7. Sınıf Matematik Ders Kitaplarının Problem Çözme Becerilerini Geliştirmesi ve Stratejilerini İçermesi Bakımından İncelenmesi

Yıl 2021, Cilt: 3 Sayı: 1, 117 - 146, 31.03.2021

Ayşe Hatay Ahmet Cihangir

Öz

Bu araştırmada; 2019 – 2020 öğretim yılında ülkemizde okutulması önerilen iki farklı 7.sınıf matematik ders kitabında yer alan çözümlü problemlerin, problem çözme becerilerini geliştirmesi ve stratejilerini içermesi bakımından incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada veri toplamak amacıyla Gürel (2018)’in çalışmasında kullanmış olduğu veri analiz çerçevesinden yararlanarak hazırlanan Problem Kontrol Listesi ve Problem Çözme Stratejilerini Belirleme Formu kullanılmıştır. Bu araştırmada, önerilen iki farklı kitapta bulunan toplam 674 çözümlü problem incelenmiştir. Doküman incelemesi yoluyla elde edilen veriler, nitel veri analiz türlerinden betimsel analiz yöntemi ile incelenmiştir. Bu bağlamda incelenen problemlere ait bulgulara ilişkin frekans ve yüzde değerleri hesaplanmıştır. Araştırmanın bulgularına göre incelenen ders kitaplarında yer alan çözümlü problemlerin, problem çözme süreçlerinden; çoğunlukla “Planı Uygulama”, daha sonra “Plan Yapma” basamağını içerdiği belirlenmiştir. Her iki ders kitabında yer alan çözümlü problemlerin problem çözme stratejilerini kullanma düzeylerinin yüksek olduğu belirlenmiş olup; çoğunlukla ‘Şekil veya Diyagram Çizme’ ve ‘Denklem ve Eşitsizlik Kurma’ stratejilerine yer verdikleri; diğer stratejileri çok az kullandıkları ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Problem Çözme, Problem Çözme Becerileri, Problem Çözme Stratejileri, Matematik Ders Kitabı

Kaynakça

• Altıntaş, Ş. ve Keskin, C. (2019). Ortaokul ve İho Matematik 7.Sınıf Ders Kitabı. https://drive.google.com/uc?id=1YBxeJRFMH6BkhctZgxyp0L43KJnXy4yJ&export=download adresinden edinilmiştir.
• Altun, M., (2000). Matematik öğretimi (8. Baskı). Bursa: Alfa Yayın.
• Altun, M. ve Arslan, Ç. (2006). İlköğretim öğrencilerinin problem çözme stratejilerini öğrenmeleri üzerine bir çalışma. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(1), 1–21.
• Arıkan, E. E. ve Ünal, H. (2012). Farklı profillere sahip öğrenciler ile çoklu yoldan problem çözme. Bitlis Eren Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 1(2), 76–84.
• Arslan, A. G. ve Tertemiz, N. (2004), İlköğretimde bilimsel süreç becerilerinin geliştirilmesi, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(4), 479- 492.
• Arslan, S. ve Özpınar, İ. (2009). Yeni ilköğretim 6. sınıf matematik ders kitaplarının öğretim programına uygunluğunun incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(36), 26–38.
• Baykul, Y. (2000). İlköğretimde matematik öğretimi: 1.-5. sınıflar için. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık
• Çelebi, Ö. (2013). Matematik problemlerinin çözümünde genellemeler yapmanın ve genellemelerin sınırlılıklarını irdelemenin problem çözme becerisi üzerindeki etkisi. (Yüksek Lisans Tezi), Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Çelebioğlu, B. (2009). İlköğretim birinci sınıf öğrencilerinin problem çözme stratejilerini kullanabilme düzeyleri. (Yüksek Lisans Tezi), Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
• Çelik, M. A. (2019). 10. sınıf matematik ders kitabının problem çözme stratejileri açısından incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi), Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Dacey, J. S. (1989). Peak periods of creative growth across the lifespan. Journal of Creative Behavior. 23(4), 224-47.
• Dalkıran, Ö. (2013). Kitabın tarihi. Türk Kütüphaneciliği, 27 (1), 201-213.
• Demirel, Ö. ve Kıroğlu, K. Ed. (2019). Konu alanı ders kitabı incelemesi (3.Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Fan, L. and Zhu, Y. (2000). Problem solving in singaporean secondary mathematics textbooks. The Mathematics Educator, 5(1/2), 117–141.
• Fan, L and Zhu, Y (2007). Representation of problem-solving procedures: a comparative look at china, singapore, and us mathematics textbooks. Educational Studies in Mathematics An International Journal. Singapore. 66, 61–75.
• Gürel, N. (2018). Sınıf öğretmeni adaylarının matematik ve fen öğretimi sürecinde problem çözme basamaklarını kullanım durumları. (Doktora Tezi), Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Burdur.
• Hacısalihoğlu Karadeniz, M. (2018). “Kraliçeyi Kurtarmak” adlı hikâye kitabında yer alan bilmecelerin problem çözme stratejileri bağlamında incelenmesi. IV. International Academic Research Congress (INES), 29 Ekim-03 Kasım, Antalya.
• Ildırı, A. (2009). İlköğretim beşinci sınıf matematik ders kitabında ve öğrenci çalışma kitabında yer alan problemlerin incelenmesi ve bu problemlere ilişkin öğretmen görüşlerinin belirlenmesi.(Yüksek Lisans Tezi), Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• İlhan, A. ve Aslaner, R. (2019). 2005’ten 2018’e Ortaokul matematik dersi öğretim programlarının değerlendirilmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 46, 394-415.
• İnan, C. (2006). Matematik öğretiminde materyal geliştirme ve kullanma. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Fakültesi Dergisi, 7, 47 – 56.
• Kayan, F. ve Çakıroğlu, E. (2008). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının matematiksel problem çözmeye yönelik inançları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35, 218–226.
• Keskin Oğan, A. ve Öztürk, S. (2019). Ortaokul ve İho Matematik 7 Ders Kitabı. https://drive.google.com/file/d/1vAdSZTs_I7YSGG6BDYb0ZmiaShH4GJod/view adresinden edinilmiştir.
• MEB (2005). İlköğretim matematik dersi matematik dersi öğretim programı. Ankara: MEB Basımevi.
• MEB (2013). Ortaokul matematik dersi (5, 6, 7 ve 8. Sınıflar) öğretim programı. Ankara: MEB Basımevi
• MEB (2018). Matematik dersi öğretim programı. Ankara: MEB Basımevi.
• MEB (2019). Millî Eğitim Bakanlığı 2019-2023 Stratejik Planı. http://sgb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2019_12/31105532_Milli_EYitim_BakanlYYY_2019-2023_Stratejik_PlanY__31.12.pdf, Yayın Tarihi: 22 Kasım 2019.
• Miles, M. B., and Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: an expanded sourcebook. Thousand Oaks, CA: SAGE Publications.
• NCTM (2000). Principles and standards for school mathematics. Reston/VA : National Council of Teachers of Mathematics.
• Pesen, C, Bindak, R. (2021). İlkokul matematik dersinde problem çözme öğretim uygulamaları. Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi , 23 (1) , 173-186 .
• Polya, G. (1997). Nasıl çözmeli? (Çeviren: Halatçı F.). İstanbul: Sistem Yayıncılık. Posamentier, A. S. ve Krulik, S. (2016). Matematikte problem çözme: 3-6. sınıflar için. (Çevirenler: Akgün, L., Kar, T. ve Öçal, M.F.). Ankara: Pegem Akademi.
• Ruddell, R. B. (2002). Teaching children to read and write. Boston: Allyn and Bacon.
• Şahin, Ç. (2004). Problem çözme becerisinin temel felsefesi. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 10, 160-171.
• Şenocak, E. ve Taşkesenligil, Y. (2005). Probleme dayalı öğrenme ve fen eğitiminde uygulanabilirliği. Gazi Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi, 13(2), 359–366.
• Ulu, M. (2008). Sınıf öğretmeni, sınıf öğretmeni adayı ve 5. sınıf öğrencilerinin dört işlem problemlerini çözmede kullandıkları stratejilerin karşılaştırılması. (Yüksek Lisans Tezi), Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
• Uysal, O. (2007).İlköğretim ıı. kademe öğrencilerinin matematik dersine yönelik problem çözme becerileri, kaygıları ve tutumları arasındaki ilişkilerin değerlendirilmesi (Yüksek Lisans Tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Yazgan, Y. ve Arslan, Ç. (2017). Matematiksel sıradışı problem çözme stratejileri ve örnekleri (2. Baskı), Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Yazgan, Y. ve Bintaş, J. (2005). İlköğretim dördüncü ve beşinci sınıf öğrencilerinin problem çözme stratejilerini kullanabilme düzeyleri: bir öğretim deneyi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 210-218.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (5. Baskı). Ankara: Seçkin Yayınları.