Türkçe Öğretmenlerinin Merkezî Sınavlara İlişkin Görüşleri

Yıl 2023, , 1373 - 1399, 29.10.2023

Serdar Derman , Keziban Kaygısız

https://doi.org/10.38151/akef.2023.116

Öz

Türk eğitim sistemi, tarihsel süreç içerisinde pek çok dönüşüm ve reforma tanık olmuştur. Özellikle son yıllarda eğitimde standardizasyonun ve merkezî değerlendirmenin artması, bu değişimlerin en belirgin örneklerinden biri olmuştur. Bu bağlamda, merkezî sınavlar, eğitimdeki kalite ve standartları belirlemede kritik bir role sahip olmuştur. Bu çalışma, Türk eğitim sisteminin kritik unsurlarından biri olan merkezî sınav sistemlerine ilişkin Türkçe öğretmenlerinin tepkilerini (görüşlerini), algılarıyla birlikte detaylıca analiz etmeyi hedeflemektedir. Araştırmanın merkezine, Türkçe öğretmenlerinin sınav sistemine dair genel görüşleri, sınavın getirdiği yenilikler, bu yeniliklere öğretmenlerin tepkileri, sınavın öğrencilere etkileri, sınav sorularının niteliği, Türkçe dersi ile sınav arasındaki ilişki ve en nihayetinde sınavın, öğrencilerin bilişsel ve duyuşsal özelliklerini ne ölçüde yansıttığına dair görüşler alınmıştır. Bu çalışmanın önemi üç temel nokta üzerinde yoğunlaşmaktadır: İlk olarak, merkezî sınavların öğretmenlerin gözünden çeşitli boyutlarla nasıl değerlendirildiği; ikinci olarak, bu sınavlara dair olumlu ya da olumsuz görüşlerin neler olduğu ve son olarak, merkezî sınavların, eğitim sürecine potansiyel engel teşkil edip etmediğinin belirlenmesidir. Bu araştırmanın temel varsayımı, katılımcı Türkçe öğretmenlerinin, araştırma sorularını samimi bir şekilde ve gerçek görüşleriyle yanıtladıklarıdır. Ancak bu kapsamlı çalışmanın bazı sınırlılıkları bulunmaktadır. Öncelikle, araştırmanın örneklemini sadece İstanbul'da görev yapan Türkçe öğretmenleri oluşturmaktadır. Bu sebeple elde edilen bulguların, Türkiye'nin diğer bölgelerindeki öğretmenler için ya da farklı eğitim sistemleri için direkt olarak genelleştirilemeyeceğini belirtmek gerekir. Ayrıca, pandemi koşulları nedeniyle araştırma verilerinin tamamı online platformlar üzerinden toplanmıştır. Bu toplama yöntemi, geri dönüt kontrolünün tam anlamıyla yapılamaması nedeniyle bazı sınırlamalara sahiptir. Sonuç olarak bu çalışma, Türkçe öğretmenlerinin merkezî sınav sistemlerine dair derinlemesine görüşlerini ortaya koymakta, eğitimdeki bu kritik unsurun avantajları ve dezavantajları üzerine kapsamlı bir analiz sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Türkçe Öğretmeni, Merkezî Sınavlar, Ket Vurma Etkisi.

Turkish Teachers' Opinions on Central Examinations

Öz

The Turkish education system has witnessed numerous transformations and reforms throughout its historical course. Particularly in recent years, the increase in standardization and centralized assessment in education has become one of the most prominent examples of these changes. In this context, centralized exams play a pivotal role in determining the quality and standards of education. This study aims to comprehensively analyze the reactions (views) of Turkish teachers towards these critical components of the Turkish education system, along with their perceptions. Central to the research are the general views of Turkish teachers on the exam system, innovations introduced by the exam, teachers' reactions to these innovations, effects of the exam on students, the quality of exam questions, the relationship between the Turkish course and the exam, and ultimately, views on how well the exam reflects the cognitive and affective characteristics of students. The significance of this study hinges on three main points: Firstly, how centralized exams are evaluated by teachers across various dimensions; secondly, what the positive or negative views on these exams are; and lastly, determining whether centralized exams potentially pose an impediment to the educational process. The fundamental assumption of this research is that the participating Turkish teachers have answered the research questions sincerely, reflecting their genuine views. However, there are certain limitations to this comprehensive study. Primarily, the sample of the research is solely composed of Turkish teachers working in Istanbul. Therefore, it's important to note that the findings cannot be directly generalized for teachers in other regions of Turkey or for different education systems. Furthermore, due to pandemic conditions, all research data was collected via online platforms. This collection method has certain restrictions, mainly because a full feedback control could not be performed. In conclusion, this study elucidates the in-depth views of Turkish teachers on centralized examination systems, providing an extensive analysis of the advantages and disadvantages of this critical component in education.

Anahtar Kelimeler

Language Teacher, Centralized Examinations, Washback Effect.

Kaynakça

• Acar, M., & Buldur, S. (2021). Fen bilimleri öğretmenlerinin gözünden merkezi sınavlar: Olumlu ve olumsuz etkileri. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 11(1), 390-414.
• Akar, Z. (2019). Sekizinci sınıf Türkçe dersi yazılı sınav sorularının merkezî sınav Türkçe soruları ile karşılaştırılması [Yüksek Lisans Tezi]. Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Alderson, J. C., & Wall, D. (1993). Does washback exist? Applied Linguistics, 14(2), 115-129.
• Ayaydin, A. (2010). Görsel sanatlar eğitiminde ölçme ve değerlendirme süreci üzerine. Milli Eğitim Dergisi, 40(187), 240-250.
• Aylar, E. (2015). Merkezi sınavların başarının değişen anlamı üzerine etkisi. Eleştirel Pedogoji, 7(42), 62-66.
• Bachman, L. F. (1995). Fundamental considerations in language testing (3st Edition). Oxford University Press.
• Backes-Gellner, U., & Veen, S. (2008). The consequences of central examinations on educational quality standards and labour market outcomes. Oxford Review of Education, 34(5), 569-588.
• Başusta, N. B. (Uzun). (2010). Ölçme eşdeğerliği. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 1(2), 58-64.
• Bayburtlu, Y. S. (2015). 2015 ve 2006 Türkçe öğretim programlarının değerlendirilmesi. Journal of Turkish Studies, 10(15), 137-158.
• Berber, A., & Anılan, B. (2018). Son on yıldaki ortaöğretime geçiş sınavlarındaki fen bilimleri alan soruları ile ilgili öğretmen adaylarının görüşlerinin incelenmesi. Turkish Studies: Educational Sciences, 13(27), 203-224.
• Biggs, J. (1995). Assumptions underlying new approaches to educational assessment: İmplications for Hong Kong. Curriculum Forum, 4(2), 1-22.
• Bol, T., Witschge, J., Van de Werfhorst, H., & Dronkers, J. (2014). Curricula tracking and central examinations: Counterbalancing the Impact of social background on student achievement in 36 countries. Oxford University Press, 92(4), 1545-1572.
• Brown, H. D. (2000). Principles of language learning and teaching (Fourth Edition). A Pearson Education Company.
• Buldur, S., & Acar, M. (2019). Ortaokul öğretmenlerinin merkezi sınavlara yönelik görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 27(1), Article 1.
• Buldur, S., & Doğan, A. (2017). Performansa dayalı tekniklerle yürütülen biçimlendirmeye yönelik değerlendirme sürecinin öğrencilerin hedef yönelimlerine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(1), 143-167.
• Büchter, A., & Pallack, A. (2012). Methodische überlegungen und empirische analysen zur impliziten standardsetzung durch zentrale prüfungen. Journal für Mathematik-Didaktik, 33(1), 59-85.
• Bülbül Oğuz, B., & Aktürk, M. (2021). Merkezî sınavlara hazırlıkta “fiilde çatı” konusu üzerine. Turkish Academic Research Review, 6(3), 863-881.
• Büyükcan, T. (2015). Dershanelerin özel okullara dönüştürülmesi sürecinde Türkiye’de sınav ekonomisi. Eleştirel Pedogoji, 7(42), 67-73.
• Can, E. (2017). Öğrenci görüşlerine göre merkezî sınavların etkilerinin belirlenmesi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(58), 108-122.
• Cansız, M., Özbaylanli, B., & Çolakoğlu, M. H. (2019). Okul türünün öğrenci başarısı üzerindeki etkisi. Eğitim ve Bilim, 44(197), 275-314.
• Cheng, L. (1999). Changing assessment: Washback on teacher perceptions and actions. Teaching and Teacher Education, 15(3), 253-271.
• Çakioğlu, V., & Ergen, H. (2022). Ortaöğretime geçiş sistemine ilişkin öğretmen görüşlerinin incelenmesi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, 13, 51-69.
• Çetin, A., & Ünsal, S. (2019). Merkezi sınavların öğretmenler üzerinde sosyal, psikolojik etkisi ve öğretmenlerin öğretim programı uygulamalarına yansıması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(2), 304-323.
• Doğuş, M., Aslan, C., & Çakmak, S. (2020). Görme engelli bireylerin merkezi sınav düzenlemelerine ilişkin görüşleri. Eğitim ve Toplum Araştırmaları Dergisi, 7(1), 219-247.
• Ercan, İ., & Kan, İ. (2014). Ölçeklerde güvenirlik ve geçerlik. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 30(3), 211-216.
• Ercan, S., & Çakar, E. K. (2021). MEB örgün eğitimi destekleme ve yetiştirme kurslarının matematik öğretmenleri ve öğrencileri tarafından değerlendirilmesi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, 11, 39-63.
• Erdogan, I., Meseci Giorgetti, F., & Cifcili, V. (2011). Predictors of the elementary school proficiency exams and issues of equality in educational facilities. Educational Sciences: Theory and Practice, 11(1), 224-228.
• Evcin, N. D. (2015). Nesneleştirme ve genelleştirme kıskacında öğretmen: Merkezi sınavların öğretmenlik mesleğine etkileri. Eleştirel Pedogoji, 7(42), 74-76.
• Gari̇p, S., & Göçer, A. (2022). Türkçe dersi etkileşimli sınıf ortamlarında dinleme becerisinin gelişimi ve değerlendirilmesi. Journal of Multidisciplinary Studies in Education, 6(4), 112-132.
• Genc, E. (2005). Development and validation of an instrument to evaluate science teachers’ assessment beliefs and practices [Doktora Tezi]. Electronic Theses, Treatises and Dissertations, Florida State University, Florida.
• Göçer, A., & Moğul, S. (2011). Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi ile ilgili çalışmalara genel bir bakış. Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi ile ilgili çalışmalara genel bir bakış, 6(3), 797-810.
• Green, K., & Emerson, A. (2008). Reorganizing Freshman Business Mathematics II: Authentic Assessment in Mathematics through Professional Memos. Teaching Mathematics and Its Applications: An International Journal of the IMA, 27(2), 66-80.
• Güler, M., Arslan, Z., & Çelik, D. (2019). 2018 liselere giriş sınavına ilişkin matematik öğretmenlerinin görüşleri. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 337-363.
• Güler, N., & Gelbal, S. (2010). Açık uçlu matematik sorularının güvenirliğinin klasik test kuramı ve genellenebilirik kuramına göre incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 10(2), 989-1019.
• Harlen, W., Gipps, C., Broadfoot, P., & Nuttall, D. (1992). Assessment and the improvement of education. The Curriculum Journal, 3(3), 215-230.
• Holm, L., & Kousholt, K. (2009). Beyond washback effect: A multi-disciplinary approach exploring how testing becomes part of everyday school life focussed on the Construction of pupils´cleverness. Annual Review of Critical Psychology, 16, 917-952.
• Hughes, A. (2003). Testing for language teachers (2st Edition). Cambridge University Press.
• İlhan, M., & Kınay, İ. (2018). Merkezi sınavlara ilişkin öğretmen inançları ölçeğinin Türkçeye uyarlanması. İçinde S. Dinçer (Ed.), Değişen dünyada eğitim (1. Baskı, ss. 95-112). Pegem Akademi Yayıncılık.
• İnceoğlu, S. (2015). Temel eğitimden ortaöğretime geçiş (TEOG) sınavının matematik öğretmenleri ve sekizinci sınıf öğrencileri tarafından değerlendirilmesi [Yüksek Lisans Tezi]. Kırıkkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırıkkale.
• Kahraman, İ. (2014). Merkezi ortak sınav uygulamasının etkilerine ilişkin öğretmen görüşleri. Munzur Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(4), 53-73.
• Kan, A. (2013). Ölçmenin temel kavramları. İçinde H. Atılgan (Ed.), Eğitimde ölçme ve değerlendirme (6. Baskı, ss. 2-22). Anı Yayıncılık.
• Karakaya, F., Arik, S., Çi̇men, O., & Yilmaz, M. (2019). Ortaokul öğretmenlerinin Türkiye’deki merkezi sınavlara yönelik görüşlerinin incelenmesi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(2), 352-372.
• Karakaya, F., Bulut, A. E., & Yilmaz, M. (2020). Fen lisesi öğretmenlerinin teog ve lgs sistemlerine yönelik görüşleri. Ihlara Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(1), 116-126.
• Karakoç Öztürk, B., & Altuntaş, İ. (2012). İlköğretim ikinci kademede konuşma eğitimine yönelik öğretmen görüşleri: Nitel bir çalışma. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1(2), 342-356.
• Karamustafaoğlu, S., Çağlak, A., & Meşeci̇, B. (2012). Alternatif ölçme değerlendirme araçlarına ilişkin sınıf öğretmenlerinin öz yeterlilikleri. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(2), 167-179.
• Kardeş Birinci, D. (2014). Merkezi Sistem Ortak Sınavlarında İlk Deneyim: Matematik Dersi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 3(2), 8-16.
• Kızkapan, O., & Nacaroğlu, O. (2019). Fen bilimleri öğretmenlerinin merkezi sınavlara (lgs) ilişkin görüşleri. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 9(2), 701-719.
• Koç, A. (2022). Din öğretiminde alternatif ölçme ve değerlendirme (1. Baskı). Necmettin Erbakan Üniversitesi Yayınları.
• Maden, S., & Durukan, E. (2011). Türkçe dersi öğretmenlerinin ölçme değerlendirmeye ilişkin algılar. Milli Eğitim Dergisi, 41(190), 212-233.
• Maué, E. (2017). Emotionale kosten des zentralabiturs?: Die implementation zentraler abiturprüfungen und deren potentielle auswirkungen auf die erfolgsunsicherheit im abitur und die angst vor misserfolg von schülerinnen und schülern. Zeitschrift für Pädagogik, 63(6), 803-826.
• Millî Eğitim Bakanlığı (MEB). (2019). Türkçe dersi öğretim programı (İlkokul ve Ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8.Sınıflar). Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2019). Öğretim programlarını izleme ve değerlendirme sistemi, programlar, program detayı, Türkçe. http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=663
• Ocak, B. (2019). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde A2 düzeyinde konuşma sınavı geliştirme [Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Özdaş, F. (2019). Merkezi yerleştirme sınav sistemine ilişkin öğretmen ve öğrenci görüşlerinin değerlendirilmesi. Mukaddime, 10(2), 688-707.
• Polat, M. (2017). Akademisyenlerin Yabancı Dil Bilgisi Seviye Tespit Sınavı’nın (YDS) içeriği ve ket vurma etkisine ilişkin görüşleri [Doktora Tezi]. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Sargut, O. (2022). Türkçe öğretmenlerinin ölçme ve değerlendirme yeterliliklerinin değerlendirilmesi [Yüksek Lisans Tezi]. Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Tokat.
• Seçkin, O. (2015). Türkiye’nin sınavlarla ‘imtihanı’. Eleştirel Pedogoji, 7(42), 56-61.
• Shavelson, R. J., & Baxter, G. P. (1992). What we’ve learned about assessing hands-on science. Educational Leadership, 49(8), 20-25.
• Şahi̇n, D., & Bayramoğlu, C. D. (2016). Türkçe öğretim programının metin tür ve tema seçimi bakımından değerlendirilmesi. Journal of Turkish Studies, 11(3), 2095-2130.
• Temi̇zkan, M., & Atasoy, A. (2014). Cumhuriyet dönemi türkçe eğitimi ve öğretimi programlarında yazma becerisi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 2(2), 42-71.
• Ulusoy, B. (2020). 8. sınıf öğrencilerinin liselere geçiş sınavına (LGS) ilişkin algılarının metaforlar aracılığıyla incelenmesi, Necmettin Erbakan Üniversitesi Ereğli Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(2), 186-202.
• Uysal, M., Öztürk, H., & Döş, İ. (2013). Eğitimde ölçme ve değerlendirme (1. Baskı). Ankara.
• Ünlü, S., Öztürk, H., & Tağa, T. (2014). Türkçe dersinde uygulanan sınavlar üzerine bir değerlendirme. The Journal of Academic Social Science Studies, 8(28), 513-523.
• Vohns, A. (2012). Zur rekonstruierbarkeit impliziter standardsetzungen zentraler prüfungen mit hilfe des rasch-modells. Journal für Mathematik-Didaktik, 33(2), 339-349.
• Wößmann, L. (2003). Schooling resources, educational institutions and student performance: The international evidence. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 65(2), 117-170.
• Wößmann, L. (2005). The effect heterogeneity of central examinations: Evidence from TIMSS, TIMSS-Repeat and PISA. Education Economics, 13(2), 143-169.
• Wurster, S., Richter, D., & Lenski, A. E. (2017). Datenbasierte unterrichtsentwicklung und ihr zusammenhang zur schülerleistung. Zeitschrift für Erziehungswissenschaft, 20(4), 628-650.
• Yabani̇gül, M. N. (2021). Tasarım sürecinde ölçme aracı olarak yorumlama ve biçimleri. Journal of Computational Design, 2(1), 47-66.
• Yakar, A. (2022). Students’ motivational sources when preparing for centralized exams in turkey—A longitudinal research. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 13(1), 254-282.
• Yanık, S. Y. (2023). Ortaöğretim kurumlarına ilişkin merkezi sınav matematik soruları ile matematik 8. Sınıf ders kitabındaki soruların incelenmesi [Yüksek Lisans Tezi]. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yayla, G. (2011, Nisan 27). Fen ve teknoloji öğretmenlerinin tecrübeleriyle alternatif ölçme ve değerlendirme yaklaşımlarına yönelik öz yeterlilikleri arasındaki ilişki. 2nd International Conference on New Trends in Education and Their Implications, Antalya, Türkiye.
• Yıldız, İ., & Uyanık, N. (2004). Matematik eğitiminde ölçme-değerlendirme üzerine. Kastamonu Eğitim Dergisi, 12(1), 97-104.
• Yılmaz E., Güven, Z.Z. (2022). Üniversite Öğrenci Adaylarının Zihin Yapılarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi, Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi 4(1), 75-94.