NIETZSCHE'NİN HUKUK ANLAYIŞI ÜZERİNE BİR İNCELEME

Yıl 2023, Cilt: 13 Sayı: 1, 359 - 378, 17.07.2023

Serdar Koçak

https://doi.org/10.54704/akdhfd.1283311

Öz

Hukukun ve hukuk felsefesinin tarihi, felsefenin tarihinden bağımsız düşünülemez. Bu üç tarih alanında olan hemen her şey birbiri ile ilişkili olarak meydana gelmiş ve birbirini derinden etkilemiştir. Hukuk, temel ilkelerini hukuk felsefesinden alırken hukuk felsefesi de kavramlarını felsefeden devşirir. Dolayısıyla felsefe tarihinin önde gelen isimleri hem hukuk hem de hukuk felsefesi için büyük önem ve değer taşırlar. Nietzsche, her ne kadar hukuka ve hukuk felsefesine dair sistematik düşünceler ortaya koymamışsa da meseleye etraflıca bakıldığında hukuk ve hukuk felsefesi için kendisinden istifade edilebilecek değerli bir filozof olduğu görülmektedir. Bilhassa güncel hukuk ve siyaset krizi karşısında içine düşülen durumun vahameti karşısında Nietzsche gibi önemli bir düşünürün hukukun temel kavramlarına getirdiği tanımlar, bu alanda yaptığı kavram soykütükçülüğü ve bu kavramlar hakkında söyledikleri üzerinden hukuk felsefesine ve hukuka bir katkı sağlamanın imkânı da araştırmaya değerdir. Nietzsche, metinlerinde hukuk, hak, adalet, suç, ceza, iyi ve siyaset gibi hukuk bağlamlı kavramlara defalarca değinmiş; hukuka olan alakasını bu kavramların ortaya çıkış hikayelerine, kökenlerine, farklı tarihlerde nasıl yorumlandıklarına, anlamlarının zamanla nasıl değişip durduğuna ve genel olarak tarihlerine duyduğu ilgiyi vurgulayarak göstermiştir. Yeterince dikkatli okunursa Nietzsche, hukuku ve onun temel kavramlarını defalarca tanımlamış ve hukukun felsefedeki yerini, diğer filozoflardan ayrı bir biçimde, son derece özgün bir bakış açısı ile tespit etmiştir. Bu çalışma felsefi bir bakış açısı ile filozofun hukuk anlayışını aramakla birlikte onun hukukun ve hukuk felsefesinin temel kavramlarına bakışını ortaya çıkarma amacı da gütmektedir. Nietzsche’nin hukuk üzerine söylediklerinin ve onun felsefi yöntemleri aracılığı ile hukuk hakkında söylenebileceklerin hukuk felsefesi tarihine işlenmesinin gerekliliği, bu çalışmanın ortaya çıkmasını olanaklı kılmıştır.

Anahtar Kelimeler

NIETZSCHE, HUKUK FELSEFESİ, HUKUK, HUKUKUN KAVRAMLARI, ADALET

Kaynakça

• Aristoteles. Politika, Çev. Mete Tunçay, İstanbul: Remzi Kitabevi, Birinci Basım, 1975.
• Balke, Friedrich. “From a Biopolitical Point of View: Nietzsche’s Philosophy of Crime”, Nietzsche and Legal Theory Half Written Laws, Edited by Peter Goodrich, and Mariana Valverde, (2006) 49-65.
• Bataille, Georges. Nietzsche Üzerine. Çev. Mukadder Yakupoğlu, İstanbul: Kabalcı Yayınevi, İkinci Basım, 2000.
• Beysan, Nazime “Hak Kavramının Hukuk Felsefesi Açısından Analizi”. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Doktora Tezi, 2008.
• Derrida, Jacques. Nietzschelerin Şöleni. Çev. Ali Utku ve Mukadder Erkan. İstanbul: Otonom Yayıncılık, 1. Basım, 2007.
• Diener, Keith W. “A Nietzschean Justification of Legal Realism”, The Open Ethics Journal, 7 (2013): 1-8.
• Foucault, Michel. Hapishanenin Doğuşu. Çev., Ali Kılıçbay, İstanbul: İmge Kitabevi, 1992.
• Goodrich, Peter and Valverde, Mariana. Nietzsche and Legal Theory Half-Written Laws, Routledge Taylor & Francis Group, 2005.
• Herbert L.A. Hart, The Concept of Law, New York: Oxford University Press, Second Edition, 1994.
• Hirsch, Ernst. Hukuk Felsefesi ve Sosyoloji Dersleri, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, Ankara 2001.
• Hoad, T. F. The Concise Oxford Dictionary of English Etymology, Oxford: Oxford University Press, 1996.
• Hobbes, Thomas. Leviathan, Çev. Semih Lim, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 6. Baskı, 2007. Kant, Immanuel. Grundlegung zur Metaphysik der Sitten, Hamburg: Felix Meiner Verlag, 2016. Keyman, Selahattin. “Hukuki Pozitivizm”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 35 (1978): 17-56.
• Mill, John Stuart. Utilitarianism- Chapter 5: On the Connection between Justice and Utility, Batoche Books, Kitchener. 2001.
• Nietzsche, Friedrich Wilhelm. Ahlakın Soykütüğü. Çev., Zeynep Alangoya. İstanbul: Kabalcı Yayınları 1. Baskı, 2011.
• Nietzsche, Friedrich Wilhelm. Also sprach Zarathustra. The Project Gutenberg, Release Date: March 26, 2003 [eBook #7205] [Most recently updated: February 12, 2023].
• Nietzsche, Friedrich Wilhelm. Böyle Buyurdu Zerdüşt. Çev. Turan Oflazoğlu. İstanbul: Bilgi Yayınları 1. Baskı, 1964.
• Nietzsche, Friedrich Wilhelm. Deccal. Çev. Oruç Aruoba. İstanbul: İthaki Yayınları, 2. Basım, 2008.
• Nietzsche, Friedrich Wilhelm. Ecce Homo. Çev. Can Alkor. İstanbul: İthaki Yayınları, 2. Basım, 2006.
• Nietzsche, Friedrich Wilhelm. Güç İstenci. Çev. Sedat Umran. İstanbul: Birey Yayıncılık, 1. Baskı, 2002.
• Nietzsche, Friedrich Wilhelm. İnsanca Pek İnsanca 1. Çev. Mustafa Tüzel. İstanbul: İthaki Yayınları 2. Baskı, 2007.
• Nietzsche, Friedrich Wilhelm. İnsanca Pek İnsanca 2. Çev. Mustafa Tüzel. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2. Baskı, 2015.
• Nietzsche, Friedrich Wilhelm. İyinin ve Kötünün Ötesinde. Çev. Ahmet İnam. İstanbul: Yorum Yayınevi, 2. Baskı, 2001.
• Nietzsche, Friedrich Wilhelm. Putların Alacakaranlığı. Çev. Mustafa Tüzel. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 1. Baskı, 2010.
• Nietzsche, Friedrich Wilhelm. Tan Kızıllığı. Çev. Hüseyin Salihoğlu ve Ümit Özdağ. İstanbul: İmge Yayınevi, 5. Baskı, 2014.
• Nietzsche, Friedrich Wilhelm. Yazılmamış Beş Kitap İçin Beş Önsöz. Çev. G. Aytaç, İstanbul: Say Yayınları, 2005.
• Planck, W. Nietzsche ve Varlık, Çev. Cem Kılıçarslan, İstanbul: Mitra Yayınları, Birinci Basım, 2012.
• Radbruch, G. “Statutory Lawlessness and Supra-Statutory Law”, Translated by B. L. Paulson and S. L. Paulson, Oxford Journal of Legal Studies, Vol. 26, No. 1, Spring, (2006), 1-11.
• Riley, P. Nietzsche as a Philosopher of Law. In: Pattaro, E., Canale, D., Grossi, P., Hofmann, H., Riley, P. (eds) A Treatise of Legal Philosophy and General Jurisprudence. Springer, Dordrecht, (2009).
• Shapiro, Scott J. (2007). The “Hart-Dworkin” Debate: A Short Guide for the Perplexed. University of Michigan Public Law Working Paper No. 77.
• Strauss, Leo. Nietzsche: İyinin ve Kötünün Ötesinde 1971-72’de Verilen Ders, Editörlük ve Sunuş: Mark Blitz, Çev. Özgüç Orhan, İstanbul: Pinhan Yayıncılık, 2018.
• Sofokles. Antigone, Çev. Sabahattin Ali, Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 2005.
• Wacks, Raymond. Understanding Jurisprudence an Introduction to Legal Theory, Oxford: Oxford University Press, Third Edition, 2012.
• Yovel, Jonathan. Gay Science as Law: An Outline for a Nietzschean Jurisprudence. Nietzsche and Legal Theory Half Written Laws, Edited by Peter Goodrich and Mariana Valverde, 23-48, 2005.