https://www.ukdefence.com/insights/march-2022-stuck-in-the-middle-force-majeureand- frustration-issues-from-a-charterers-perspective-157129/ (06.04.02023).
• https://www.westpandi.com/getattachment/59a00a14-b021-46e7-81e6-d096a213800f/ woe5613_frustration-force_majeure_web.pdf (06.04.2023).