Okul Öncesi Dönem Çocukların Yaratıcılık Düzeyleri ile Problem Çözme Becerileri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 1, 37 - 53, 28.06.2020

Yıldız Güven Meltem Karasulu Kavuncuoğlu

Öz

Bu araştırmanın temel amacı, okul öncesi dönem çocukların yaratıcılık düzeyleri ile problem çözme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Bu amaç doğrultusunda çocukların yaratıcılık ve problem çözme becerilerinin çeşitli değişkenler (cinsiyet, okul öncesi eğitime devam etme süresi) açısından incelenmesi de amaçlanmıştır. Nicel araştırma kapsamında ve korelasyon türü ilişkisel tarama modeline uygun olarak tasarlanan araştırmanın çalışma grubunu 60-72 ay aralığında olan 92 çocuk (47 kız, 45 erkek) oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak “Torrance Yaratıcı Düşünme Testi” ve “Problem Çözme Becerisi Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, çocukların yaratıcılık düzeyleri ile problem çözme becerileri arasında pozitif yönlü anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Bu pozitif ilişki yaratıcılığın alt boyutları olan orijinallik, zenginleştirme ve erken kapanmaya direnç ile problem çözme becerisi arasında görülmüş, akıcılık, başlıkların soyutluğu ve yaratıcı kuvvetler listesi ile problem çözme becerisi arasında ise görülmemiştir. Araştırmanın irdelenen diğer değişkenlerine bakıldığında, çocukların yaratıcılık (toplam ve alt boyutlarında) ve problem çözme becerilerinde cinsiyet değişkenine ve okul öncesi eğitime devam süresi değişkenlerine göre anlamlı farklılıklar bulunmamıştır.

Anahtar Kelimeler

Yaratıcılık, Problem Çözme, Okul Öncesi Eğitim

Kaynakça

• Akçum, E. (2005). 5- 6 yaş çocuklarının yaratıcılık ve öğrenime hazır oluş düzeylerine okulöncesi eğitiminin etkisinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Akyol, M. (2019). Eğitim fakültesi öğrencilerinin duygusal zeka seviyelerinin ve problem çözme becerilerinin farklı değişkenlere göre karşılaştırılması (Yüksek lisans tezi). Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi, Zonguldak.
• Altan, R. (2018). Okul öncesi eğitim kurumuna devam eden 48-60 aylık çocukların ve annelerinin problem çözme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Anlıak, Ş. & Dinçer, Ç. (2005) Okul öncesi dönemde kişilerarası bilişsel problem çözme becerilerinin geliştirilmesi. Eğitim Araştırmaları, 20, 122-134. Arslan, S., Akdeniz, Y., & Ünal, D. (2016). The relationships between creative cognition and problem solving. International Conference on Quality in Higher Education, 83-89.
• Aslan, A. E. (2001). Torrance Yaratıcı Düşünce Testi'nin Türkçe versiyonu. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 14, 19-40.
• Aslan, A., Aktan, E., & Kamaraj, I. (1997). Anaokulu eğitiminin yaratıclık ve problem çözme becerisi üzerindeki etkisi. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 9, 37-48.
• Atay, Z. (2009). Okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden 5-6 yaş öğrencilerinin yaratıcılık düzeylerinin yaş, cinsiyet ve ebeveyn eğitim durumlarına göre incelenmesi: Ereğli örneği (Yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Aydın, M. (2009). Sorun çözme becerisi ile yaratıcılık arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi,Ankara.
• Baer, J., & Kaufman, J. (2008). Gender differences in creativity. The Journal of Creative Behavior, 42(2), 75-105.
• Bağçeci, B., & Kinay, İ. (2013). Öğretmenlerin problem çözme becerilerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 44, 335-347.
• Bal, Ö., & Temel, F. (2014). Examining the relationship between preschool ınterpersonal problem solving skills and perspective taking skills of children attending preschool education programs between 4 to 6 years of age. Trakya University Journal of Education, 4(1), 156-169.
• Bal, Ö. (2013). Okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden 4-6 yaş çocukların kişilerarası problem çözme becerileri ve bakış açısı alma becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Basun, B. (2017). 48-66 ay arası çocukların sosyal problem çözme becerileri ile yaratıcılıklarının yaşadıkları bağlam (kentte ve kırsal bölgede) açısından incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Baysal, N., Kaya, N., & Üçüncü, G. (2013). İlkokul dördüncü sınıf öğrencilerinde bilimsel yaratıcılık düzeyinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Eğitim Bilimleri Dergisi, 38, 55-64.
• Begde, Z. (2015). Öğretmen ve ebeveyn tutumlarının okul öncesi dönem çocuklarının problem çözme becerilerine etkisinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Karabük Üniversitesi, Karabük.
• Binbaşıoğlu, C. (1995). Eğitim psikolojisi. Ankara: Yargıcı Matbaası.
• Bozkurt Yükçü, Ş., & Demircioğlu, H. (2017). Okul öncesi dönemdeki çocukların sosyal problem çözme becerilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 216-238.
• Butcher, J.L., & Niec, L.N. (2005). Disruptive behaviors and creativity in childhood:The importance of affect regulation. Creativity Research Journal, 172(2), 181-193. https://doi.org/10.1080/10400419.2005.9651478
• Can Yaşar, M., & Aral, N. (2010). Yaratıcı düşünme becerilerinde okul öncesi eğitimin etkisi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 3(2), 201-209.
• Ceylan, E. (2008). Okul öncesi eğitime devam eden 5-6 yaş çocuklarının bilişsel tempoya göre yaratıcılık düzeylerinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Coşkun, M. (2016). Problem çözme eğitim programının anasınıfına devam eden çocukların problem çözme becerileri ile kişiler arası problem çözme becerilerine etkisi (Doktora tezi). Gazi Üniversitesi,Ankara.
• Çakmak, A. (2005). Anasınıfına devam eden altı yaşındaki köy ve kent çocuklarının yaratıcılıklarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi (Kırıkkale örneği). (Doktora tezi). Ankara Üniversitesi,Ankara.
• Çeliköz, N. (2017). Okul öncesi dönem 5-6 yaş çocuklarının yaratıcılık düzeylerinin incelenmesi. Yıldız Journal of Educational Research, 2(1), 1-25.
• Çetingöz, D. (2002). Okul öncesi eğitimi öğretmenliği öğrencilerinin yaratıcı düşünme becerilerinin gelişiminin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• De Bono, E. (1992). Serious creativity. New York: Harper Collins Publishers.
• Diener, M. L., Wright, C., Brehl, B.& Black, T. (2016). Socioemotional correlates of creative potential in preschool age children: Thinking beyond student academic assessments. Creativity Research Journal, 28(4), 450–457. doi:10.1080/10400419.2016.1229975
• Dunn, L., & Herwig, J. (1992). Play behaviors and convergent and divergent thinking skills of young children attending full-day preschool. Child Study Journal, 22(1), 23-38.
• Durmaz, Ş., Kaçar, Z., Can, S., Koca, R., Yeşilova, D., & Tortumluoğlu, G. (2007). Çanakkale Sağlık Yüksekokulu öğrencilerinin problem çözme becerileri ve etkileyen bazı faktörler. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 4, 63-71.
• D'Zurilla, T. J., Nezu, A. M. & Maydeu-Olivares, A. (2004). Social problem solving: Theory and assessment. E. C. Chang, T. J. D'Zurilla ve L. J. Sanna (Editörler), Social problem solving: Theory, research, and training (pp. 11-27). Washington, DC, US: American Psychological Association.
• Eckhoff, A. & Urbach, J. (2008). Understanding imaginative thinking during childhood: Sociocultural conceptions of creativity and imaginative thought. Early Childhood Education Journal, 36(2), 179-185.
• Elliot, T.R., Gosshall,F.,Shrout,J.R. & Witty, T.E.(1990). Problem-solving appraisal, self reported study habits, and performance of academically at-risk college students. Journal of Counseling Psychology, 37(2), 203-207.
• Emir, S., Erdoğan, T., & Kuyumcu, A. (2007). Türkçe öğretmenliği öğrencilerinin yaratıcı düşünme düzeyleri ile sosyo-kültürel özelliklerinin ilişkisi. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 7, 73-87.
• Ersükmen, E. (2010). İlköğretim fen ve teknoloji ders öğretmenlerinin yaratıcılık kavramına ilişkin görüşleri. (Yülksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi,İzmir.
• Furnham, A., & Bachtiar, N. (2008). Personality and intelligence as predictors of creativity. Personality and Individual Differences, 45, 613-617.
• Garaigordobil, M., & Berrueco, L. (2011). Effects of a play program on creative thinking of preschool children. The Spain Journal pf Psychology, 14(2), 608-618. Gelbal, S. (1991). Problem çözme. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6, 167-173.
• Gizir Ergen, Z., & Köksal Akyol, A. (2012). Anaokuluna devam eden çocukların yaratıcılıklarının incelenmesi. Kuramsal Eğitim Bilim Dergisi, 5(2), 156-170.
• Gold, D., Crombie, G., Brender, W., & Mate, P. (1984). Sex differences in children's performance in problem-solving situations involving an adult model. Child Development, 55(2), 543-549.
• Gök, G. (2009). Boyama kitaplarının anaokullarında eğitim gören çocukların yaratıcılıklarına olan etkisinin incelenmesi. (Yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi,Ankara.
• Guilford, J. (1967). Creativity: yesterday, today and tomorrow. The Journal of Creative Behavior, 1(1), 3-14.
• Güven, Y. (2005). Erken çocuklukta matematiksel düşünme ve matematiği öğrenme. İstanbul: Küçük Adımlar Yayınları.
• Güven, Y., Ayvaz, E., & Göktaş, İ. (2019). Okul öncesi dönem çocuklarının zihin kuramı ve sosyal problem çözme becerileri arasındaki iİlişkinin incelenmesi. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 1, 76-97.
• Güzel, A. (2004). Marmara Üniversitesi öğrencilerinin öğrenme stilleri ile problem çözme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Holmes, R., Romeo, L., Ciraola, S. & Grushko, M. (2015). The relationship between creativity, social play, and children’s language abilities. Early Child Development and Care, 185(7), 1180–1197
• Holmes, R. M., Gardner, B., Kohm, K., Bant, C., Ciminello, A., Moedt, K. & Romeo, L. (2017).The relationship between young children’s language abilities, creativity, play, and storytelling. Early Child Development and Care, doi: 10.1080/03004430.2017.1314274
• İşmen, E. (2001). Duygusal zeka ve problem çözme. VI. Ulusal Psikolojik Danısma ve Rehberlik Kongresi’nde Sunulmus Bildiri. Ankara.
• Kara, A. (2007). Okul öncesi dönemde 5-6 yaş grubu çocukların yaratıcılık düzeylerini etkileyen faktörlere ilişkin öğretmen görüşleri (Yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi,Konya.
• Karadedeli, İ. (2018). İlkokul 4.sınıf öğrencilerinin eleştirel okuma ve problem çözme becerilerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi: Uşak ili örneği. (Yüksek lisans tezi). Uşak Üniversitesi,Uşak.
• Karasar, N. (2016). Bilimsel araştırma yöntemi. İstanbul: Nobel Yayıncılık.
• Kashani-Vahid, L., Afrooz, G., Shokoohi-Yekta, M., Kharrazi, K., & Ghobari, B. (2017). Can a creative interpersonal problem solving program improve creative thinking in gifted elementary students? Thinking Skills and Creativity, 24, 175-185.
• Kiper, S. (2016). Anaokuluna devam eden 48-71 ay aralığındaki çocukların yaratıcılık düzeyleri ile sosyal becerileri arasındaki ilişki. (Yüksek lisans tezi). Çağ Üniversitesi,Mersin.
• Koçak, R., & İçmenoğlu, E. (2012). Üstün yetenekli öğrencilerin duygusal zeka ve yaratıcılık düzeylerinin yaşam doyumlarını yordayıcı rolü. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4 (37), 73-85.
• Kohm, K., Holmes, R., Romeo, L.& Koolidge, L. (2016). The connection between shared storybook readings, children’s imagination, social interactions, affect, prosocial behavior, and social play. International Journal of Play, 5(2), 128–140
• Kontaş, T. (2015). 5-11 yaş arası çocukların zihin teorisi ve yaratıcılık yetenekleri arasındaki ilişkinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. (Yüksek lisans tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi,Trabzon.
• Korkut, F. (2002). Lise öğrencilerinin problem çözme becerileri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, 177-184.
• Koyuncu Şahin, M., & Akman, B. (2018). Erken çocukluk döneminde düşünme becerilerinin gelişimi. Milli Eğitim, 218, 5-20.
• Kuçlu, E. (2019). Altı - on yaş arasındaki öğrencilerin yaratıcılık düzeylerinin karşılaştırılması. (Yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi,İstanbul.
• Lee, K. (2005). The relationship between creative thinking ability and creative personality of preschoolers. International Education Journal, 194-199.
• Monahan, T. (2002). The do-it-yourself lobotomy, open your mind to greater creative thinking, John Wiley & Sons, Inc.
• Moran, J., Milgram , R., Sawyers, J., & Fu, V. (1983). Original thinking in preschool children. Child Development, 54, 921-926.
• Murhpy, L. O. & Ross, M. (1987). Gender differences in the social problem- solving performance of adolescents. Springer Netherlands, 16, 251-264
• Nezu, A. M. & Ronan, G. F. (1985). Life stress, current problems, problem solving, and depressive symptoms: An integrative model. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 53(5), 693-697
• Oğuz, V., & Köksal Akyol, A. (2015). Problem çözme becerisi ölçeği (PÇBÖ) geçerlik ve güvenirlik çalışması. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 44(1), 105-122. Öncü, T. (2000). Anasınıfı (6 yaş) düzeyindeki çocukların şekilsel yaratıcılıklarının cinsiyet değişkeni açısından karşılaştırılması. DTCF Dergisi, 40(1-2), 25-34.
• Özer, D. (2010). İlköğretim 7. Sınıf Öğrencilerinin Öğrenme Stilleri ile Problm Çözme Becerileri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi.
• Özsoy, G. (2005). Problem çözme becerisi ile matematik başarısı arasındaki ilişki. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(3), 179-190.
• Öztürk, E., & Ayvaz, A. (2010). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin problem çözme becerilerine yönelik algı düzeyleri ile türkçe, matematik, sosyal bilgiler fen ve teknoloji, derslerindeki başarıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. 9. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu , (s. 738-742). Elazığ.
• Özyürek, A., Çetin, A., Şahin, A.,Yıldırım, R. & Evirgen, N. (2018). Okul öncesi dönem çocuklarda problem çözme becerilerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi, 3 (2), 32-41
• Pagani, L. Rubenson, D., & Runco, M.A. (2003). The impact of junior kindergarten on behaviour in elementary school children. Internationel Journal of Behavioral Devolopment, 27(5), 423–427.
• Runco, M.A. (2004). Creativity. Anual Review of Psychology, 55, 657-687.
• Runco, M & Mraz, W. (1992). Scoring divergent thinking tests useing total ideitonaloutput and a creativity. Educational And Psychological Measurement, 52(1), [9-21].
• Sayed, E., & Mohamed, A. (2013). Gender differences in divergent thinking: Use of the test of creative thinking – drawing production on an Egyptian sample. Creativity Research Journal, 25(2), 222-227.
• Shaklee B. D. & Amos N. G. (1985). The Effectiveness of Teaching Creative Problem Solving Techniques to Enhance the Problem Solving Ability of Kindergarten Students. Paper presented at the Annual Meeting of the Mid-South Educational Research Conference (14th, Biloxi, MS, November 6-8).
• Skalicky, S. & Crossley, S.A. (2017). Identifying creativity during problem solving using linguistic features. Creativity Research Journal, 29(4), 343–353,
• Sonmaz, S. (2002). Problem çözme becerisi ile yaratıcılık ve zeka arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi,İstanbul.
• Şahin , F. (2014). Yaratıcılık – zekâ ilişkisi: Yeni deliller. İlköğretim Online, 13 (4), 1516-1530.
• Tamres, L.K., Janicki, D. & Helgeson, V.C. (2002). Sex differences in coping behavior: A meta-analytic review and an examination of relative coping. Personality and Social Psychology Review, 6(1), 2-30.
• Tanju, E. (2018). Yaratıcı düşünce kuram ve yaklaşımları. E. Çelebi Öncü (Ed.) içinde, Erken çocukluk döneminde yaratıcılık ve geliştirilmesi. Ankara: Pegem Akademi.
• Tavlı, B. (2007). 6 yaş grubu anasınıfı öğrencilerinin problem çözme becerilerinin karşılaştırmalı olarak incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
• Tegano, D., Sawyers, J., & Moran, J. (1989). Problem-finding and solving in play: The teacher's role. Childhood Education, 66(2), 92-97.
• Tekin Bender, M. (2006). Resim-iş eğitimi öğrencilerinde duygusal zeka ve yaratıcılık ilişkileri (Yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Terzi, Ş. (2003). Altıncı Sınıf Ögrencilerinin Kişiler Arası Problem Çözme Beceri Algıları. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 221-231.
• Thornton, S. (1999). Creating the conditions for cognitive change: The interaction between task structures and specific strategies. Child Development, 70(3), 588-603.
• Torrance, E. (2003). The millenium: A time for looking forward and looking back. The Journal of Secondary Gifted Education, 1, 6-12.
• Treffinger, D., Selby, E., & Isaksen, S. (2008). Understanding individual problem-solving style: A key to learning and applying creative problem solving. Learning and Individual Differences, 18, 390–401.
• Tyagi, T. (2015). Is there a causal relation between mathematical creativity and mathematical problem-solving performance? International Journal of Mathematical Education in Science and Technology, 47(3), 388-394.
• Ülger, K. & İmer, Z. (2013). Probleme dayalı öğrenme (PDÖ) yaklaşımının öğrencilerin yaratıcı düşünme becerileri üzerine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi [Hacettepe University Journal of Education], 28(1), 381-391.
• Vidal, R.V.V. (2003) Creativity and Problem Solving, Lecture Notes, Informatics and Mathematical Modelling, Technical University of Denmark.
• Walker, S., Irving, K., & Berthelsen, D. (2002). Gender influences on preschool cildren’s social problem-solving strategies. The Journal of Genetic Psychology, 163(2), 197-209.
• Yazar, A. (2007). 1914-2006 okul öncesi eğitim programlarında yaratıcılığın incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Yenilmez, K., & Yolcu, B. (2007). Öğretmen davranışlarının yaratıcı düşünme becerilerinin gelişimine katkısı. Sosyal Bilimler Dergisi, 18, 95-105.
• Yıldırım, A. (2011). Okul öncesi dönemde çocuklarda problem çözme. B. Akman (Ed.) içinde, Okul öncesi matematik eğitimi. Ankara: Pegem Akademi.
• Yıldırım, A. (2014). Okul öncesinde yaratıcı problem çözme etkinliklerinin yaratıcılığa etkisi . (Doktora Tezi) Hacettepe Üniversitesi,Ankara.
• Yıldırım, B. (2006). Öğretmenlerin yaratıcılığa bakış açısı ve anasınıfı çocuklarının yaratıcılık düzeylerinin, öğretmenin yaratıcılık düzeyine göre incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Yuvacı, Z. (2017). Okul öncesi eğitimi alan 6 yaş çocuklarının yaratıcılık düzeylerinin öğretmenlerinin ve sınıf ortamlarının yaratıcılıklarına göre incelenmesi (Doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Zeytun, S. (2010). Okul öncesi öğretmenliği öğrencilerinin yaratıcılık ve problem çözme düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim, İzmir.