Ergenlerde Sürekli Öfke ve Öfke İfade Tarzlarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 2, 154 - 165, 28.12.2020

Zeliha Traş Yusuf Atış

Öz

Bu araştırmanın amacı, ergenlerin sürekli öfke ve öfke ifade tarzlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesidir. Araştırmanın çalışma grubunu Orta Anadolu’da bir ilde 5 farklı ortaöğretim kurumuna devam eden 534 lise öğrencisi oluşturmaktadır. Katılımcılar 250 (%46.8) erkek, 284 (%53.2) kadından oluşmaktadır. Araştırmada ergenlerin sürekli öfke ve öfke ifade tarzlarını belirlemek için Sürekli Öfke ve Öfke İfade Tarz Ölçeği ve Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Verilerin analizinde; t- testi ve tek yönlü varyans analizi kullanılmıştır.
Araştırma bulgularına göre, ergenlerin cinsiyet değişkenine göre sürekli öfke ve öfke ifade tarzı alt ölçeklerinden, sürekli öfke ve öfke dışa alt boyutlarında kadın öğrenciler lehine anlamlı farklılık bulunmuştur. Öfke kontrol alt boyutunda ise erkek öğrenciler lehine anlamlı farklılık bulunmuştur. Sınıf değişkenine göre sürekli öfke ve öfke ifade tarzı alt ölçeklerinden öfke içte alt boyutu 10. sınıf öğrencilerinde 9. sınıf öğrencilerine göre anlamlı düzeyde yüksek bulunmuştur. Anne ve baba eğitim düzeyi değişkenine göre sürekli öfke ve öfke ifade tarz alt ölçeklerinden alınan puanlar anlamlı farklılık bulunmamıştır. Öfke, ergenlik döneminde hissedilen en yoğun duygulardan bir tanesidir. Bu çalışmanın bulguları ilgili literatür desteği ile tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sürekli Öfke, Öfke İfade Tarzı, Ergenler

Kaynakça

• Albayrak Sargın, Y. (2008). Ergenlik dönemindeki öğrencilerin saldırgan davranışları ile öfke ve sosyal problem çözme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Arslan, C., Hamarta, E., Arslan, E., & Saygın, Y. (2010). Ergenlerde saldırganlık ve kişilerarası problem çözmenin incelenmesi. İlköğretim Online, 9(1), 379-388.
• Atış, Y. (2019). Ergenlerde sürekli öfke ve öfke ifade tarzları ile boyun eğici davranışlar arasındaki ilişkinin incelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Batıgün, A. D. (2004). İntihar ile ilişkili bazı değişkenler: Öfke/saldırganlık, dürtüsel davranışlar, problem çözme becerileri, yaşamı sürdürme nedenleri. Kriz Dergisi, 12(2), 49-61.
• Boman, P. (2003). Gender differences in school anger. International Education Journal, 4(2), 71-77.
• Bridewell, W. B., & Chang, E. C. (1997). Distinguishing between anxiety, depression, and hostility: Relations to anger-in, anger-out, and anger control. Personality and Individual Differences, 22(4), 587-590.
• Buntaine, R. L., & Costenbader, V. K. (1997). Self-reported differences in the experience and expression of anger between girls and boys. Sex Roles, 36(9-10), 625-637.
• Demirci Danışık, N. (2005). Ergenlerin sürekli öfke öfke ifade tarzları ile problem çözme becerileri arasındaki ilişki, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bolu: Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Duran, Ö., & Eldeleklioğlu, J. (2005). Öfke kontrol programının 15 ve 18 yaş arası ergenler üzerindeki etkililiğinin araştırılması. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(3), 267-280.
• Dündar, Ü. (2016). Lise öğrencilerinin psikolojik dayanıklılık ve öfke ifade tarzları arasındaki ilişkinin incelenmesi: Gaziosmanpaşa ilçesi örneği, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Nişantaşı Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Erdoğan, H. T. (2015). Ergenlerin anksiyete düzeylerinin öfke yönetimi becerileri ve öfkeyi ifade tarzlarına etkisi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Üsküdar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Erdur-Baker, Ö., & Doğan, T. (2016). Kriz danışmanlığı (1. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Evren, C., Bozkurt, M., Ciftci Demirci, A., Evren, B., Can, Y., & Umut, G. (2015). Gender differences according to psychological and behavioral variables among 10 th grade students in Istanbul. Anatolian Journal of Psychiatry/Anadolu Psikiyatri Dergisi, 16(2), 77-84.
• Gençdoğan B., Sezer F., İşgör İY. (2007) İçten/ dıştan denetimlilik ve öfke kontrol düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi, A.Ü. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi 2(2), 1-14
• Gülveren, H. (2008). Lise son sınıf öğrencilerinde iç-dış kontrol odağı, sürekli öfke ve öfke ifade tarzı ve zekâ arasındaki ilişkinin araştırılması, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Hollenhorst, P. S. (1998). What do we know about anger management programs in corrections. Federal Probation, 62(2), 52.
• Kalyoncu, H. (2014). Aile içi şiddet ve şiddet ortamında çocuklar (1. Baskı). İstanbul: Yediveren Yayınevi.
• Kanoğlu, E. (2008). Lise Öğrencilerinin Öfke Düzeyleri Ve Öfke İfadelerinin İncelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Haliç Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Karataş, Z. (2008). Lise öğrencilerinde öfke ve saldırganlık. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(3), 277-294.
• Kerr, M. A., & Schneider, B. H. (2008). Anger expression in children and adolescents: A review of the empirical literature. Clinical psychology review, 28(4), 559-577.
• Keskin, Ç. (2019). Üniversite öğrencilerinin öğrenilmiş çaresizlik düzeyleri ile anksiyete, sürekli öfke ve öfke ifade tarzları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Üsküdar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kuruoğlu, D. S. (2009). Üniversite öğrencilerinin sürekli öfke düzeyleri, öfke ifade tarzları ile obsesif kompulsif semptomları arasındaki ilişki, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Murdock, N. L. (2012). Psikolojik danışma ve psikoterapi kuramları. (F. Akkoyun, Çev. Edt.) Ankara: Nobel Yayınevi.
• Özer, K. (1994). Sürekli Öfke ve Öfke İfade Tarzı Ölçekleri ön çalışması, Türk Psikoloji Dergisi, 9(31), 26-35.
• Özmen, A. (2004). Seçim kuramına ve gerçeklik terapisine dayalı öfkeyle başa çıkma eğitim programının ve etkileşim grubu uygulamasının üniversite öğrencilerinin öfkeyle başa çıkma becerileri üzerindeki etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Özmen, E., Özmen, D., Çetinkaya, A. C, Taşkın, E. O., & Dündar, P. E. (2009). The relationship between gender and depression, self-esteem, hopelessness, submissive acts, guilt, shame and anger in adolescents. EP Lamont (Ed.), Social Psychology: New Research. New York: Nova Science Publishers, 135-146.
• Soykan, Ç. (2003). Öfke ve öfke yönetimi, Kriz Dergisi, 11(2), 19-27. Starner, T. M., & Peters, R. M. (2004). Anger expression and blood pressure in adolescents. The Journal of School Nursing, 20(6), 335-342.
• Yavaş, C. Ö. G. (2017). Orta ve geç ergenlik dönemindeki ergenlerde tutum ve davranış farklılıkları. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(2).
• Zengin, Ö. (2010). Bireysel mücadele sporlarındaki (taekwondo, judo, güreş) elit sporcuların kişilik özellikleri ile öfke düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü.